چکیده: شیخ شهاب الدین سهروردی ملقّب به «شیخ اشراق» از حکمای بزرگ ایرانی – اسلامی در قرن 6 هجری قمری، با بنیادن نهادن حکمت اشراق تأثیری شگرف و عمیق در حوزه های مختلف فلسفی، عرفانی و هنریِ دوران بعد از خود بجای گذاشت. سهروردی در افق معنوی حکمت نوری ایرانی سیر می کند و ماهیّت ذوقی حکمت اشراق مقتضی گذر از استدلال به شهود است. علمی که بنیانِ هنر اشراقی را تشکیل می دهد، جز از طریق شهود به دست نمی آید و ...

شها بالدین سهروردی بنیانگذار حکمت نوریه و اشراقی است؛ حکمتی که وی با بهر هگیری از منابع غنی اسلام به ویژه قرآنکریم مباحث حکمی را در جهتی نوین پیش برده است. سهروردی با تبیین اشراقی خود از نور و بازبینی آن به زبان رمزی دررساله مونس العشاق تحقق کثرت در عوالم هستی را به اقانیم سه گانه حسن، حزن و عشق منسوب می داند. وی با تکیه بر حقیقتحسن )مسأله محوری زیبایی شناسی( در قرآن به تبیین اشراقی از زیبایی د...

سهروردی برای حُسن که معادل زیبایی است، شأنی وجودی، یعنی مکانتی در نظام جهان شناسی خویش در نظر می­­گیرد. این موضع او می­تواند مدخلی برای ورود به مباحث زیبایی شناسی گردد. نوشتاری که در پی می­آید، جستجویی است برای یافتن معنای زیبایی و ویژگی­های آن، چنان که از سخنان سهروردی می­توان استفاده کرد. در این راه ابتدا مفهوم زیبایی و سپس شأن وجودی حسن و عشق مورد تدقیق قرار می­گیرد که از این تأمل خصایص عینیت...

حکمت اشراق به عنوان حکمتی بحثی- ذوقی، فلسفه ای نور محور است. به نظر شیخ شهاب الدین سهروردی، موسس این مکتب، این تحول تاریخی در فلسفه اسلامی، احیاء حکمت معنوی ایرانیان باستان است. این حکمت جدای از هنر حقیقی نیست؛ لذا هنر می تواند هم زمیته ای برای تحقق این حکمت باشد و هم مجالی برای تجلی آن. هر چند سهروردی نیز چون سایر حکماء اسلامی، مستقیماً به هنر نپرداخته است اما با این همه، این حکیم اشراقی یک رشت...

چکیده نگرش معناگرایانه یکی از مهم ترین رویکردها را به هنر و معماری اسلامی ارائه می دهد و بیان می دارد که هنر و معماری اسلامی بر حقایقی که فراتر از محدوده زمان و مکان است دلالت می کند. هنر و معماری اسلامی از منظر این گروه دارای حقیقتی فراتاریخی است که در تاریخ متجلی و آشکار شده است. اندیشمندان این دیدگاه (بورکهارت، نصر و ..) هنر و معماری اسلامی را دارای هویتی عرفانی، اشراقی می دانستند و با نگرش ...

حکمت اشراقی سهروردی، با توجه به قرابت اندیشة شیعی و اشراقی، همراه با شکوفایی اندیشة شیعی در تفکر علمای امامیه بسط و تداوم یافت. ابن‌ابی‌جمهور احسایی حکیم و متکلم برجستۀ شیعی قرن نهم هجری (متوفای ابتدای قرن دهم) و از نوادر علم کلام شیعی، در زمرۀ این علماست. وی در اثر ارزندۀ المجلی تلفیقی بی‌نظیر بین آرای کلامی و فلسفی ارائه می‌دهد. او در بسیاری از موارد آراء و مبانی اشراقی را برای توضیح...

نور و رنگ از عناصر اصلی هنر نقاشی و فضای تجسمی آثار نگارگران ایرانی به شمار می‌رود. این دو به‌مثابه ظاهر و باطن حقیقتی واحد که تجلی و نمودی از فیض خداوند در عالم است، جلوه‌گر شده‌اند. بر اساس آیاتی از قرآن کریم که خداوند را نور آسمان‌ها و زمین گفته‌اند، جنبه‌های تمثیلی و رمزآمیز نور و رنگ موردتوجه فلاسفه، حکما و عرفای مسلمان نیز قرارگرفته است. تأثیرات حکمت و عرفان اسلامی بر نگاه هنرمندان مسلما...

پس از بیان ویژگی های این تحقیق در فصل اول و تحت عنوان مقدمه، در هر یک از فصول به بیان و بررسی مسائلی پرداختیم که هر یک ما را در دستیابی به هدف این تحقیق در شناخت نظریه اضافه اشراقیه سهروردی و علت تأثیر پذیری حکمای پس از او از آن و نیز مقایسه دیدگاه ها با یکدیگر، یاری و راهنمایی نمود. در فصل دوم نظام فلسفی و اصول و مبانی شیخ اشراق مورد بررسی قرار گرفت و بدست آمد: سهروردی نظام فلسفی خود را بر پ...

سهروردی در دو اثر بزرگش، المشارع و المطارحات و حکمه الاشراق، به نقد برخی از بنیان ها، آراء و ادله مشائیان پرداخته است. در بسیاری از این نقدها وی به مغالطه شناسی مشائیان پرداخته و مغالطات آنها را مشخص نموده است، به عبارتی دیگر، وی از دریچه مغالطه به نقد مشائیان نشسته است. در این پژوهش بر آن شده ایم که به بررسی و ارائه مغالطه شناسی او در نقد مشائیان بپردازیم. برای این کار ابتدا سعی کرده ایم که به...

چکیده: هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر نظریه ی نور حکمت اشراقی بر نگارگری ایرانی اسلامی است.فرض بر این است که نگارگران مسلمان چونان سایر هنروران دوران گذشته پیرو آموزه های عرفانی و حکمی اندیشمندان مسلمان بوده اند و به دلیل تأملات جدی شیخ شهاب الدین سهروردی پیرامون مفهوم نور و نیز عالم مثال نظریه ها و آموزه های او، تاثیر زیادی بر باور و عملکرد نگارگران داشته است، آن چنانکه این تأثیر به خوبی در ص...