دیوان خاقانی یکی از پر ابهام ترین کتابهای شعر در ادبیّات ایران است. دلایل ابهام در شعر خاقانی اگر با متون هم زمان آن مثل کلیله و دمنه مقایسه شود، البتّه ماهیّتی بسیار متفاوت تر پیدا خواهد کرد. علل ابهام در کلیله و دمنه اغلب به عاملهای خارج از درون نویسنده مثل سیاست، فرهنگ و ماهیّت موضوع مربوط است. در حالی که عامل دشواری در شعر خاقانی بیش از هر چیزی متأثّر از متغیّرهای درونی است. احساس حقارت از پاره ا...

منطق الطیر تعبیری است برگرفته از قرآن که از آن هم در معنای ظاهری (زبان مرغان) و هم در معنای باطنی (زبانی رمزی میان خداوند و انبیا/ اولیا) تعبیر و تفسیر کرده اند. این تعبیر، دست مایة آفرینش رساﻠﺔ الطیرها و به ویژه منظومة منطق الطیر عطار شده است که به شرح معنوی سفر ارواح از غربتکدة غربی خاک، به ســوی اصل شرقی افلاک پرداخته اند. افزون بر کاربرد فراوان این ترکیب و مترادفات آن در شعر فارسی، مولانا ن...

تفسیری که ملاصدرا از داستان آدم(ع) در قرآن کریم عرضه کرده، بر پیش فرض ها و مبانی فلسفی و معرفتی خاصّی مبتنی است. بررسی زبان قرآن و مبانی فلسفی و معرفتی ملاصدرا در تفسیر، با محوریّت تفسیر قصّه آدم، از اهداف این مقاله است. از دیدگاه ملاصدرا، زبان قرآن در قصّه آدم، زبان معرفت بخش؛ و قصّه، مشتمل بر ویژگی های به ظاهر متضاد است. تفسیر باطنی با حفظ ظاهر، تمثیلی بودن در عین تاریخی نگری، از ویژگی­های تفسیر و...

چکیده چگونگی خلقت جهان از جمله مسائلی است که همیشه مورد تفکر و تحقیق فلاسفه قرار گرفته است و نظریه هایی در این زمینه از ایشان ارائه شده است. از جمله فیلسوفانی که به این مسئله پرداخته اند، صدرالمتألهین و علامه طباطبایی هستند که هر دو تابع یک مکتب و دارای روشی واحد هستند. پژوهش حاضر در پی تبیین فلسفی مسئله ی خلقت از دیدگاه این دو فیلسوف است. نتیجه ای که حاصل شده است این است که صدرالمتألهین با اس...

بحتری )284 ه.ق- 206 ه.ق) از پرچمداران شعر توصیفی در ادبیّات عربی محسوب می شود. به طوری که با تأثیرپذیری از شاعران جاهلی و اموی قصاید زیبایی را در این باب سروده است. وی صاحب ذوقی سرشار است و در ترکیب بندی جمله ها توان و قدرتی کامل دارد. تا آنجا که از عهد? اسالیب شعر، نیکو برآمده و بر زیبایی و صفای آن افزوده است. او با بهره برداری از معانی سنّتی و بیان آنها در قالبی جدید، گوشه ای از حوادث اجتماعی، ...

براساس نظریه فیض ابن سینا، ازحضرت حق ، بدون واسطه ، تنها یک موجود صادر می شود و صادر نخستین عقل اول است و به ترتیب عقول عشره که مجرد تام و مفارق محض اند از واجب صادر می شوند و آخرین عقل از سلسله عقول ، عقل فعّال است که مدبّر بر عالم مادون فلک قمر می باشد . پس از آن افلاک نه گانه که هرکدام از یکی ازعقول صادر می شوند . و در روایات نیز مخلوق اول تحت عنوان «اول ما خلق الله » وارد شده که عقل و قلم و ...

چکیده : از آنجایی که سکه ها منابع مصور و معتبری از قرون و زمان های گذشته هستند ، مطالعه آنها می تواند به روش شدن بخش های تاریک تاریخ گذشتگان کمک شایان توجهی کند .درهمین راستا مطالعه و طبقه بندی سکه های اشکانی گنجینه فلک الافلاک به عنوان موضوع این پژوهش انتخاب شده است . ابتدا مقدمه ای در مورد موضوع مورد نظر ارائه شده .سپس برای آشنایی بیشتر با سلسله اشکانیان درمورد آنها توضیحاتی داده شده و همچنی...

نظام آفرینش ازدیدگاه فلسفه ی مشاء،برمبنای عقول ده گانه است وآنها معتقدند که این عقول واسطه آفرینش سایر موجودات جهان هستند.سپس آنها به اصل سنخیت یافتن میان علت ومعلول تاکیدمیکنند.ومیگویندکه ازموجودبسیط تنها یک معلول صادر میشود. که منظورازآن عقل اول است وسپس باوجودجهاتی که درعقل اول است عقل دوم وفلک اول به وجود می آیندوبه همین ترتیب سایرعقول وسایرافلاک به وجودمی آیند تانوبت به عقل دهم وفلک نهم می...

موسیقی همواره به عنوان یکی از برجسته ترین هنرها در آثار شاعران خودنمایی کرده و هر شاعر با توجه به نگاه خود به این هنر آنرا در اشعار خود جای داده است.عطار به عنوان شاعری برجسته در حوزه عرفان و تصوف در آثارش نگاهی خاص به موسیقی دارد.در آثار عطار، حکایاتی به چشم میخورند که رنگی از موسیقی با خود دارند. این حکایات مارا در بررسی پیوند میان عرفان و موسیقی راهنمایی می کنند. عطار نخستین شاعری است که نظر...

چکیده ابوالبرکات بغدادی از فیلسوفان قرن ششم هـ-ق است وی در کتاب خود المعتبر انتقادات زیادی را به ارسطو و فیلسوفان مشائی خصوصا ابن سینا وارد می کند. از این رو وی بعنوان فیلسوف منتقد محسوب می شود. زمان نزد ابوالبرکات برخلاف مشائیان مقدار وجود است نه مقدار حرکت.وی همچنین زمان را قدیم و نامتناهی می داند. بغدادی نفس را قوه ی حالّ در بدن می داند که بوسیله آن، افعال خود را باشعور و معرفت انجام می د...