حوزه صرف یکی از بحث انگیزترین حوزه های زبانشناسی است که از دیرباز توجه بسیاری از زبانشناسان را به خود معطوف داشته است. از همان هنگام که زبانشناسان برای صرف جایگاه مستقلی قائل نبودند و آن را در دو حوزه واج شناسی و نحو بررسی می کردند، تا به امروز که بر این باورند که حوزه صرف نیز، مستقل از واجشناسی و نحو، یک حوزه زبانی مجزا به شمار میرود، مطالعات بسیاری پیرامون فرایندهای صرفی، ماهیت و کارکرد آنها...

واژگانی شدگی، چارچوبی برای تبیین فعلِ   غیر ساده حرکتی در زبان فارسی [1]     ندا ازکیا [2]   فرهاد ساسانی [3]   آزیتا افراشی [4]     تاریخ دریافت: 5/10/90   تاریخ تصویب: 18/3/92     چکیده   با توجه به وجود مفهوم حرکت در همه زبان های دنیا، برخی از زبان شناسان ازجمله لئونارد تالمی تلاش کرده اند نشان دهند این مفهوم به شکل های مختلف در زبان های مختلف رمز گذاری می شود. بر همین اساس، کوشیده اند زبان ه...

واژگانی شدگی ابعاد معنایی وجهیت در صفات وجهی فارسی   نگین ایلخانی پور[1] غلامحسین کریمی دوستان[2]   تاریخ دریافت:30/10/91                                                      تاریخ تصویب:20/5/92   چکیده در این مقاله، سه بُعد معنایی نیروی وجه، پایۀ وجه و منبع ترتیب در صفات وجهی فارسی بررسی می شوند و نشان داده می شود که در صفات وجهی فارسی سه نیروی وجه الزام (برای مثال در صفت «قطعی»)، امکان (برای م...

این پژوهش به بررسی انطباق فارس نت با شبکۀ واژگانیِ انگلیسی پرینستون (وردنت) می پردازد و در پی پاسخ به پرسش های زیر است: آیا دسته های هم معنایی که در فارس نت بدون تطابق با وردنت اند، واژه های ویژۀ زبان فارسی اند؟ به عبارت دیگر آیا این واژه ها در زبان انگلیسی آمریکایی و یا شبکۀ واژگانی پرینستون واقعاً خلأ واژگانی به شمار می روند؟ پرسش دیگر اینکه این موارد را چگونه می توان تقسیم بندی کرد و درصد هرکد...

«معین شدگی» که از جمله رایج ترین نمونه های دستوری شدگی در زبانها است، اصطلاحی است که به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی کاربردهایشان اطلاق می شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل هایی که امروز نقش کمکی دارند، در دوران قبل از فارسی دری عمدتا فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها بعنوان فعل معین نتیجه فرایند معین شدگی  است. ما در این مقاله به روش پژوهشی با بررسی روند تحول سه فعل «استیدن»،...

تولیدگفتار یکی از عالی ترین عملکردهای ذهن است. بیشتر مدل های ارائه شده در رابطه با طرح ریزی و تولید گفتار بر پایه شواهد به دست آمده از لغزش های زبانی می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی لغزش های زبانی به منظور یافتن داده هایی است که روشنگر وقایع طرح ریزی و تولید گفتار باشند. به این منظور، سیصد وسی لغزش رخداده در زنجیره گفتار گویشوران فارسی زبان، بزرگسال و طبیعی درمحیط های رسمی و غیررسمی مورد بررس...

استفاده از امکانات تحلیلی یا کلمات نقشی آزاد، یکی از روش های بیان مفاهیم دستوری در زبان های دنیاست. افعال معین از اجزای مهم دستوری هستند که می توانند به صورت کلمات نقشی آزاد در بیان مفهوم دستوری «نمود» استفاده شوند. این افعال همگی از رهگذر دستوری شدگی پا به عرصۀ وجود می گذارند. دستوری شدگی فرآیندی تدریجی است که طی آن واحدهای واژگانی زبان با از دست دادن بعضی مؤلفه های معنایی خود، خصوصیات دستوری ...

ایدئولوژی در زندگی ما نقش مهمی ایفا می کند. زبان و ترجمه از عرصه هایی هستند که می توانند به صورت چالشی در مقابل ایدئولوژی قرار بگیرند. ترجمه توسط ایدئولوژی حاکم بر هر جامعه ای به تصویر کشیده می شود. اگر به نظریه ترجمه و ایدئولوژی نظری بیفکنیم، سرنخ هایی از تاًثیر تفاوت ها و کشمکش های فرهنگی در آنها به دست می آید. این پژوهش برآنست تا با بهره گیری از مدل حتیم و میسن (1990، 1991 و 1997) به بررسی ای...

پژوهش های زبان شناسی شناختی به دنبال یافتن نحوه سازمان یابی مفهومی زبان است. در این حوزه، مفهوم «رویداد» پایه اولیه ساختار زبان و شناخت انسان شناخته می شود. در این میان، «رویداد حرکت» بیش از سایر پژوهش های مشابه مورد توجه زبان شناسان شناختی است. اجزای مختلف این رویداد در زبان بازنمود می یابد و انسان با توجه به تجربه ای که از حرکت خود و موجودیت های پیرامونش دارد، این رویداد را مفهوم سازی و واژگا...

چکیده پژوهش حاضر به مطالعه فرایند تبدیل در زبان فارسی در چارچوب کی فر(2005) می پردازد. هدف از این پژوهش توصیف انواع فرایند تبدیل در زبان فارسی است. بدین منظور ابتدا فهرستی از واژه هایی که به بیش از یک مقوله تحوی تعلق دارند از فرهنگ لغت صدری افشار و همکاران (1381) استخراج شده و بر اساس نوع مقوله نحوی شان گروه بندی می شوند. پس از قرار دادن واژه ها در 6 گروه، هر گروه به صورت جداگانه مورد بررسی قرا...