یگانه انگاشتن خدا و جهان در بنیاد اندیشة ابن عربی و اسپینوزا قرار دارد. ابن عربی با رویکردی عرفانی بدان می پردازد و نظریة وحدت وجود را مطرح می کند که طبق آن یگانه وجود حقیقی خداوند است و جهان چیزی جز تجلیات، اطوار، و شئون ذات حق تعالی نیست. اسپینوزا با رویکردی عقل گرایانه و فلسفی، به تحلیل نظریة وحدت جوهر می پردازد و بر این نظر است که خدا یگانه جوهر هستی است و جهان چیزی جز حالات برآمده از صفات ...

این مقاله در نظر دارد چرایی و چگونگی تأثیرگذاری «تمثیل» در عرفان اسلامی از دیدگاه عبدالرحمان جامی بر نگاره‌های ترسیم‌شدة سلامان و ابسال هفت‌اورنگ ابراهیم‌میرزا را مورد بررسی قراردهد. هنر در اندیشة عرفانی وسیله‌ای است برای تبیین معنا و عارف برای بیان آنچه گفتنی نیست و جز به‌واسطة شهود حاصل نمی‌شود، از زبان تمثیل بهره می‌برد. جامی در هفت‌اورنگ اشعاری دارد که در عناوین آن‌ها مستقیماً به واژة تمثیل ...

خاندان نوبخت یکی از خاندان­های دانش­دوست ایرانی (از خطه خوزستان فعلی)­ بودند که در عصر اول عباسی تلاش زیادی در راه احیای فرهنگ ایران باستان و پیوند اندیشه­های ایرانی با اندیشه­های شیعه از خود نشان دادند. اگر چه با ورود اسلام به ایران ساختار طبقات اجتماعی، آن‌گونه که در سابق بود، در هم­ریخت؛ اما بعضی از خاندان­های دانش­پژوه مانند خاندان نوبخت، با استخدام در کادر اداری و دیوانی، ضمن این­که موقعیت...

امروزه اندیشمندان بسیاری از انسان به مثابة کنش گر اجتماعی یاد می کنند. این اندیشمندان برآنند که تمامیت و کمال هر فرد انسانی و سرانجام انسانیت به طور کلی نه با اعمال فردی و در تأمل انتزاعی افراد مجزا، بلکه به واسطة مشارکت های مسؤلانه ای تحقق می پذیرد که هر عضو اجتماع در تعامل با جهان و سایر افراد انجام می دهد. در نظر این اندیشمندان انسان نه سوژة فردی بلکه سوژة اجتماعی است. این مقاله سعی در تبیین...

گرچه دیوید هیوم یک فیلسوف سیاسی مصطلح نیست ، برخی دیدگاه های او در تفکر سیاسی اثرگذار بوده است ، از آن جمله بینش خاص او درباره فضیلت عدالت . وی با اتکا به رویکرد تجربه گرایانه خویش تلقی ِ نفع انگارانه ای از عدالت عرضه می دارد و برخلاف تصور مرسوم و رایج ، عدالت را یک فضیلت و ارزش ذاتی نمی داند و فضیلت بودن آن را به وجود شرایطی خاص مشروط می کند. مقالة حاضر ضمن تبیین تفصیلی دیدگاه های وی درباره عدا...

در این مقاله، پس از نگاهی اجمالی به رهیافت اندرو فینبرگ و مارتین هایدگر برای برون رفت از فضای تکنولوژیک حاکم[i]، مقایسه ای میان نگرش این دو متفکر در مواجهه با جهانی که در آن زندگی می کنیم انجام می شود. فینبرگ داخل ساختن ارزش های دموکراتیک در طراحی های تکنیکی را راه کار رهایی قلمداد می کند و هایدگر از آمادگی برای ظهور خدایی نجات دهنده سخن می گوید. با وجود آن که فینبرگ و هایدگر هر دو به جهانی بدی...

در این نوشتار تلاش شده است با مروری بر سه دسته از مهمترین مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی در فلسفة تربیتی دیویی، اندیشة وی مورد نقد و بررسی قرار گیرد. چه بسا به دلیل تحولات جاری ناهمگون در فکر و اندیشة  دیویی، فهم کلام و دیدگاه او قدری مشکل به نظر برسد و نقد تفکر وی به این سادگی‌ها میسر ننماید. با این وجود، به دلیل موضع‌گیری‌های آشکار دیویی در ساحت جهان‌بینی و ایدئولوژی و صراحت گ...

پرسشی که در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت نسبت بین فلسفة حقوق کانت و تلقی او از انسان، به عنوان موجودی جهان‌وطن است. اگر کانت، حقوقِ خود را با التفات به انسانِ جهان‌وطن تقریر کرده باشد، می‌توان فهمی فرا‌اروپایی از فلسفة حقوق وی داشت و فلسفة حقوق کانت واجد انسجام و ظرفیت لازم برای استقرار مدنیت در زیست اجتماعی انسان‌ها بوده و این امر بنیانی برای طرح فلسفی صلح پایدار، در نظام فلسفی کانت خواهد بود....

: هر جامعه‌ای با توجه به شرایط اجتماعی‌ ـ‌ فرهنگی و با در نظر گرفتن دوره‌های مختلف تاریخی ـ اعتقادی به یک شیوه حکومتی تمایل یافته، آن را به عنوان طرح حاکمیتی خود می‌پذیرد. جامعه ایران نیز از این قاعده کلی مستثنا نبوده است. لذا با عبور از مراحل مختلف تاریخی چون حکومت صفویه، دوران مشروطه و حاکمیت‌های استبدادی، طرح حاکمیت مردم سالاری دینی را به عنوان طرح غالب برگزیده ...