سیستم‌های برنامه‌ریزی شهری در معرض عدم‌قطعیت‌ها و پیشایندهایی قراردارند که می‌توانند موجب اختلال در کارکردهای آنها شوند. برای رویارویی با این چالش در تفکر راهبردی «رهیافت پیشایندی» مبتنی بر اصل «تطابق با شرایط ویژۀ مورد برنامه‌ریزی» تدبیر شده است. در بزرگ‌شهر تهران افزون بر پیشایندهای ذاتی، پیچیدگی فرایندهای تصمیم‌گیری ناشی از تمرکز تصمیم‌گیری بخش عمومی، تمرکز سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های اقتصادی ...

گذار از دورۀ صنعت یا تولید ـ ماده به دورۀ دانش یا تولید ـ دانش و در آستانۀ سدۀ بیست و یکم تغییراتی چون جهانی شدن، مطرح شدن بحث اقتصاد دانش، شکل گیری جوامع شبکه ای، و پیشرفت فناوری های اطلاعات و ارتباطاتْ فرایند توسعۀ فضایی و برنامه ریزی شهری در جهان را به شدت متأثرکرده و به نیاز به شکل گیری الگوارۀ نوین توسعۀ شهری، یعنی توسعۀ شهری دانش ـ پایه انجامیده که خواستار قانونمندی ها و ترتیبات فضایی نوین...

زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی دارای اثرات مثبت و منفی بر سیستم شهری می باشند. این امر موجب گردیده که در سیستم برنامه‌ریزی شهری در کشورهای مختلف، سیاست های متفاوتی در مواجهه با این فعالیت‌ها در مقیاس شهر اعمال گردد. هدف این مقاله شناسایی انواع رهیافت های به کار گرفته شده در مواجهه سیستم برنامه ریزی شهری با فعالیت های صنعتی درون‌شهری و نیز شناخت چگونگی ارتباط میان دو قلمروی گسترد...

این نوشتار، نگاهی انتقادی به فرایند سنتی برنامه ریزی شهری دارد و تلاش ما معطوف به ارتقای جایگاه برنامه ریزی شهری در ایران است. این مقاله با تاکید بر نقش نادیده گرفته شده ی عامل قدرت در فرایند سنتی برنامه ریزی شهری نشان می دهد که چگونه برنامه ریزی شهری متداول، تحت تاثیر این عامل، از فرایند مورد انتظار حامیانشان منحرف می شود و قدرتمندان در آن دست بالا را در اختیار می گیرند. در این مطالعه، نقش قدر...

برنامه ریزی شهری در اواسط دهه چهل هجری شمسی در ایران پیاده گشت، اما از همان زمان به شیوه و قالبی بود که در جهان پیشرفته­تر، ناکارآمدی آن شیوه­ها اثبات شده بود و شیوه های نوینی جایگزین شده بودند. نخستین برنامه برای شهرها با رویکرد ساده - جامع تحت عنوان «طرح جامع شهر»  در سال 1345 تهیه شد. مصادف با هنگامی که این رویکرد در اروپا جای خود را به رویکردهای نوینی چون عقلانی جامع و سیستمی چرخه­ای می­داد...

بافت های فرسوده شهری که بخش اعظمی از مساحت کشور را به خود اختصاص داده اند (حدود 65 هزار هکتار)، طی تحولات دوران شهرنشینی و گسترش شتاب آلود آن طی دهه های میانی قرن حاضر دچار بی مکانی و بی زمانی گشته و در احاطه بافت های جدید شهری نتوانسته اند نیازهای روز شهروندان را تأمین نمایند. از سوی دیگر، طرح ها و برنامه های تهیه شده برای احیای این بافت ها نیز به دلیل آنکه در چارچوب رهیافت های عقلانی _ جامع ب...

در این مقاله، فرآیند تکوین نظام شهرسازی و برنامه ریزی فضایی در کشور فرانسه مورد بررسی قرار می گیرد. سابقه و رویکرد برنامه ریزی فضایی در فرانسه، این کشور را در زمره پیشگامان امر برنامه ریزی در مقیاس های متنوع محلی، شهری و منطقه ای قرار می دهد. نگاهی که به ویژه در دهه های اخیر به برنامه ریزی توسعه کالبدی- فضایی، و نیز پایش اثرات توسعه ای در این کشور وجود داشته، نشان دهنده نوعی سیر تکوین و تکامل ا...