حکم تعدد زوجات از احکام قطعی و اجماعی میان همة فرقه‌ها و گروه‌های اسلامی است. در قرآن این حکم در آیة سوم سورة نساء بیان شده است. با این حال، این آیه به دلیل ساختار و هم‌چنین مقید شدن حکم در آن به دو شرط، ابهاماتی دارد که مفسران فریقین نظرات گوناگونی در حل آن‌ها ارائه داده‌اند. از جملة این ابهامات، ارتباط فقرة اول این آیه، که در قالب شرط بیان شده، با فقرة دوم و جزاء است. در این نوشتار، پس از تبی...

نقش اساسی مباحث ادبی در تفسیر قرآن بر همگان عیان است و کاربرد فراوان مباحث ادبی در تفاسیر فریقین در دوره های مختلف تاریخ تفسیر قرآن، نشان از نقش مهم آن در علم تفسیر دارد. تفسیر «المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز» «ابن عطیه اندلسی» از تفاسیر مهم مکتب اجتهادی ـ ادبی معتبر و مؤثر جهان مغرب اسلامی می باشد که مباحث ادبی یکی از منابع اساسی آن است. ذکر معنای دقیق واژگان غریب قرآن و اولویت دادن به آ...

هرچند در متون عرفانی عموماً از اختلافات مذهبی خبری نیست، با این حال نمی توان وجود آنها را در کتب عرفانی نادیده گرفت. مقاله حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی تألیف شده است، نقاط اشتراک و اختلاف تفاسیر عرفانی فریقین را به لحاظ متنی و محتوایی، ذیل داستان حضرت موسی(ع) و خضر(ع) مورد بررسی قرار می دهد. روشمندی در تدوین متن، تداعی مفهوم سلوک و پرورش زبان عرفانی، از جمله اشتراکات مهم تفاسیر عرفانی است. دقت...

چکیده رساله ی حاضر با عنوان « بررسی تطبیقی علائم حتمی ظهور در روایات فریقین»، نشانه های حتمی ظهور امام زمان(عج) را در روایات فریقین به صورت تطبیقی بررسی نموده و مشترکات و موارد افتراق آن ها را روشن ساخته و به این سوال پاسخ داده که؛ علائم حتمی و مصادیق مشترک و افتراقات روایات نشانه های حتمی ظهور در منابع فریقین چیست؟ در نهایت بدین نتیجه رسیده؛ از میان 1439حدیثِ مباحث مهدویت، 17 حدیث در تقسیم نشا...

در بحث روش های تفسیری، مسئلۀ «تفسیر به رأی» پیوسته یکی از لغزشگاه های خطیر در امر تفسیر قرآن بوده است. خاستگاه این موضوع که بعضاً با عناوین مشابه دیگری همچون «قول به رأی» یا «تکلم به رأی»، از آن یاد می شود، مجموعۀ روایاتی است که در جوامع روایی و متون تفسیری فریقین نقل شده و همواره اندیشۀ مفسران را به خود مشغول ساخته است. لحن بسیار تهدید آمیز این روایات که از یک سو، عامل تفسیر به رأی را تا سر حد ...

 مسئلة جامعیت قرآن از جمله موضوعات مهم و بنیادی است که تا حدودی در آراء و نظرات شماری از مشاهیر مفسرین فریقین انعکاس یافته است. امّا به رغم اذعان و اعتقاد جازمی که عموم اندیشمندان اسلامی نسبت به این موضوع روا داشته‌اند، از یکسو باید اعتراف نمود که مسئله جامعیت قرآن، هیچ‌گاه به‌طور مستقل و مستوفا در دستور کار مطالعاتی قرآن پژوهان مسلمان قرار نگرفته و در مواردی هم که از این مقوله سخن ...

اختلاف مبانی تفسیری در آیات الاحکام منشأ اختلافات فقهی شده است. مبانی ادبی، پیرامون حروف جاره ازآن جمله است. با وجود این اختلاف نظرها ضرورت تحقیق بیشتر در این زمینه محرز می شود تا به مراد جدی خداوند و استنباط فقهی صحیح دست یابیم. در این مقاله با روش تحلیلی-انتقادی به بررسی تطبیقی معنای «الی» در آیه 6 سوره مبارکه پرداخته شده است. در بین معانی حقیقی و مجازی مطرح شده برای حرف«الی»، معنی حقیقی «الی...

روایات اسباب نزول، نقشی محوری در تفسیر و تبیین معارف قرآنی دارند. منتها در نقل این روایات، تحلیل و بررسی لازم در متن و سند انجام نشده است. با توجه به تأثیر مستقیم روایات اسباب نزول در فهم و تفسیر قرآن، نقد و بررسی این روایات اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. این پژوهش به تحلیل روایات اسباب نزول هفت آیۀ کلیدی از سورۀ بقره می پردازد. در آن، پس از ذکر آیات دارای سبب نزول و نقل روایات مربوط به آن به بررسی...