عوامل تاریخی مؤثر بر توسعه نیافتگی ایران از دغدغه های همیشگی محققان ایرانی بوده است. رویکرد نئومارکسیستی و نظریه وابستگی یکی از رویکردهای رایج در بررسی موانع تاریخی توسعه در ایران است. هدف این مقاله بررسی و ارزیابی این رویکرد به ویژه قرائت جان فوران از آن در تحلیل توسعه نیافتگی تاریخی ایران است. رویکرد نئومارکسیستی به توسعه در واقع تلاشی برای بسط مارکسیسم کلاسیک برای تحلیل روند توسعه سرمایه دار...

سنت نظری وابستگی/ نظام جهانی متکی به تفکیک میان کشورهای مرکز (مادر) و پیرامون (اقمار) در جهان است. این سنت نظری مدعی است که نظام جهانیِ سرمایه‌داری با انتقال منابع عمده کشورهای کمتر توسعه‌یافته جهان سوم به کشورهای توسعه‌یافته مرکز، مانع توسعه مستقل و ملی آنان شده و از این طریق پیرامونی شدن آن‌ها را در درون نظام تقسیم کار بین‌المللی تقویت می‌نماید. به عبارت دیگر، کشورهای توسعه‌یافته مرکز، مازاد ا...

سنت نظری وابستگی/ نظام جهانی متکی به تفکیک میان کشورهای مرکز (مادر) و پیرامون (اقمار) در جهان است. این سنت نظری مدعی است که نظام جهانیِ سرمایه داری با انتقال منابع عمده کشورهای کمتر توسعه یافته جهان سوم به کشورهای توسعه یافته مرکز، مانع توسعه مستقل و ملی آنان شده و از این طریق پیرامونی شدن آن ها را در درون نظام تقسیم کار بین المللی تقویت می نماید. به عبارت دیگر، کشورهای توسعه یافته مرکز، مازاد ا...

ویژگی‌ها و میزان وابستگی جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین  سیاسی _ امنیتی یک کشور به یک منطقه یا کشوری دیگر هویت ژئوپلیتیک آن را مشخص می‌کند. در واقع، منظور از هویت ژئوپلیتیک این است که یک کشور به چه سیستم منطقه‌ای تعلق دارد. در این میان هویت ژئوپلیتیک کشورهای آسیای مرکزی به دلیل وابستگی متعدد و مختلف جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی با مناطق و کشورهای پیرامونی از ویژگی‌های منحصر به فرد و چندگان...

متغیر منطقه‏ای مولفه مهمی در جنگ بین کشورها محسوب می‏شود. کشورهای پیرامونی و کشورهای همسایه دولت‏های درگیر، براساس تأمین حداکثری منافع ملی، گزینه‏های مختلفی را همچون بی‏طرفی تا حمایت‏های ضمنی و آشکار از طرف‏های درگیر و حتی مداخله در جنگ به نفع یکی از طرفین را پیش رو دارند. جنگ ایران و عراق نیز از این قاعده مستثنی نیست. این جنگ، رویداد منطقه‏ای مهمی بود که کشورهای پیرامونی را تحت‏ تأثیر قرار داد...

ویژگی ها و میزان وابستگی جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین  سیاسی _ امنیتی یک کشور به یک منطقه یا کشوری دیگر هویت ژئوپلیتیک آن را مشخص می کند. در واقع، منظور از هویت ژئوپلیتیک این است که یک کشور به چه سیستم منطقه ای تعلق دارد. در این میان هویت ژئوپلیتیک کشورهای آسیای مرکزی به دلیل وابستگی متعدد و مختلف جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی با مناطق و کشورهای پیرامونی از ویژگی های منحصر به فرد و چندگانه ای...

دکترین اتحاد پیرامونی رژیم صهیونیستی همواره راهی برای افزایش امنیت، گسترش روابط اقتصادی و نیز کاهش انزوای این دولت در عرصه منطقه‌ای بوده است. به دنبال تغییر و یا از بین رفتن وضعیت منطقه‌ای مورد دلخواه؛ رژیم صهیونیستی تلاش کرده است از طریق ارتباط با دولت‌های پیرامونی بر انزوای خود غلبه کند. طی دهه‌های متوالی این دکترین شکل نسبتا ثابتی داشت؛ تحولات منطقه خاورمیانه از سال 2011 به بعد باعث شد ک...

نویسنده این مقاله با بررسی روابط اقتصادی اسرائیل با همسایگان و کشورها و بازیگران پیرامونی، استدلال می‏کند که این رژیم در پوشش روابط اقتصادی به‏دنبال عادی‏سازی روابط سیاسی و گسترش روابط امنیتی با این کشورهاست. بر اساس یافته‏های این پژوهش، روابط و مناسبات اقتصادی اسرائیل در منطقه از سه الگو پیروی می‏کند: روابط اقتصادی پایدار با هدف کنترل و ممانعت از بروز و گسترش تنش، روابط اقتصادی کم‏بازده با هدف...

یکی از مسائل مهمی که در تحلیل امنیت پایدار کشورها مورد توجه قرار می گیرد، پویایی جمعیت در حوزه کشورهای پیرامونی و تأثیرات آن بر کشور موردنظر می باشد. جدای از موضوع مهاجرت، مسائلی ازجمله بهداشت و بیماری های مسری، جرایم فرامرزی، قاچاق کالا و ارز، قاچاق مواد مخدر، جابه جایی های ناگهانی جمعیت در هنگام بروز وقایع غیرمترقبه طبیعی، بحران های سیاسی و اجتماعی داخلی، جنگ ها و سایر موضوعات مربوطه که فهرست...

اعلام تأسیس رژیم صهیونیستی در 14 می 1948، واکنش و مخالفت شدید کشورهای عربی را در پی داشت و اتحاد اعراب و آغاز جنگ‌های اعراب و اسرائیل امنیت و بقای این رژیم تازه تأسیس را مورد تهدید جدی قرار داد. این وضعیت، سبب شد رژیم صهیونیستی برای خروج از انزوا و مقابله با اعراب، اقدامات و راهبردهای متفاوتی را درپیش ‌بگیرد. شدت‌یابی بحران بین اعراب و رژیم صهیونیستی بعد از به قدرت رسیدن  عبدالناصر، جنگ 1956 سو...