استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق ...

کتاب چهارجلدی یادداشت های صدرالدین عینی بدون شک اثری بسیار باارزش در سطح دایره المعارف تاجیکستان در قرن بیستم است. هرچند عمر عینی وفا نکرد و این کتاب طبق برنامۀ او به پایان نرسید، بسیاری از صفحات روزگار محنت دیدۀ مردم تاجیک در آن ثبت است. کتاب تاریخ انقلاب فکری در بخارا نیز که بنابه وصیت مؤلف جلد پنجم یادداشت هاست، روند تاریخ تاجیکستان را از سال های ۱۹۰۰م تا انقلاب اکتبر نشان می دهد. شیوۀ یاددا...

استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره‌های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده‌اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح ‌حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن‌ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن‌ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق...

صدر الدین عینی (1256ـ1333ش/1878ـ1954م) پیشگام ادبیات نوین فارسی ـ تاجیکی قرن بیستم ورارود به شمار می‌آید. او منتقد، شاعر، نویسنده، تاریخ‌نویس و زبانشناس بوده و آثاری در هر یک از این زمینه‌ها خلق کرده که بیشتر آنها سهم بزرگی در دگرگونی‌های ادبی، اجتماعی و فرهنگی ورارود قرن بیستم داشته است. نگاه ویژۀ عینی در بیشتر آثارش با تعریف خاص سوسیالیسم روسی معنا می‌یابد. این تحقیق با نگاهی انتقادی در پی پا...

استاد صدرالدین عینی با هدف تحقیق و پژوهش آثار رودکی، برای نخستین بار سازمان دادن یک گروه باصلاحیت را به منظور بررسی های تازه در دیار رودکی در جمهوری تاجیکستان درخواست کرد. این گروه تحقیقی باستان شناسی به ریاست صدرالدین تشکیل شد و بنیاد آکادمی علوم اتحاد شوروی و انستیتو تحقیقاتی تاجیکستان نیز در آن مشارکت داشت. نگارنده در این مقاله برآن است تا از معلوماتی که این گروه در دیهه های منسوب به رودکی د...

ادبیات ضدستم و مقاومت در تاریخ ادبیات تاجیکان پیوسته وجود داشته است. در آغاز قرن بیستم میلادی که وضع زبان هزارسال فارسی تاجیکی در آسیای مرکزی نهایت حزن آور بود، ادبیات مقاومت در آثار صدرالدین عینی ظاهر گشت. بعد از بنیاد جمهوری مختار تاجیکستان، صدرالدین عینی کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک را تدوین کرد که دربرگیرندۀ نمونۀ اشعار هزارسالۀ تاجیکستان است. این کتاب مبارزه های مغرضانه ای را از جانب متعصبان مل...

ادبیات ضدستم و مقاومت در تاریخ ادبیات تاجیکان پیوسته وجود داشته است. در آغاز قرن بیستم میلادی که وضع زبان هزارسال فارسی تاجیکی در آسیای مرکزی نهایت حزن‌آور بود، ادبیات مقاومت در آثار صدرالدین عینی ظاهر گشت. بعد از بنیاد جمهوری مختار تاجیکستان، صدرالدین عینی کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک را تدوین کرد که دربرگیرندۀ نمونۀ اشعار هزارسالۀ تاجیکستان است. این کتاب مبارزه‌های مغرضانه‌ای را از جانب م...

تاریخ امیران منغیتیۀ بخارا (۱۹۳۲م) یکی از اثرهای مشهور تاریخی صدرالدین عینی است که معلومات پرقیمتی دربارۀ تاریخ حصار شادمان به‌دست می‌دهد. این مقاله به تبیین بخش‌هایی از این اثر که در آن راجع به حصار شادمان و وقایع مهم تاریخی آن بحث شده، پرداخته است. خدمت برجستۀ عینی در این اثر آن است که راجع به شرح‌حال امیر عبدالرحمن‌خان، پادشاه افغانستان که در زمان امیرمظفر به بخارا و ترکستان پناه بر...

این مقاله بخشی از کتاب فتنۀ انقلاب در بخارا اثر محمدجان شکوری بخارایی است که با هدف تبیین ماهیت آنچه به انقلاب بخارا موسوم است، به نگارش درآمده است. نگارنده در این مقاله گفته ها و نظرهای صدرالدین عینی را در کتاب تاریخ انقلاب بخارا، دربارۀ رویدادهای دو دهۀ آغازین سدۀ بیستم، به خصوص سال های ۱۹۱۷-۱۹۲۰م مبنا قرار داده و به تحلیل حوادث این دوره پرداخته است. این کتاب نخستین تاریخ نامۀ انقلاب بخاراست ...

تاریخ امیران منغیتیۀ بخارا (۱۹۳۲م) یکی از اثرهای مشهور تاریخی صدرالدین عینی است که معلومات پرقیمتی دربارۀ تاریخ حصار شادمان به دست می دهد. این مقاله به تبیین بخش هایی از این اثر که در آن راجع به حصار شادمان و وقایع مهم تاریخی آن بحث شده، پرداخته است. خدمت برجستۀ عینی در این اثر آن است که راجع به شرح حال امیر عبدالرحمن خان، پادشاه افغانستان که در زمان امیرمظفر به بخارا و ترکستان پناه برده بود، م...