از مسائل و مباحث مهم فلسفی که قدمتی بیش از دوهزار سال دارد و از آغاز پیدایش حکمت در یونان باستان مورد بحث بوده است مسأله‌ی جوهر است، اما سرنوشت جوهر در حکمت سینوی به برکت تمایز وجود و ماهیت دگرگون شده و یک‌باره راه خود را از وجود جدا کرده است. ابن‌سینا مقسم جوهر و عرض را ماهیت اشیاء دانسته و مقولات ارسطویی را بر ماهیت اشیای موجود تطبیق داده است. نوشتار حاضر باتوجه به جایگاه و اهمیت بحث جوهر در ...

چکیده پژوهش های بلاغی در زبان عربی، که به برکت نزول قرآن کریم پس از مباحث صرفی و نحوی در جهان اسلام گسترش یافت، دیرینه ای بس افتخارآمیز دارد. پژوهشندگان مسلمان فراوانی در فنون گوناگون بلاغت آثار سترگی را به جامعه بشری ارزانی داشتند. اما کاستی های قابل توجهی در بلاغت سنتی، از جمله رویکرد «جمله محور»، زمینه را برای اندیشمندان غربی فراهم کرد تا با رویکرد «متن محور» برای درک زیبایی های تمامیت متن، ...

زن و خویشکاری های او، یکی از موضوعات مهم و دقیق مباحث اسطوره شناسی و حماسی است، به گونه ای که کارل گوستاو یونگ، زن – مادر را یکی از کهن الگوهای خود معرّفی کرده است. در اساطیر ایران و جهان، زنان نقش های مختلف و متعدّدی دارند که بر اساس جوامع و فرهنگ های آن ها، گاهی این نقش ها با یکدیگر تفاوت دارند. خویشکاری های زنان در اساطیر، به شکل خویشکاری های الهه ها و ایزدبانوان به منصه ظهور در می آید و در حم...

دوره صفوی یکی از مهمترین ادوار تاریخی ایران قدیم در زمینه ارتباطات خارجی است. در این میان روابط فرهنگی و سیاسی با هند به سبب زمینه های کهن تاریخی و اغلب مسالمت آمیز؛ بویژه در حوزه زبان و ادبیات فارسی بسیار برجسته است. نفوذ ادب فارسی در هند تا حدّی بود که آن دیار جز آنکه مأمنی پر برکت و بختگاهی بلند برای شعرا و ادبای ایرانی به شمار می آمد، خود به اندک مدّت خاستگاه گونه ای دیگر از ادبیات فارسی شد. ...

در سال 1383 نقش برجسته ای نزدیک دریاچه پریشان کشف شد و در فهرست آثار ملّی ثبت شد. مشخصات این سنگ نگاره، آن را به دوران ساسانی نسبت می دهد. از آنجا که علل ایجاد این نقش و موضوع آن تاکنون بررسی نشده است، نقش مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با دیگر سنگ نگاره های ساسانی و سکه های این عصر مطابقت داده شد، ازآنجاکه در حوالی این سنگ نگاره ها نیزار و دریاچه وجود دارد و نقش بر بلندای کوه قرارگرفته و ...

این مقاله به بررسی جایگاه اشی (aši) در اندیشه ها و باورهای ایران باستان می پردازد. اشی را باید ایزدی پیش زردشتی دانست. او مینویِ پاداش در دین کهن آریایی است. نام او هم در گاهان ـ کهن ترین بخش اوستا ـ و هم در اوستای متأخر آمده است، با این تفاوت که در گاهان، اشی بیشتر به عنوان مفهوم انتزاعی به کار رفته است و بر مفاهیمی چون سهم و قسمت دلالت می کند، حال آنکه در اوستای متأخر او ایزدبانوی فراوانی و بر...

ارض مقدس که بر اساس قرائن موجود در قرآن کریم و تورات عبارت از سرزمین فلسطین است، سرزمینی حاصلخیز و بهره مند از نعمات مادی است و یکی از وجوه اتصاف آن به قدسیت و برکت همین است، اما به تصریح قرآن کریم و اشارة تورات، وجه قوی در قدسیت یافتن آن، تأثیر این سرزمین در خیزش و انتشار جریان های رسالی و الهی در طول تاریخ بشر بوده است. در فرهنگ قرآن، اعطای نعمات الهی به قوم بنی اسرائیل در راستای تحقق مشیت خ...

بسیاری از مورخان غربی و شرقی پیشرفت در تولید اقتصاد کشاورزی را عامل اصلی پیدایش شهرهای نخستین می دانند. این نظریه مورد پذیرش کسانی که «شهر اسلامی» را مورد بررسی قرار داده اند ، نیز قرار گرفته است. آنچه نوشته حاضر برآن تأکید دارد، جنبه فرهنگی و مداقه در فضای شهر از دیدگاه نظام ارزشها است. بسیارند شهرهایی که به برکت ارج نهادن به فرهنگ قرن ها دوام یافته و کانون انتقال ارزش ها به نسل های آینده شده ...

قُدس همواره مورد منازعه ی پیروان سه دین یهود، مسیحیّت و اسلام بوده است. این مقاله بیان دارنده ی نتیجه ی پرسش «چگونگی جایگاه قُدس در سه کتاب قرآن، عهد قدیم و عهد جدید» با روش تطبیقی (مقارنه الأدیان) می باشد و ضمن واژه شناسی قُدس و اسامی دیگر آن، به توصیف قُدس در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن پرداخته، آنگاه در پایان دیدگاه های مطروحه مقایسه گردیده است و به نتیجه گیری پرداخته است. نگاه عهد قدیم به قُدس (اور...

‏پیشینه پژوهش موضوعات قرآنی در دانشگاه ها و مؤسسه  آموزشی عالی کشورمان به چهار دهة قبل برمی گردد. وجود پایان نامه های قرآنی در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترا با بیش از چهل سابقه گواه این مدعی است. ‏پژوهش در موضوعات قرانی در دو دهه اخیر به برکت انقلاب اسلامی که اصول و قوانین آن براساس احکام مقدس قرآنی پایه گذار شده، رشد چشمگیری داشته، آن چنان که غیرقابل مقایسه با ‏دو دهه قبل است و اکنون در بس...