لا شک أنّ لِلتعبیر القرآنیّ أشکالاً وأسراراً فنیّة تدلّ علی أنّ هذا القرآن کلامٌ أدبیّ مقصود وتکسب نصّه جمالاً وروعةً ودواماً واستقامة. لعلّ مِن أبرز هذه السمات، ظاهرة الانسجام وأثرها فی أداء المعنی القرآنیّ متکاملاً من جمیع الوجوه، فضلاً عن منطقیّة نحوها وصرفها وقالبیّة ألفاظها وسعة مفرداتها ودقّة تعبیراتها عن المعانی المقصودة. استهدف هذا البحث، دراسة المعانی الضمنیّة لانسجام الصوائت فی سورة آل عمران مستخدماً المنهج ...

هرگاه حرفی به واژه­ای افزوده شود، به دنبال آن معنا هم افزون می­گردد. نحویان با قبول این قاعده، آن را بیشتر در باب فعل­های مزید، صیغۀ مبالغه، اسم اشاره و برخی حروف مانند نون تأکید ثقیله به کار گرفته­اند. یکی از مواردی که آنها براساس این قاعده به آن پرداخته­اند، بحث فرق میان دو واژۀ «رحمن» و «رحیم» است. نویسندگان مقاله، کوشیده­اند دو واژۀ رحمن و رحیم را با توجه به چارچوب و دامنۀ قاعدۀ «زیادة المب...

موجز المقالة : ما هی قضیة اللفظ و المعنی؟ و ما هو أعقد القضایا النقدیة القدیمة؟ و ما هیمذاهب النقاد فی اللفظ و المعنی؟ و ما هی عقائد الجاحظ و ابن قتیبة و ابن هلال العسکری وقدامة بن جعفر و قاضی عبدالقاهر الجرجانی فی قضیة اللفظ و المعنی؟

علم معنی شناسی به بررسی روابط میان صورت های زبانی و پدیده های هستی و نیز صحت و سقم روابط موجود میان توصیف های زبانی و وضعیت امور در جهان خارج، بدون در نظر گرفتن گوینده ی کلام می پردازد. نقطه ی پیدایش این علم در جهان اسلام همزمان با نزول کتاب مقدس قرآن بوده است، علمای پیشین عرب به منظور درک زیبایی های معناشناختی این کتاب مقدس و اثبات معجزه بودن آن، به طور پراکنده در لا به لای آثار خود، به مباحث ...

موضوع محوری این رساله، بررسی نقش التفات در فرایند فهم متن قرآن است. برای نیل به این هدف، در ابتدا موضوعاتی در ارتباط با معنا و انواع آن و نیز مسایلی که در فرآیند فهم متن باید به آن ها اهتمام ورزید مطرح می شود. همچنین مفهوم متن و ابزاری که برای رسیدن به معنای آن مورد استفاده قرار می گیرد، بیان خواهد شد. در ادامه سخن از خروج از مقتضای ظاهر، عدول و نیز مقایسه بین بلاغت و اسلوب به میان خواهد آمد. س...

تعد العنایة بالدلالة، فی مختلف الحضارات والمدنیات، من أقدم اهتمامات الإنسان الفکریة عبر الزمن بحیث شغلت، علی مرّ العصور، بالمفکّرین الصینیین والهنود وفلاسفة الیونان والرومان وغیرهم.‏ وکان للعرب والمسلمین من لغویین وبلاغیین وغیرهم نصیب أوفر فی معالجة کثیر من المسائل المتعلقة بدلالة الکلمات. والبحث اللغوی عند العرب منذ بدایاته ترکّز علی تحدید المعنی وما یحتویه القرآن الکریم من معانٍ ومقاصد. وکان النق...