جاودانگى و جامعیت قرآن به مفهوم فرازمانى و فرامکانى بودن و عدم تأثیرپذیرى آن از فرهنگ زمانه اثبات گردیده است. آیات من بلغ، بعثت، عزّت و آیاتى که از پایدارى و جهان شمولى بشارت‌ها و بیم‌ها و پیام‌هاى قرآن و پیراستگى قرآن از هر گونه اختلاف و کاستى سخن مى‌گویند، دلایل قرآنى این مدعا هستند. روایات رسیده در باب تازه بودن قرآن در همه زمانها، لزوم مراجعه به قرآن، عرضه احادیث بر قرآن و حدیث ثقلین مستندا...

 تعریف، سویه‌ها و عوامل خشونت از زوایاى مختلف از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، پس از اشاره به پیشینه خشونت در گذشته و امروز، سویه‌هاى خشونت را از زاویه رفتار فردى، قلمرو اجتماع و قلمرو حکومت با استناد به آیات قرآن مورد بررسى قرار داده است. سپس به نقد و بررسى تعریف‌هاى گوناگون از خشونت پرداخته و پس از تعریف دقیق آن به »نافرمانى خداوند و اقدام علیه جسم، جان، شرف، مال، حقوق طب...

بررسى و نقد مصاحبه‌هاى فصلنامه پژوهشهاى قرآنى با سه نفر از استادان حوزه علمیه درباره المیزان است. نویسنده، ایرادهاى مطرح شده توسط استادان بر المیزان را بى‌مورد دانسته و علت آن را کم توجهى به طرح کلى علامه و عمق آراى وى و اختلاف مبانى مطرح مى‌کند. نظر استاد معرفت را مبنى بر اینکه علامه تحت تأثیر المنار، تا سوره یوسف، به شرح و بسط بیشتر مطالب پرداخته، رد مى‌کند و علّت آن را احتمال عدم اتمام تفسیر ...

 بررسى و نقد دیدگاه‌هاى مفسّران و مورّخان در مورد ویژگى‌هاى مصحف على(ع) است. بر پایه گزارشهاى تاریخى، پس از رحلت پیامبر(ص)، حضرت على(ع) سوگند یاد کرد تا قرآن را جمع نکند، ردا بر دوش نگیرد و به هیچ کارى نپردازد. چون چنین کرد و قرآن را گردآورد آن را بر حاکمان وقت و مردم عرضه کرد امّا آنان نپذیرفتند. اصل جمع‌آورى قرآن از سوى على(ع) و تألیف مصحف به دست آن بزرگوار حقیقتى روشن و پذیرفته است. امّا جزئیات ...

 نقد و بررسى کتاب »معالم التفسیر من کلام الأمیر« از سند و محتوا است. هر چند کتاب، داراى سه سند - سند نعمانى از ابن عقده و سند ابن قولویه از سعد بن عبداللَّه اشعرى و سند سید محسن امین در اعیان الشیعه - است ولى هر سه راه از نگاه سند شناسانه، ضعیف است. نویسنده در مورد ارتباط این کتاب با رساله‌هاى دیگر معتقد است؛ »مقدمه تفسیر على بن ابراهیم«، کتابى است جداگانه که نگارنده آن همان نگارنده تفسیر است و م...

 نگاهى نقادانه به برخى آراى استاد معرفت در زمینه آیات منسوخه است، استاد تقریباً بیست آیه را از منسوخات دانسته که در این نوشتار، تنها به مواردى پرداخته شده که از یک سو مورد اختلاف صاحب‌نظران است و از سوى دیگر با دلایل کافى قرین نشده است. آیات مربوطه به نبرد و پایدارى (انفال، 65، انفال، 66(، آیه امتاع (بقره، 240، بقره، 234(، آیه کیفر فحشاء (نساء، 15، نساء، 16(، آیه میراث مؤمنان از یکدیگر (انفال، 7...

 دیدگاه اهل‌بیت(ع) در تحریف ناپذیرى قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. روایات معصومین(ع) درباره عدم تحریف قرآن به چند گروه تقسیم مى‌شود: 1. روایاتى که ملاک درستى و نادرستى احادیث را آیات قرآن معرفى مى‌کند، 2. روایات ارجاع دهنده مردم به قرآن در فتنه‌ها و بحران‌هاى فکرى و ابهامهاى معرفتى، 3. احادیثى که تمسک به قرآن و سنت را شرط نجات از گمراهى شمرده‌اند، 4. روایاتى که در آنها اهل‌بیت به آیات قرآن تمس...

 گستره مباحث فقهى قرآن از زوایاى گوناگون مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. توحید مدارى، میانه‌روى در نگاه قانون مدارانه قرآن به هر دو جهان و فراگیر بودن تشریفات قرآن نسبت به همه انسانها در همه اعصار، مهم‌ترین ویژگى‌هاى تشریع قرآن است. قرآن از یک سو با ارایه قوانینى عام و فراگیر، امکان انطباق این اصول با مصداق‌ها و موضوعهاى متحول را در گستره زمان فراهم آورده و نیازهاى متغیر را مدّ نظر قرار داده و ...

 بررسى معناى »ظهر« و »بطن« و چگونگى استفاده از »ظاهر« و »باطن« قرآن است. روایاتى که آیات قرآن را داراى ظاهر و باطن مى‌خواند در متون روایى و تفسیرى شیعه و اهل سنت وجود دارد. اصطلاح ظهر و بطن در روایات، معانى گوناگونى یافته است. شمارى از روایات ظهر قرآن را همان امر و نهى و احکام حلال و حرام معرفى مى‌کند و باطن قرآن را فهم مى‌خواند. تعدادى دیگر »ظهر« را »تنزیل« قرآن و »بطن« را »تأویل« قرآن مى‌شناس...