امروزه ادبیّات ارتباط تنگاتنگی با علوم مختلف ازجمله روان شناسی دارد و نقش روان شناسی در آن از جنبه های مختلف قابل بررسی است که یکی از آن ها شخصیّت و شخصیّت پردازی است.شخصیّت پردازی از عناصر بسیار پراهمیت هر اثر ادبی به خصوص نمایشنامه است؛ چراکه نویسنده با قدرت و توانایی خود، شخصیّت های اثرش را درنظر خواننده کاملاً واقعی جلوه می دهد. این جستار برآن است تا با روش تحلیل محتوا، به شخصیّت پردازی در یکی از ...

این مقاله می‏کوشد از میان آرای متعدّد هگل، دربارۀ هنر و زیبایی شناسی، به بررسی تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین (مدرن) بپردازد. به طور کلّی تراژدی از نظر هگل عبارت است از گونه ای درام که در آن برخورد و تصادم میان دو موضع رخ می دهد؛ دو موضعی که هر یک به خودی خود از حیث اخلاقی موجّه‎اند. در پایان تراژدی، این تصادم به طریقی رفع می شود. در این میان تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین که یکی به دورۀ کلا...

امروزه‌ ادبیّات ارتباط تنگاتنگی با علوم مختلف ازجمله روان‌شناسی دارد و نقش روان‌شناسی در آن از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است‌که یکی از آن‌ها شخصیّت‌ و شخصیّت‌پردازی است.شخصیّت‌پردازی از عناصر بسیار پراهمیت‌ هر اثر ادبی به ‌خصوص نمایشنامه‌ است؛ چراکه نویسنده با قدرت و توانایی خود، شخصیّت‌های اثرش را درنظر خواننده کاملاً واقعی جلوه می‌دهد. این جستار برآن است‌ تا با روش تحلیل محتوا، به شخصیّت‌پردازی در ی...

صلاح عبدالصبور به عنوان یکی از پیشگامان شعر نو عربی از شعرای بزرگ معاصر مصر است که در طی 50 سال عمر خود ( 1931 – 1981 م ) خدمت فراوانی در عرصه سیاست، اجتماع و ادبیات انجام داد . نمایشنامه « ماساة حلاج » به عنوان بزرگترین اثر ادبی صلاح عبدالصبور دارای جایگاه مهمی در حوزه نمایشنامه های شعری ادبیات معاصر عربی است که عنوانش « الکلمه » و « الموت » است. با بررسی این اثر سعی شده است تا جوانب مختلف آن...

هجویری در کشف‌المحجوب بزرگ­زاده­ای دین­ورز، پشمینه­پوشی بی‌خرقه و صوفی‌ آزاد از رسوم است. داوری­های او دربارة مشایخ گذشته و هم‌روزگارش با تأمل و شناخت همراه است. یکی از این مشایخ، حسین‌ بن‌ منصور‌ حلاج است که به گواهی تاریخ، وابستگان دستگاه خلافت عباسی مخالف او بوده‌اند. پیروان حلاج در طول تاریخ از مجازات ایمن نبود‌ه‌اند. بزرگان تصوف نیز به مقتضای ­زمان، پوشیده و به اشاره در باب او سخن گفته‌اند...

زبان از مهم ترین ویژگی های بیانگر باورهای عارف است و به همین سبب اهمیت ویژه ای دارد. حلاج از عرفایی است که رمزهای زبانی آثار و سخنان او، زبان وی را از زبان معمول متمایز می کند. دستیابی به رویکردهای فکری و تجربیات او مرهون تحلیل و تفسیر این رمزها است. این نوشتار پس از توضیح رمز و رابطه مستقیم آن با تجربه عرفانی و تبیین دیدگاه حلاج درباره زبان رمزی، رموز زبانی حلاج را در سه بخش حروف، کلمات و تصاو...

این مقاله به بازشناسی تصویر حلاج در آثار مولانا و واکاوی کلام مشهور «اناالحق» می‌پردازد و می‌خواهد نگاه مولوی را به احوال و آثار حلاج دنبال کند. مَشرب حلاج که مخالفان او از آن به «اتحاد» و «حلول» تعبیر می‌کنند، از نظر معتقدان او بیشتر به «استغراق» تعبیر می‌شود. مولانا در آثارش نام حلاج را به طور مکرّر ذکر کرده است. وی اندیشه حلاج را در آثار خود بازتاب داده و با همه مصایبی که بر حلاج رفته، او را س...

زبان از مهم‌ترین ویژگی‌های بیانگر باورهای عارف است و به‌ همین‌ سبب اهمیت ویژه‌ای دارد. حلاج از عرفایی است که رمزهای زبانی آثار و سخنان او، زبان وی را از زبان معمول متمایز می‌کند. دستیابی به رویکردهای فکری و تجربیات او مرهون تحلیل و تفسیر این رمزها است. این نوشتار پس از توضیح رمز و رابطة مستقیم آن با تجربة عرفانی و تبیین دیدگاه حلاج دربارة زبان رمزی، رموز زبانی حلاج را در سه بخش حروف، کلمات و تص...

کهن الگو تجربیات مشترک همة انسان ها است که از گذشته ها ی دور در ناخودآگاه جمعی آن ها باقی مانده است. به دلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمی توان تعداد کهن الگوها را مشخص کرد؛ اما شاخص ترین کهن الگوها عبارت اند از آنیما، آنیموس، خود، پرسونا، سایه، پیر فرزانه و مادر. ایثار یکی از مهم ترین کهن الگوها است که در ناخودآگاه جمعی بیشتر انسان ها نهادینه شده است. از دیدگاه روان کاوان، ایثار یکی از مکانیز...

ارسطو در کتاب فن شعر، با نگاهی ساختاری به تراژدی، آن­را داستانی تراژیک مبتنی بر خطا یا هامارتیا می­داند. در این نگره، رابطۀ محتوای تراژدی با زمان­هاش تشریح نشده است. از آن­رو که خاستگاه تراژدی نه صرفاً آیینی بلکه سیاسی و ملازم با تحولات ساختاری و اجتماعی آتن نیز هست، این ضرورت پیش می­آید که محتوای تراژدی را از منظر سیاسی نیز مورد بررسی قرار داد. از این­رو مقاله حاضر در نظر دارد با امعان نظر به م...