رفتار مجرمانه قتل غالباً به صورت فعل است اما در اینکه آیا می توان ترک فعل را عمل کشنده و تارک را قاتل به شمار آورد، اختلاف نظر است و منشأ اختلاف این است که آیا می توان میان ترک فعل و مرگ رابطه علیّت برقرار دانست یا خیر. گرچه برخی دانشمندان با این استدلال که «ترک فعل امری عدمی است و امر عدمی نمی تواند منشأ امری وجودی همچون مرگ و تلف عضو شود»، تارک را قاتل نمی دانند، اما به نظر می رسد این نگاه فلسف...

وجود، تنها چیزی است که می توان برای آن مصداقی واقعی یافت و در مقابل وجود، عدم است که هیچ مصداق و محکی ای در خارج ندارد و تنها در ذهن است که می توان برای آن، مصداقی در نظر گرفت، زیرا مفهوم آن در ذهن موجود است، به تبع احکام و لوازم مربوط به وجود، عدم نیز احکامی دارد که هرکدام از این احکام در فلسفه و منطق، جایگاه مخصوص به خود را دارند. برخی مواضعی که می توان در آنها به احکام عدم پرداخت عبارتند از:...

مطابق آموز? «وحدت وجود» ابن عربی، درعالم شری نیست و همه چیز زیباست؛ زیرا هستی تجلیِ زیبایِ مطلق (حق تعالی) است. ابن عربی آفرینش را مطابق حدیث «عشق» توصیف کرده که در این وصف، خداوند عاشق با تجلیاتِ ذاتی و اسمائی، خویشتن را به ظهور می رساند. اعیان ثابته (صور معقولات کلیه) علت صدور کثرات اند، مطابق این دیدگاه همه چیز زیباست و خلق در عین وحدت با حق قرار دارد و حق عین خلق است و جدای از خویشتن نیست تا م...

از موضوعات بسیار مهم و پردامنه در قلمرو فلسفه دین، معضل شرور است که الهیون در طول تاریخ پاسخ های گوناگونی به آن داده اند. نظریه «عدمی بودن شرور»، یکی از پاسخ هایی است که بعضی فیلسوفان الهی غربی و تمام فیلسوفان مسلمان مطرح کرده اند. مقاله پیش رو دو هدف کلی را پی می گیرد: 1.نقد و بررسی نظریه پیش گفته و اثبات این که: اولاً، این نظریه، تأثیر چندانی در حل معضل شرور ندارد؛ ثانیاً، برخی شرور که فیلس...

یکی از پاسخ هایی که فیلسوفان مسلمان به معضلی که در فلسفة دین به معضل شرور (مسألة شرور) معروف است داده اند این است که « شرور یا اموری عدمی اند که شر بالذّات اند- مانند ظلمت، فقر، جهل، مرگ و... ـ و یا اموری وجودی اند که شر بالعرض اند یعنی به خودیِ خود شر نیستند بلکه در تحلیل نهایی و عقلی از آن جهت شر محسوب می شوند که به امور عدمی (شرور بالذّات) منجر می شوند- مانند زلزله، طوفان،میکرب، سیل و... اما چو...

تاریخ دریافت:  31/0۴/۱۳۹۷         |           تاریخ پذیرش:  ۲۲/۱۱/۱۳۹۷ در زبان روزمره، زبان علمی، احکام اخلاقی و دعاوی حقوقی جملات زیادی وجود دارد که در آنها امری عدمی، علّت یا معلول یا هم علّت و هم معلول واقع شده است؛ جملاتی مانند: «بی‌توجهیِ حامد به گُل‌ها علّت از میان رفتن‌ آنهاست»، «کمبود ویتامینِ دی علّت بی...

قاعدة لاضرر از مهم‌ترین قواعد فقهی است که در جمیع ابواب فقه کاربرد دارد. در اینکه از طریق این قاعده می‌توان احکام ضرری را رفع کرد، تردیدی وجود ندارد؛ اما اگر از نبود حکمی ضرری محقق شود، این اختلاف وجود دارد که آیا می‌توان با استناد به این قاعده آن حکم را جعل کرد. لزوم جبران ضرر یک مسئلۀ عقلی است و عقل در این خصوص بین امور وجودی و عدمی تفاوتی نمی‌گذارد. علاوه بر این، با مراجعه به عرف می‌توان فهم...

از موضوعات بسیار مهم و پردامنه در قلمرو فلسفه دین، معضل شرور است که الهیون در طول تاریخ پاسخ‌های گوناگونی به آن داده‌اند. نظریه «عدمی بودن شرور»، یکی از پاسخ‌هایی است که بعضی فیلسوفان الهی غربی و تمام فیلسوفان مسلمان مطرح کرده‌اند. مقاله پیش رو دو هدف کلی را پی می‌گیرد: 1.نقد و بررسی نظریه پیش‌گفته و اثبات این که: اولاً، این نظریه، تأثیر چندانی در حل معضل شرور ندارد؛ ثانیاً، برخی شرور که فیل...

معضل شرور به عنوان امری بر ضدّ وجود خدا یا برخی صفات او مثل قدرت یا خیرخواهی مطلق الهی، مطرح شده است. فیلسوفان و متکلمان بسیاری به راه های مختلف در صدد پاسخ به این معضل بر آمده اند. در این میان راه حلی که بسیاری از فیلسوفان اسلامی پذیرفته اند، نظریۀ «عدمی انگاری شرور» است. مطابق این دیدگاه شرور، حقیقتی جز عدم ذات یا عدم کمال ذات ندارند. در مقالۀ حاضر این دیدگاه تقریر شده است و این سؤال مطرح می ش...

یکی از پاسخ‌هایی که فیلسوفان مسلمان به معضلی که در فلسفة دین به معضل شرور (مسألة شرور) معروف است داده‌اند این است که « شرور یا اموری عدمی‌اند که شر بالذّات‌اند- مانند ظلمت، فقر، جهل، مرگ و... ـ و یا اموری وجودی‌‌اند که شر بالعرض‌اند یعنی به خودیِ خود شر نیستند بلکه در تحلیل نهایی و عقلی از آن جهت شر محسوب می‌شوند که به امور عدمی (شرور بالذّات) منجر می‌شوند- مانند زلزله، طوفان،میکرب، سیل و... اما چ...