علل گسترش فقه حنفی در ماوراء‌النهر تا پایان عصر سامانیان[1] محمدعادل ضیائی[2] موسی عزیزی[3] چکیده فقه حنفی هم از دید شمار پیروانش و هم از دید گستره جغرافیایی و تدوین‌یافتگی آرا و فتاوای عالمانش، از مذاهب مهم اسلامی به شمار می‌رود. این فقه که شیوۀ کمال‌یافته و منسجم مکتب «اهل رأی» است، از آغاز پیدایی‌اش در خراسان و بلاد ماوراء‌النهر جایگاه برجسته و تأثیرگذاری داشت. شاید بتوان گفت که نشر و گسترش ...

«بلاد ماوراء النهر» از منطقه‌هایی است که فقه حنفی از گسترش چشم‌گیری در آن‌جا برخوردار بوده است؛ چنان‌که اکنون نیز کمابیش همه ساکنان مسلمان آن سرزمین‌ها، حنفی مذهبند. اشتراک دیدگاه‌های ابوحنیفه و مرجئه را که نفوذ فراوانی در آن بخش‌ها داشته‌اند، از عوامل مؤثر در گسترش این مذهب در آن‌جا می‌شمرَند. ابوحنیفه و مرجئه به‌رغم اینکه در زیان‌بار بودن گناه برای مؤمن و «مراتب و منزلت» انسان‌ها در سرای آخرت ...

این مقاله به بررسی تطبیقی آرای سید جمال الدین اسد آبادی و حسن حنفی دربارۀ غرب با رویکرد نظری-معرفتی می پردازد. اسدآبادی بانی جریان نو اندیشی دینی است، جریانی که در نیمۀ نخست قرن بیستم به­وجودآورندۀ جریان دیگری به نام نومعتزلیان شد که امین خولی بانی آن بود و حسن حنفی نیز در حال حاضر یکی از برجسته ترین افراد نو معتزلی است. از روند تحقیق این نتیجه ها به دست آمد که سید جمال الدین از یک سو موافق است...

چکیده:مسئله طلاق یکی از مسائل مهم و مبتلابه جوامع مختلف از جمله جامعه اسلامی ما می باشد، به شکلی که از آن به عنوان «بیماری یا طاعون قرن» نام برده می شود. طلاق و پیامدهای زیانبار آن را می توان از زوایای مختلف اجتماعی، روانی، اقتصادی و حکومتی مورد بررسی قرار داد، اما آنچه که در این مجموعه می آید بررسی موجبات طلاق آن هم از دیدگاه مذهب شافعی و حنفی است.با پیدایش نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، یکی ا...

این مقاله به بررسی تطبیقی آرای سید‌جمال‌الدین اسد‌آبادی و حسن حنفی دربارۀ غرب با رویکرد نظری-معرفتی می‌پردازد. اسدآبادی بانی جریان نو‌اندیشی دینی است، جریانی که در نیمۀ نخست قرن بیستم به­وجودآورندۀ جریان دیگری به نام نومعتزلیان شد که امین خولی بانی آن بود و حسن حنفی نیز در حال حاضر یکی از برجسته‌ترین افراد نو‌معتزلی است. از روند تحقیق این نتیجه‌ها به دست آمد که سید‌جمال‌الدین از یک سو موافق است...

حسن حنفی از روشنفکران معاصر مصر، سالیانی از عمر خود را به تألیف آثار گوناگونی در حوزه «اسلام و تجدد» و یا به تعبیر او «التجدید و التراث» (بازسازی و میراث) گذرانده و عکس­العمل­های متفاوتی را بر انگیخته است. مبانی نظری او برخاسته از مکاتبی چون پدیدارشناسی هوسرل، مارکسیسم و سوسیالیسم بوده و نسبیت‏گرایی، فایده‏گرایی، قداست‏زدایی، تجربه‏گرایی، اومانیسم و رویکرد تاریخی تمدنی، رهیافت‏هایی است که او در...

چکیده:مسئله طلاق یکی از مسائل مهم و مبتلابه جوامع مختلف از جمله جامعه اسلامی ما می‌باشد، به شکلی که از آن به عنوان «بیماری یا طاعون قرن» نام برده می‌شود. طلاق و پیامدهای زیانبار آن را می‌توان از زوایای مختلف اجتماعی، روانی، اقتصادی و حکومتی مورد بررسی قرار داد، اما آنچه که در این مجموعه می‌آید بررسی موجبات طلاق آن هم از دیدگاه مذهب شافعی و حنفی است.با پیدایش نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، یکی ا...

چکیده : شرایط عقد ازدواج در مذهب حنفی عبارتند از: شرایط انعقاد، شرایط صحت، شرایط نفوذ و شرایط لزوم.شرایط انعقاد مربوط به ایجاب و قبول و صیغة عقد است مانند وقوع ایجاب و قبول در یک مجلس و تطابق ایجاب و قبول و این‌که هریک از متعاقدین کلام دیگری را بشنود و بفهمد .همچنین عاقد باید اهلیت صدور لفظ را داشته باشد؛ یعنی دارای عقل و تمیز باشد، بنابراین مجنون و صغیر غیر ممیز نمی‌تواند عقد ازدواج را منعقد ن...

در این مقاله، موضوعاتی مانند نکاح شغار، تفویض مهر، تغییرات مهر، حق حبس زوجه، مشروط بودن مهر، کفائت، اختلاف در مهر، مهری سری و آشکار، تصرف صبی در زوجه، و جهیزیه مورد بحث قرار می‌گیرد.نکاح شغار عبارت است از این که مرد دختر خودش را به تزویج پسر شخص دیگر در آورد در مقابل این که دختر او نیز به تزویج پسر این شخص درآید؛ حکم نکاح شغار از دیدگاه حنفیه صحت است .تفویض مهر عبارت است از ازدواج بدون مهر یا ا...

این مقاله درصدد بررسی مقایسه ای آراء حسن حنفی و محمدآرکون است. حنفی از جمله نواندیشان اسلامی است که برای رهایی مسلمانان از وضعیت انحطاط و همچنین ارائۀ راهکار برای آیندۀ جوامع اسلامی به نقد سنت اسلامی و تمدن غربی می پردازد. وی معتقد است پیروی تمام و کمال از الگوهای غربی برای جبران عقب ماندگی مسلمانان راهگشا نیست و همچنین فاصلۀ بین نظر و عمل در عالم اسلام بسیار زیاد شده و تنها راه برای نجات مسلما...