دو اندیشمند صحنه ادب ایران، مولانا و حافظ بسیار پیش تر از اندیشمندان باخترزمین در بسیاری از زمینه های فردی و اجتماعی انسان اندیشیده اند، و این اندیشه ها را با زبان هنری بیان کرده اند. یکی از این زمینه های فکری بحث آزادی و اختیار انسان است که از آن به عنوان مهم ترین حقیقت وجودی انسان، به عنوان خلیفه خدا بر روی زمین، یاد می کنیم. در این مقاله نویسندگان ضمن تبیین اهمیت آزادی در آثار و اندیشه های ح...

چکیده فریدریش فون هایک از ژرف‌اندیش‌ترین مدافعان آزادی فردی و حکومت قانون است. آزادی محوری‌ترین اندیشه سیاسی هایک است که در کنار مالکیت و قانون اضلاع سه‌گانه اندیشه سیاسی وی را تشکیل می‌دهند. حکومت قانون ضرورتاً از آزادی و فرد حمایت می‌کند و مالکیت و آزادی ذاتاً به هم وابسته‌اند. هایک عمدتاً به آزادی منفی به معنی فقدان هرگونه اجبار خارجی یا وابستگی به اراده خودسرانه دیگران معتقد است که در این صورت...

این پژوهش به بررسی مفهوم آزادی از دیدگاه دو اندیشمند مذهبی، آیت الله طالقانی و مهندس بازرگان، از اندیشمندان معاصر ایران می پردازد. در آرا طالقانی و بازرگان آزادی یک مفهوم کلیدی و پایه و اساس فکری آنها محسوب می شود. از نظر آن دو آزادی ناشی از حقوق الهی می باشد برخلاف مکتب لیبرالیسم که آزادی را ناشی از حقوق طبیعی می داند. بطور کلی آزادی در آرای آنها (طالقانی و بازرگان) رهایی از قید رقیت و استبداد...

تنوّع در موضوع و محتوا از ویژگیهای عمدۀ شعر قیصر امین پور به شمار می رود. او در شعر خود به موضوعات گوناگون مانند مسائل اجتماعی، تقابل سنّت و تجدّد، تضاد میان باورها و تصوّرات آدمی با واقعیّات موجود، آزادی، آرمان گرایی، انتظار و ... توجّه خاصّی نموده است. در اشعار قیصر، موضوعات اجتماعی از برجستگی و اهمیّت ویژه ای برخوردار است و اغلب مضامین شعری او در خدمت اجتماع و مسائل مربوط به آن است. مجموعه های اشعار...

هدف پژوهش حاضر تبیین اندیشه سکولاریستی نهضت آزادی در مواجهه با گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر اندیشه مهندس مهدی بازرگان بود. در این راستا، مؤلفه‌های سکولاریسم در اندیشه بازرگان شامل ملی­گرایی، مخالفت با اصل ولایت ­فقیه، تفسیر دین براساس لیبرالیسم، مخالفت با تشکیل حکومت دینی، مخالفت با اجرای احکام دینی بررسی شد. همچنین اسلام ناب محمدی و مواجهه اندیشه نهضت آزادی با گفتمان انقلاب اسلامی از دیگر ...

آزادی سیاسی، یکی از مهم‌ترین مفاهیم کلیدی علوم سیاسی و از نیازهای اساسی در حقوق مدنی و سیاسی به‌حساب می‌آید بااین‌وجود، تفاسیر متعددی از سوی اندیشمندان، فلاسفه و نخبگان سیاسی، سیاست‌گذاران و کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی در مورد تعریف ابعاد و ماهیت آن ارائه‌شده که در مواردی نیز با تعارضات جدی همراه بوده است. در این میان، با توجه به مناقشات علمی و نظری که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران...

دو مفهوم اخلاق و آزادی در شمار مفاهیم فربه تجویزی و از ناب ترین مباحث فلسفه سیاسی است. برجستگی این مفاهیم به گونه ای است که در تمامی دوره های حیات اندیشه سیاسی خود را بر ذهن و اندیشه متفکران و زندگی آدمی تحمیل کرده است. از این رو نوشته حاضر در تلاش است تا نگره یکی از فیلسوفان مسلمان معاصر در باب مناسبات اخلاق و آزادی را بکاود و با سنجش این دو مفهوم فربه فلسفه سیاسی، به طرح و آزمون مدعای مقاله د...

دو مفهوم اخلاق و آزادی در شمار مفاهیم فربه تجویزی و از ناب ترین مباحث فلسفه سیاسی است. برجستگی این مفاهیم به گونه ای است که در تمامی دوره های حیات اندیشه سیاسی خود را بر ذهن و اندیشه متفکران و زندگی آدمی تحمیل کرده است. از این رو نوشته حاضر در تلاش است تا نگره یکی از فیلسوفان مسلمان معاصر در باب مناسبات اخلاق و آزادی را بکاود و با سنجش این دو مفهوم فربه فلسفه سیاسی، به طرح و آزمون مدعای مقاله د...

رابطه آزادی اندیشه و ارتداد بحث نوپایی است که مطالعات نظام‌مندی در این باره انجام نشده است. با این حال می­توان رد پایی از این مطلب را در آثار اندیشمندان اسلامی یافت. پژوهش حاضر با جمع­آوری و جمع­بندی نظرات دوازده تن از اندیشمندان معاصر در باب رفع تنافض ظاهری بین دفاع اسلام از آزادی اندیشه و جعل حکم اعدام برای مرتد، کوشیده است تا پیشینه روشنی از این بحث ارائه دهد. اندیشمندانی که نظرات ای...

نوگرایی در شیوه های تغییر اسلامی از مسائل بسیار مهم در اندیشه اسلامی است. مهم ترین اولویت های نوگرایی در شیوه های تغییر عبارتند از: ارائه جای گزین های اسلامی، نوسازی شیوه های تغییر اسلامی، آزادی ها و حقوق، اختلاف، روابط و گفت وگو، دموکراسی، تکثر و ارتباط با دیگران، ارتباط با غرب و اسلامی کردن شناخت. در دهه هشتاد، اندیشه اسلامی به بالندگی شگرفی دست یافت و به توازن دوباره رسید. زمینه های بروز اند...