قرآن کریم نقش مهمی در شکل گیری هنر اسلامی ایفا کرده است و زیبایی شناسی آن از زوایای مختلف قابل بحث است آنچه در این پژوهش مورد مداقه قرار گرفته زیبایی قرآن کریم با توجه به هنر کتاب آرایی است. هدف پژوهش بررسی تذهیب، خوشنویسی و تجلید نسخه های خطی قرآن با رویکرد زیبایی شناسی است و بیان اینکه قرآن نقش مهمی در اعتلای هنر کتاب آرایی بخصوص در سه محور فوق الذکر داشته است. سوال پژوهش این است که علت رونق،...

پس از رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران در عهد صفوی، نگارگری با رویکرد تبیین عقاید شیعه، بیش از پیش در خدمت کتاب آرایی قرار گرفت. در اوایل حکومت شاه تهماسب در قزوین، فالنامه ای مصور گردید که بعدها به "فالنامه تهماسبی" مشهور شد. این فالنامه که پس از گرایش شاه تهماسب به مضامین مذهب تشیع و ترویج آن مصور شده، دارای رویکردی شیعی در حوزه متن، نگارگری و کاربرد است. هدف این پژوهش، مطالعه رابطه کتاب آرایی ...

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. صفحه آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب آرایی و قرآن نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می کند. در این پژوهش اصول صفحه آرایی صفحات افتتاح قرآن ها در طو...

با انتشارات کتاب های چاپ سنگی در دوران قاجار زندگی دوباره مصور سازی کتب ایرانی آغاز گردید. علی رغم این که مصور سازی کتاب های چاپ سنگی از نظر کیفیت تفاوت های قابل توجهی بانگارگری قدیم ایران داشت اما با ادامه یافتن برخی سنت های کتاب آرایی و تاثیرپذیرفتن از هنر عامیانه و تاثیر متقابل بر آن برخی سنت های کتاب آرایی ایران در شکل و محتوایی متفاوت مجدداً احیا شد. هدف مقاله حاضر معرفی ویژگیهای ساختاری ک...

در این پایان نامه به شناسایی ویژگی های تزیینی نشانه های قرآنی در سده 4 تا پایان سده 9 هجری قمری با تأکید بر نسخه های موجود در گنجینه آستان قدس رضوی پرداخته شده است، همچنین بهره گیری از نقش مایه های هنر ایران و فرایند وام گیری عناصر هنری تمدن های هم جوار و اقوام دیگر نیز موضوع موردبحث در این پایان نامه می باشد که به دنبال آن جنبه های نمادین در نقوش بکاررفته در نشان های قرآنی دربازه زمانی مورد بح...

تعریف مساله، اهداف: هنر کلام و نگارش به همراه تزیین کتب و مصورسازی آن ها، طی قرون متمادی، هیچ گاه از تحول و توسعه بازنایستاده است. در این نوشتار، تصویرگری به مثابه یک عامل، به عنوان بخشی از عوامل بیانگری یک مطلب ادبی بررسی می شود. نخست، با بررسی تکوینی، نمونه های کهن ارزشمند کتاب «کلیله و دمنه» جمع آوری و ویژگی های آن طبق مراحل کتاب آرایی سنتی به صورت تصویری طبقه بندی و تحلیل خواهد شد. بخش دوم ...

در این مقاله فرضیه نگارنده مبتنی بر این نکته بوده که با افول کتاب آرایی که تقریباً از اواخر دوره صفوی شروع می شود، پیکرنگاری به مثابه ابزاری برای کسب اعتبار فرهنگی و تبلیغ در باری شکل گرفته و نمونه آن وجود پیکرنگاری های متعدد از نادرشاه و جانشینان اوست که امروزه از این دوره باقی است. تناه کتابی که به دستور میرزا مهدیخان استرآبادی ، هنرپرور این دوره، کتاب آرایی شد، کتاب جهانگشای نادری است که ظاهر...

با ظهور دولت صفوی، که استقلال ایران همراه با تفکر شیعی اساس نظام حکومت قرار گرفت، شاهنامه نویسی نیز با هدف بیان دلاوری ها و لیاقت پادشاهان صفوی و ذکر حقانیت تفکر شیعی مجدداً مطرح شد. از این آثار می توان شهنامۀ ماضی اثر قاسمی گنابادی را نام برد. مقالۀ حاضر به بررسی نسخه ای از شهنامۀ ماضی می پردازد که به صورتی خاص در کنار منظومۀ حماسی دیگری با عنوان ظفرنامه (تمرنامه) اثر هاتفی هم نشین شده است. ه...

هدف: علاقه به کتابت متن قرآن به شکل زیبا، به پیرایش، وضع قواعد و گسترش قلم های مختلف خوشنویسی منجر شد. اقدام دیگر کاتبان در کتابت قرآن کریم سروسامان دادن به چگونگی قرارگیری سطور در صفحه است. شیوه آرایش صفحه در نسخه های خطی قرآن های کریم در قرون هشتم تا دهم هجری در شیراز به دست کاتبان برای بهبود صفحه آرایی با ابداعاتی همراه بود که معرفی این ابداعات و تحلیل آنها از مشکل ترین بخش در قرآن های مذکور...