زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان‌های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به‌ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول‌های مربوط بدان، حالت‌ها و ویژگی‌های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر‌های زبان...

جیوَکه‌پوستَکه یکی از متون پزشکی است که به طب آیوروِده تعلق دارد. علاوه‌بر تحریر سنسکریت از این متن ترجمه‌ای به زبان ختنی نیز موجود است. تحریر سنسکریت به‌جامانده مغلوط و عملاً ناخوانا بود تا اینکه باتوجه‌به ترجمۀ ختنی آن و دیگر متون پزشکی طب آیوروده مانند سیدّهه‌ساره برخی از دانشمندان به بازسازی و تصحیح آن پرداختند. دست‌نویس جیوَکه‌پوستَکه دارای 71 برگ است که هر دو تحریر سنس...

زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول های مربوط بدان، حالت ها و ویژگی های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر های زبان...

از دستاوردهای زبان شناسیِ شناختی کشف این حقیقت است که زبان ها اغلب برای ملموس کردن برخی مفاهیم انتزاعی از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزة مقصد که حوزه ای انتزاعی است از طریق حوزة مبدأ که حوزه ای ملموس است می پردازند. یعنی از طریق مقایسة حوزة انتزاعی مورد نظر با حوزه ای ملموس درک آن را برای شنوندگان راحت تر می کنند. در این پژوهش به تحلیل استعاره های مفهومی موجود ...

کتاب زَمبَستَه منظومه­ای طولانی به زبان ختنی قدیم از شاخه زبان­های ایرانی میانه شرقی است. این کتاب، مجموعه­ای وسیع از مفاهیم رایج آئین بودایی و جنبه­های گوناگون دین بودا است. فصل دوازدهم این کتاب فصلی آموزه­ایو شامل مجموعه­ای از شایست­ها و نشایست­هاست. قطعه­ای که در این گفتار برگردان آن از زبان ختنی به فارسی آمده، شامل 52 بند نخستین همین فصل است که به شرح و توصیف سَموَرَ(saṃvara= خودداری،خویشتن­داری ...

از دستاوردهای زبان‌شناسیِ شناختی کشف این حقیقت است که زبان‌ها اغلب برای ملموس کردن برخی مفاهیم انتزاعی از استعاره‌های مفهومی بهره می‌برند. استعاره‌های مفهومی به توضیح حوزة مقصد که حوزه‌ای انتزاعی است از طریق حوزة مبدأ که حوزه‌ای ملموس است می‌پردازند. یعنی از طریق مقایسة حوزة انتزاعی مورد نظر با حوزه‌ای ملموس درک آن را برای شنوندگان راحت‌تر می‌کنند. در این پژوهش به تحلیل استعاره‌های مفهومی موجود ...

از نیم? دوم سده اول پیش از میلاد مسیح تا حمله قره خانیان به سرزمین ختن در سال 1006 میلادی، این منطقه یکی از مهمترین مراکز آیین و فرهنگ بودایی، به ویژه مکتب مهایانه، بوده و شمار زیادی از آثار بوداییان به زبان ختنی در این منطقه ترجمه و تدوین شده است. کتاب «زمبسته» یکی از آثار دینی بوداییان، به زبان ختنی، منظوم و در قالب «سوتره» سروده شده است. فصل یازدهم این کتاب به معرفی پنج مقوله اخلاقی آیین بود...

 یکی از مکتب‌های کهن پزشکی در جهان مکتب آیوروِده یا همان سنت پزشکی هندی است که با قدمتی نزدیک به پنج‌هزار سال از قدیمی‌ترین مکتب‌های پزشکی به ‌شمار می‌رود. این شیوۀ پزشکی که در سرزمین هندوستان شکل گرفت و به بلوغ رسید بر دیگر مکاتب پزشکی دنیا تأثیر گذاشته و طب ایرانی نیز از آن متأثر شده است. در متون به‌جامانده از یکی از زبان‌های ایرانی میانۀ شرقی، یعنی خُتنی، در منطقۀ شین‌جیانگ در ترکستان چین، تأث...

زبان سغدی از زبان های ایرانی میانه شرقی است که از سده نخست تا سدۀ سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش تری گرفت. به هر روی، واژه هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژۀ سغد...

زبان سغدی از زبان های ایرانی میانة شرقی است که از سدة نخست تا سدۀ سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش تری گرفت. به هر روی، واژه هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژۀ سغد...