فرورانش صفحه اقیانوسی نوتتیس به زیر لبه جنوبی ایران ‌مرکزی سبب ایجاد حوضه‌های کششی پشت ‌کمانی در طول مزوزوییک و سنوزوییک در پشت کمان ماگمایی ارومیه- دختر شده است. پژوهشگران مختلف به تشکیل حوضه‌های اقیانوسی پشت ‌کمانی نایین، سبزوار و سیستان در ایران‌ مرکزی در زمان مزوزوییک اشاره کرده‌اند. ولی درباره ایجاد چنین حوضه‌هایی در زمان سنوزوییک، مطالعات کم هستند. حوضه کششی فروافتاده پشت ‌کمانی الیگومیوس...

در بخش های شرقی و جنوب شرقی شاهرود، در میان مارن های قرمز رنگ ژیپس دار الیگوسن (معادل با سازند قرمز زیرین)، یک سری گدازه های بازالتی با ترکیب الیوین بازالت تا بازالت فوران کرده اند. این سنگ ها دارای بافت های میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری و هیالوپورفیری هستند. کانی های اصلی آن ها شامل الیوین، پلاژیوکلاز و پیروکسن در الیوین بازالت ها، و پلاژیوکلاز و پیروکسن در بازالت ها هستند. این سنگ ها در نم...

حوضه ژوراسیک لبه شمالی پهنه ساختاری ایران ­مرکزی و جنوب البرز خاوری در استان سمنان، دربردارنده سنگ­های آذرین با ترکیب بازی متعلق به مراحل اولیه پیدایش و گسترش یک حوضه کششی پشت ­کمانی نابالغ در این زمان است. این سنگ­های آذرین بازی، به هر دو شکل خروجی (بازالتی) و نفوذی (دایک، سیل و استوک­های کوچک میکروگابرویی) در توالی رسوبی بخش زیرین سازند شمشک و معادل آن در پهنه ساختاری ایران مرکزی رخنمون دارند...

در شمال و شمال غرب گرمسار در استان سمنان، تعداد زیادی توده ی نفوذی گابرودیوریتی به صورت دایک، سیل و استوک های کوچک در سازند قرمز زیرین رخنمون دارند. بررسی های صحرایی، پتروگرافی و نمودارهای ژئوشیمیایی نشان می دهند که سنگ های آذرین مورد مطالعه، ماهیت گابرویی دارند و یک سری تفریقی از گابرو تا دیوریت را تشکیل می دهند. سنگهای مورد بررسی دارای ماهیت ماگمایی قلیایی می باشند و بر اساس نمودارهای تمایز م...

رخداد سیمیرین در شمال ایران حاصل برخورد قاره‌ای است که با ناپیوستگی‌های  ناحیه‌ای و تغییرات شدید در رسوبگذاری همراهی می‌شود. بررسی‌های تنش دیرینه در گستره البرز نشان می‌دهد از نورین تا باژوسین میانی (گروه شمشک)، کشش در راستای 030 درجه توسط گسل‌های عادی همزمان با نهشت صورت گرفته است. نویسندگان  این مقاله زمین‌ساخت کششی را همزمان با مراحل کافت‌شدگی حوضه کاسپین جنوبی می‌دانند. در البرز مرکزی، سازن...

در شمال خاوری ایران، در شمال باختری شهرستان سبزوار، توالی خروجی افیولیتی و سری سوپراافیولیتی رخنمون دارند که دارای میان لایه‌های سنگ آهک پلاژیک با سن کرتاسه بالایی هستند. توالی خروجی دربردارنده برش‌ و توف‌هیالوکلاستیک همراه با روانه صفحه‌ای در بخش زیرین، گدازه‌ بالشی آفیریک حفره‌دار در بخش میانی و سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی در بخش بالایی است. سری سوپراافیولیتی نیز دربردارنده‌ تناوبی از رسوبات ولکان...

سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی ائوسن تا الیگومیوسن و نهشته های کواترنری مناطق داورزن و کلاته سادات، در جنوب نوار افیولیتی سبزوار و در لبه شمالی زون ایران مرکزی رخنمون دارند. سنگ‎های ائوسن میانی- فوقانی داورزن شامل تناوب گدازه‎های بازیک- حدواسط با طیف ترکیبی تراکی آندزی بازالت، تراکی‎آندزیت، آندزیت و سنگ‎های آذرآواری وابسته با میان لایه های رسوبی (توف، برش، ماسه سنگ و آهک نومولیت دار) بوده ک...

فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی خرده ورقه ایران مرکزی در طی ائوسن، علاوه بر ایجاد کمان ماگمایی ائوسن در لبه جنوبی ایران مرکزی، باعث ایجاد محیط های کششی در بخش های داخلی این بلوک و در پشت کمان ماگمایی اصلی زون فرورانش، در الیگوسن شد. حرکات کششی باعث ایجاد یک محیط پشت قوس اولیه (proto back-arc)، در سرتاسر این زون در نواحی ساوه، کاشان، قم، گرمسار و شاهرود و ایجاد یک حوضه رسوبی ...

منطقه ی مورد مطالعه در جنوب شهرستان گرمی در استان اردبیل واقع شده است و از نظر ساختاری در بخش شمال شرق زون البرز-آذربایجان قرار دارد. سنگ های آتشفشانی ناحیه بیشتر از جنس آلکالی الیوین بازالت می باشد و ساخت های پیلولاوایی و منشوری عمده ترین ساخت های سنگی منطقه هستند. کانی های اصلی این بازالت ها شامل فنوکریست های الیوین،کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز به همراه کانی فرعی اوپک و کانی های ثانویه کلسیت و س...

منطقه حیران در شمال خاور اردبیل و جنوب باختر دریای خزر واقع شده است. شواهد صحرایی نشان‌دهنده فعالیت‌های آتشفشانی زیردریایی در این منطقه است. ترکیب کلی این سنگ‌ها، بازالتی بوده و برونزدهایی از گدازه‌های بالشی (پیلولاوا)، منشور، دایک و روانه‌های گدازه‌ای در نقاط متعدد نشان‌دهنده وجود آثار پوسته اقیانوسی در این منطقه است. مطالعات صورت گرفته در نقاط دیگری از حاشیه جنوبی دریای خزر و تشابه ساختاری و ...