تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری شیواترین تفسیر عرفانی است که حلّه دلاویز ادب پارسی برتن دارد. این تفسیر که به سبک مفسران عامه نگارش یافته، از اوایل قرن ششم (520 ه ق) به یادگار مانده است. از ویژگیهای سبکی این تفسیر که شیرینی آن را دو چندان کرده، استناد به اشعار زیبا و لطیف عربی و فارسی است. در این تفسیر حدود هشتصد بیت شعر عربی مناسب حال و مقال آمده است که آنها ر...

معجم العین خلیل بن أحمد فراهیدی(100 ـ 170 ه. ق) از منابع لغوی مهم دوره­های نخستین اسلامی است. بررسی چگونگی استنادات و استشهادات این کتاب به­ویژه استشهادات شعری بسیار مهم است. هدف از این پژوهش ارزیابی این منبع برای استفاده از  آن در فهم متون، به­ویژه متون نخستین دینی است. بررسی آماری ـ تحلیلی این پژوهش بیانگر آن است که فراهیدی در گردآوری این کتاب و شرح کلمات آن، از انواع استشهادات قرآنی، شعری، ح...

در این تحقیق ابتدا نام قائل ابیات پس از مراجعه به کتابهای گوناگون ذکر شده است و پس از آن مفردات آن توسط کتب لغت مشهور شرح و توضیح داده شده است و سپس به اعراب پرداخته شده و کلماتی که از نظر اعرابی دارای وجوه مختلفی بوده اند ذکر شده است.پس از آن معنای فارسی و عربی ابیات ذکر شده و در پایان موضع استشهاد قید گردیده است.

تفسیر «بحر المحیط» متعلق به «ابوحیان اندلسی غرناطی»، متوفای 745 هجری قمری است. او از ادیبان مشهور قرن هشتم هجری قمری است. این تفسیر به زبان عربی، در بردارنده تمامی قرآن و محور اصلی آن ادبی، لغوی و بلاغی می‏باشد. همچنین از جامع‏ترین تفاسیر مشتمل بر نکات ادبی شگفت و بدیع قرآن است. امتیاز آن در اهمیت دادن به ابعاد ادبی، لغوی، نحوی و بلاغی است و مجموعه ارزشمندی از اشعار ناب و شواهد ادبی و اعرابی و ...

قرن هفتم آغاز پایه گذاری فرهنگ نویسی فارسی در هند است. پیشاپیش به عنوان سابقه کار لغت نویسی فارسی باید بگویم نخستین لغتنامه موجود زبان فارسی لغت فرس حکیم ابونصر علی ابن احمد اسدی طوسی شاعر و سرایندۀگر شاسبنامه است که در میان سال های 458 یعنی سال پایانی سرودن آن منظومه و سال 465 یعنی زمان مرگ اسدی تألیف یافته است؛ در خور توجه اینکه ترکیب "لغت نامه" تا آن جا که نگارنده به خاطر دارد نخستین بار در ...

یکی از مهمترین کتاب‏هایی که در ابتدای قرن پنجم هجری در زمینه‏ نقد و علوم بلاغی نگاشته شده ، کتاب العمده فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، اثر ارزشمند ابن رشیق قیروانی است. این کتاب به بررسی اشعار و نقد آن‏ها می‏پردازد، نقدی که با بلاغت در آمیخته است و مثال‏ها وشواهد شعری و قرآنی فراوانی در بر دارد که در بسیاری از مواقع نیازمند شرح و توضیح بیشتر است تا خواننده از معنا و محل شاهد آن آگاهی یابد. این رس...

نتائج حاصل از دو جهت برای بژوهشگران سودمند است : اول آن که نکات صرفی و نحوی و لغوی ابیات توضیح داده می شود . و دوم این که ابیات به زبان عربی شرح داده شده و اسناد مربوط به سراینده هر بیت تا حد امکان ذکر شده است و ابیات ناقصی که در معجم آمده بعد از جستجوهای فراوان در کتب مختلف به صورت کامل ذکر گردیده است.

بما أن تفسیر بحر المحیط لأبی حیان الأندلسی، هو التفسیر الذی یراجع إلیه الطلاب کثیرا وبما أن فیه أشعارا کثیره فأشار المولف إلیها و إستخدمها کشواهد فی ذکر کل بحث صرفی، ونحوی ولغوی، هذا البحث یستخرج النکات الصرفیه والنحویه واللغویه فی الشواهد (إن کانت موجوده). فهذا البحث یرمی توضیح هذه الشواهد (من الأشعار والآیات) والإشاره إلی الصنائع والشواهد صرفیا ونحویا ولغویاً الصنائع والشواهد التی لم یشر المول...

در تحقیق حاضر، یکصد و سه بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر مجمع البیان از ابتدای سوره تین تا پایان قرآن کریم مورد شرح قرار گرفته و نکات صرفی به صورت مختصر بیان شده سپس به بیان علت استشهاد به این ابیات پرداخته و اشاره ای به سراینده آنها نیز شده است. طبرسی در تفسیر مجمع البیان برای توضیح نکات صرفی و لغوی آیات و قرائت و شأن نزول آنها به شعرهای دوران جاهلی و اموی و عبّاسی استشهاد جسته امّا به ...

تحقیق حاضر، شرح 112بیت از شواهد شعری به کار رفته در معجم الفاظ قرآن کریم راغب اصفهانی از ریشه "فور" تا "یمین" است نکات صرفی ونحوی را به صورت مختصر بیان می دارد هم چنان که به بیان علت استشهاد به این ابیات می پردازدودر کنار آن به سراینده ابیات اشاره میکند. همچنین ابیات ناقص را به صورت کامل ذکر می کند.مولف برای روشن ساختن ایات، به شعرهای دوران جاهلی واموی وعباسی استشهاد جسته اما به شرح آن نپرداخته...