گروهی از دستوریان و زبان‌شناسان براین باورند که فعل مرکب در زبان فارسی وجود ندارد. گروهی دیگر وجود آن را بدیهی دانسته و در مورد گونه‌های آن و شیوه‌های تشخیص آن بحث می‌کنند. بحث‌هایی نیز در مورد اینکه استفاده از کدام یک از این گونه‌های فعلی بهتر است، صورت می‌گیرد. هر کدام ازین صاحب نظران دلائل ویژه خود را اقامه می‌کنند. یکی از دیدگاه‌های شاخص در این زمینه، آرای محمدرضا باطنی است که در این مقاله ...

پژوهش حاضر تحقیقی معنی شناختی است که به منظور بررسیِ معناییِ فعل های ساده زبان فارسی و متناظرهای مرکب معنایی آنها صورت گرفته است. در این بررسی، نخست، نگارنده طرز تلقی خود از فعل ساده و مرکب را  ارائه می کند و پس از آن، به انواع تناظر میان فعل های ساده و مرکب می پردازد. در ادامه، پس از بحثی مختصر درباره هم معنایی و سه نوع از آن که در این پژوهش مبنای تحلیل ها قرار می گیرند، یعنی هم معنایی گزاره ای،...

عنصر مادی جرایم، بیشتر از طریق فعل انجام می پذیرد و موضوع امکان ارتکاب جرم از طریق ترک فعل از مسائل مورد مناقشه میان فقها و حقوق‏دانان بوده است و نکته اصلی مورد مناقشه عدم انشای امر وجودی (فعل) از امر عدمی (ترک فعل) و آسان نبودن اثبات رابطه سببیت میان نتیجه مجرمانه و ترک فعل در این موارد است؛ این نوشته با بررسی نظرات مختلف در پی­یافتن نظر مختار در خصوص احکام وضعی و تکلیفی تارک فعل توسط فقها و ت...

فعل آینده در زبان‌های ایرانی از دورۀ باستان تاکنون با تحولاتی همراه بوده‌است. در فارسی باستان ساخت خاصی به نام آینده وجود نداشت و غالباً از وجه التزامی برای اشاره به آینده استفاده می‌شد. در اوستایی، علاوه‌بر وجه التزامی، فعل مستقل آینده نیز وجود داشت که از این ساخت تنها وجه اخباری و صفت فاعلی موجود است. در گروه غربی زبان‌های ایرانی میانه، خلأ کاربرد فعل آینده با وجه مضارع التزامی و مضارع اخباری ...

بررسی­ و مطالعه­ در زمینه‌ی ساخت­های دستوری در زبان‌های مختلف، نقش عمده­ای در تحقیقات زبان‌شناسی و آموزش زبان ایفا می­کند. این پژوهش به منظور بررسی کاربرد «ساخت مجهول» و همچنین «وجه فعل در بندهای متممی» در میان فارسی­آموزان غیرایرانی انجام شده است. در این پژوهش، تولید و درک این نوع جملات در میان دو گروه از فارسی­آموزان سطح پیشرفته با ملیت­های متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، متون ن...

هدف از مقالة حاضر، تحلیل معنایی فعل گرفتن و به دست دادن تصویر روشنی از چندمعنایی این فعل در زبان فارسی است. داده‌های مورد بررسی برگرفته از فرهنگ بزرگ سخن و روش تحلیل بر اساس انگارة چندمعنایی اصول‌مند تایلر و ایونز است. بر این اساس، پس از استخراج معانی متمایز فعل گرفتن، طرحوارة معنی اصلی این فعل با استفاده از اصول پنج‌گانة انگارة مذکور ترسیم و سپس نحوة اشتقاق سایر معانی از این معنی بیان شده است....

بررسی­ و مطالعه­ در زمینه ی ساخت­های دستوری در زبان های مختلف، نقش عمده­ای در تحقیقات زبان شناسی و آموزش زبان ایفا می­کند. این پژوهش به منظور بررسی کاربرد «ساخت مجهول» و همچنین «وجه فعل در بندهای متممی» در میان فارسی­آموزان غیرایرانی انجام شده است. در این پژوهش، تولید و درک این نوع جملات در میان دو گروه از فارسی­آموزان سطح پیشرفته با ملیت­های متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، متون ن...

در این جستار بر آنیم تا کارکرد دو فعل «شدن» و «رفتن» را در گویش­های فارسی خراسان بررسی­کنیم. بدین منظور بیست و دو گویش از خراسان­­های رضوی، جنوبی و شمالی در این پژوهش بررسی، و چهار کارکرد این افعال شامل فعل حرکتی اصلی، فعل اسنادی، فعل کمکی و فعل وجهی مورد تحلیل ­قرار­ گرفته­اند. با توجه به کارکرد این افعال، گویش­های فارسی خراسان به سه دسته تقسیم ­شده­ و در برخی کارکردها برای برخی دسته­ها زیردست...

عنوان این پژوهش ویژگی های صرفی کشف الاسرار و عدّه الابرار است . این رساله دارای یک چکیده ، فهرست مطالب ، پیشگفتار ، شش فصل ، پی نوشت ها ، کتابنامه و چکیده به زبان فارسی است . در پیشگفتار نکاتی را در علم تفسیر ، پیشینه علم تفسیر در ایران و جهان اسلام ، ویژگی های تفاسیر عرفانی ، معرفی کتاب کشف الاسرار و عدّه الابرار و مولّف آن ، دستور زبان فارسی به ویژه علم صرف ، برخی ویژگی های ساختاری این کتاب در ...

با بررسی برخی از آیات قرآن کریم می­توان جایگزینی هر یک از فعل­ های ماضی، مضارع و امر را به جای دیگری دید. در برخورد با این پدیده صرفی ـ بلاغی، برخی از صاحب نظران، وجود و در واقع عطف فعل مغایر به دیگر افعال موجود در کلام را جایز می­ دانند. برخی دیگر نیز به تأویل فعل جایگزین شده می­ پردازند تا با دیگر افعال موجود در کلام همسو و مطابق گردد. اما به نظر می­ رسد به کارگیری فعلی که با زمان دیگر افعال ...