شباهت‌هایی جزیی میان نهاد کلیسای کاتولیک با سازمان روحانیت در شیعه، سبب گشت تا برخی این دو نهاد را یکسان بینگارند و همان اشکالات وارد بر رفتار آبای کلیسا در نهاد کلیسا، به‌ویژه در قرون‌وسطی را بر سازمان روحانیت شیعه وارد کنند. این مقاله براساس متون اصلی هرکدام از این دو مجموعه، به مقایسه امر وثاقت، میان این دو پرداخته و با بیان موارد تشابه و تفاوت میان آنان، به پاسخ شبهه یکسان‌انگاری میان این د...

هدفی که تحقیق حاضر دنبال کرده پاسخ به پرسش از چگونگی تعامل روحانیت با دولت بوده است. بدین منظور ابتدا به چارچوب نظری این تعامل پرداخته شد و گونه های تعامل و عوامل موثر بر آن، مورد بحث قرار گرفت و وضعیت فعلی تعامل روحانیت با دولت مشخص گردید. در ادامه بر اساس نظریه آقای مطهری مبنی بر تأثیر عامل اقتصادی بر چگونگی تعامل روحانیت با دولت ها، چگونگی کمک های مالی دولت به روحانیت و وجود ارتباط احتمالی م...

اتخاذ راهبرد کسب مستقیم قدرت با سلاح دیانت توسط روحانیت شیعه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولی بنیادین در ایران به شمار می آید. مقاله حاضر پاسخ به این سؤال که چرا از بین اقشار مختلف اجتماعی ایران، روحانیان حاکمیت را به دست گرفتند، را در «منابع قدرت آنان» جست وجو می کند. بر این اساس پس از ارائه تعریف وتاریخچه روحانیت ومناسبات آن با دولت در ایران معاصر مؤلفه های زیر را، منابع قدرت این نهاد تلقی ...

نقش کارکردی روحانیت به معنای چگونگی عمل بر وظیفه ای است که روحانیت در جامعه ایفا می کند. بر این اساس سؤال اساسی که در این پژوهش مطرح می شود این است که مقایسه نقش کارکردی روحانیت در نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی با کدامیک از مدل های انقلاب های اجتماعی مطابقت دارد؟ در هر دو جریان، قرار گرفتن قدرت به­ صورت یک حرکت انقلابی رهبری شده توسط روحانیت امری تعجب آور بود و شاید عمده ترین دلیل این شگفت زدگی د...

در سال 1299 ه.ش رضاخان، فرمانده تیپ قزاق مستقر در قزوین، با کودتا به قدرت رسید و با تاج گذاری در سال 1304ه.ش به سلسله قاجار پایان داد و سپس به انجام یک سری اصلاحات فاقد برنامه، جهت تثبیت خود و ایجاد حکومتی عاری از نفوذ مذهب و روحانیون، الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه، اقدام کرد. هر چند نوسازی در این دوره که با الگوی نوسازی "برینگتون مور" مطابقت دارد بصورت ناقص و نیم بند انجام شد، ام...

بر دو مبنای ذهنی و عینی استوار است. بعدی را که بر « تواناییِ اثرگذاری بر دیگران » قدرت » و بعدی را که مبنای عینی دارد « قدرت معنوی » مبنای ذهنی استوار استمی نامیم. در گذار از قاجار به پهلوی، هم قدرت تشکیلاتی و هم قدرت « تشکیلاتی معنوی روحانیت دستخوش تحول شد. تحول در قدرت معنوی روحانیت آن بود که با مواجه شد و تحول در قدرت تشکیلاتی روحانیت افول « ملی گرایی » رقیبی تازه به نام آن قدرت بود. به این ت...

چکیده بعد از انقلاب مشروطیت دومین تند باد دگرگونی اجتماعی در ایران نهضت ملی شدن نفت و تحولات مربوط به آن است. جنبش ملی شدن صنعت نفت، مهمترین حرکت ضد استعماری در دهه 1330 ش (1950 م) در منطقه خاورمیانه بود. ملی شدن صنعت نفت برگ زرینی در تاریخ معاصر ایران است. در این پیروزی عوامل متعددی نقش آفرینی کرده اند. چنان که می توان گفت که با ائتلاف همه نیروهای مذهبی و ملی، گروههای سیاسی و متحد در برابر است...

از مکتب شیخیه از زمان پیدایش تاکنون میراث مکتوب گسترده ای به جا مانده است . با غور و تأمل در این میراث می توان جنبه های مختلف این مکتب را شناخت . این شناخت ضمن آنکه فی نفسه ارزشمند است ، به نوبه ی خود می تواند در شناخت هرچه بیشتر مذهب تشیع نیز کمک موثری کند. هرچند در سالهای اخیر پیرامون تشیع و به ویژه اندیشه سیاسی شیعی ، تحقیق و پژوهش بسیاری صورت گرفته ، اما تحقیق پیرامون تشیعِ شیخی - به ویژه ان...

چکیده روحانیت شیعه در ساختار اجتماعی ایران از دوره صفویه به این سو از بیشترین توان برای به جنبش درآوردن و بسیج سیاسی توده ها برخوردار بوده است.روشنفکران، احزاب و سازمان های دیگر، هرگز بطور کامل و مطلوب نتوانستند توده های مردم را با خود همراه کنند و آنان را در جهت اهداف خود، بسیج نمایند. با وجود این، به نظر می رسد که پس از انقلاب اسلامی ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی، این توان روحانیت، نسبت...