در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...

زبان دین یکی از مباحث مهم در فلسفه دین می¬باشد. این دانش به دلیل اهمیت بحث معنا و نقش کلیدی گزاره¬های کلامی در توجیه و صدق گزاره¬های دینی، به بحث از توصیف و توجیه گزاره¬های کلامی می¬پردازد. پرداختن به صدق و کذب گزاره¬های کلامی و سپس معناداری یا بی معنایی و در دهه¬های اخیر، معرفت بخشی یا غیر معرفت بخشی آنها (شناختاری یا غیر شناختاری) از مسائل این علم بوده است. در این بین، رهیافت¬های زبان دینی، ب...

تطبیق آیات قرآن، بر افراد و حوادثی که شرایط آنها، مانند زمان نزول آیات بوده است، بر اساس روشی است که در اصطلاح مفسّرین از آن با عنوان «جری و تطبیق» یاد می‌شود. این روش به معنای تطبیق و تسرّی حکم آیه بر فرد یا حادثه‌ای است و از رموز جاودانگی قرآن به شمار می‌رود که همواره مورد توجّه و کاربرد قرآن پژوهان بوده است؛ امّا برای دوری از اشتباه یا سوء استفاده و نیز با توجه به وجود برخی از «جری و تطبیق»‌های ...

چکیده موضوع صیانت قرآن از تحریف، یکی از مهم ترین معتقدات امت اسلامی است که همه فرق اسلامی بر آن اتفاق نظر دارند. این بحث به دلیل حساسیت و نقش تأثیرگذار آن در سایر حوزه های معرفتی و اعتقادات دینی، از جمله مسائلی است که از دیر زمان برخی با اعلام دشمنی، و عده ای در قالب نقد علمی و ... در صدد برآمده اند تا به منظور ایجاد تردید در اعتقادات دینی جامعه اسلامی، اصالت قرآن را در اذهان، مورد تردید قرار ...

منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی قیدوشرطی که از ظریف ترین و ممتازترین ویژگی های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده اند، یعنی آدم...

بحثی درباره واژه های مترادف در قرآن است. نویسنده پس از گزارشی مختصر از تاریخچه ترادف در میان لغویان و مفسّران و فقها به تعریف ترادف در لغت پرداخته و وقوع ترادف در زبان عربی را از دیدگاه موافقان و مخالفان مورد نقد و بررسی قرار داده است. سپس عوامل پیدایش ترادف در زبان عربی را بر شمرده و فرق ترادف و تأکید و عطف دو مترادف بر یکدیگر را با استناد به آیات قرآن ذکر کرده است. در ادامه وقوع ترادف در قرآن ...

مسأله زبان قرآن و بررسی نمادین بودن و واقع انگاری در آن یکی از مباحث مهم فلسفه ی دین است و از دیرزمان مورد بحث پژوهشگران دینی بوده است. شاید، بتوان ادعا کرد که آغاز این بحث به ابتدای شکل گیری ادیان باز می گردد؛ قرآن برای بیان معانی بیشتر ناگزیر از داشتن مهارت هایی است و هر چه از توانایی های ذاتی خود بیشتر سود می جوید بیشتر به پیچیدگی ها می گراید و از مخاطب خود تامل و دقت افزون تری می طلبد یکی ا...

چند و چون تلاشهای پروفسور عثمانف در زمینه ترجمه قرآن و دیدگاه های قرآن پژوهی ایشان مورد گفت وگو قرار گرفته است. آقای پروفسور عثمانف، مترجم قرآن به زبان روسی و ساکن مسکو و اهل داغستان است که دکترای تخصصی در ادبیات فارسی و تاریخ دارد و شافعی مذهب است. پس از توضیحاتی توسط استاد درباره فعالیّت های علمی خود، انواع ترجمه روسی قرآن و اشکالات ترجمه ای آنها مورد بحث و گفت وگو قرار گرفته و سپس بحث بر روی ...

در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...