قرون سوم و چهارم هجری از قرون سرنوشت ساز تاریخ ایران می باشد.دولتهای مختلفی به طور همزمان در این قرون بر نواحی مختلف سرزمین ایران حکومت می کردند.اما از بین آنها سلسله های سامانی و آل بویه توانستند خود را به قدرت اصلی صحنه رقابت های این قرن تبدیل سازند.در حالی که سلسله سامانی دوران طلایی خود را پشت سر گذاشته بود با سد محکمی چون سلسله آل بویه که به تازگی قدرت خود را در مناطق جنوبی و مرکزی ایران ت...

از قرن سوم ق به بعد شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر خراسان و ماوراءالنهر به گونه­ایی بود که زمینه را برای حضور و فعالیت گروههای مختلف مذهبی مهیا نمود. یکی از این گروه­ها، اسماعیلیان بودند که برای  گسترش امر دعوت و جذب پیروان برنامه­ های ویژه­ایی را در دستور کار خود قرار دادند. از جمله فعالیت­های علمی، جذب عالمان و حاکمان سامانی از طریق مباحث فلسفی و کلامی، جذب اقشار محروم با شعار عدالت اج...

ساحت تاریخ و منزلت معاریف را می توان به دور از هر شائبه و خطا، به سرانگشت پژوهش های علمی و مطالعات گسترده و مستند، تبیین و تدوین ساخت. لیکن در این میان پاره ای از رخدادها و حکایات پیشینیان، چنان در هاله ای از ابهام و تاریکی قرار دارد که مجال بسیاری را برای محققان صاحب نظر می طلبد، تا به درستی در آن غور کرده و چراغ روشنی را بر فضای ظلمانی آن بیفروزند. یکی از مصادیق بارز چنین مفروضه ای، تامل بر ح...

در آغاز قرن سوم با موافقت خلافت عباسی، خاندان دهقانی سامانی، بر نواحی مرزی قلمرو اسلامی در شرق ماوراء النهر مسلط شده و به تدریج بر دامنه قدرت و قلمرو آن اقزوده شد تا اینکه همه نواحی شرقی قلمرو اسلامی از جبال تا رود طراز را زیر سلطه گرفت. در ابتدای امر، علاوه بر پیوند سیاسی و مذهبی، دعاوی استقلال طلبانه صفاریان و علویان طبرستان علیه خلافت عباسی، عامل تحکیم روابط آنها با خلافت عباسی شد. اساس مناس...

با روی کارآمدن دولت سامانی تحولی عظیم در خراسان به وجود آمد. از ایالات سامانی، خراسان اهمیتی بیشتر از کرانه های دیگر داشت. از این رو فرمانروای این ولایت سپه سالاری کل نیز داشت و فرمانروایان این سرزمین را بیشتر از میان سرداران بزرگ و بزرگان و بزرگان خاندان قدیم بر می گزیدند. این ولایت با ویژگی های طبیعی و اقتصادی و اجتماعی خود زمینه ساز تحولات بزرگی بود. تقریباً تمام منابعی که از سامانیان یاد می...

تاریخ زین الاخبار تألیف ابوسعیدعبدالحی گردیزی است که تاریخ عمومی  و حوادث و وقایع ایران را تا 443 که سال تألیف آن است، بیان می کند. کتاب سبکی ساده، و موجز دارد که بیشتر به سبک سامانیان می  ماند. دارای جمله های کوتاه و مرتبط است که با حرف عطف «و» به هم پیوسته و اصطلاح «سبک همپایه» را به خود اختصاص داده است. بسامد واژه های عربی در آن کمی  بیشتر از نثر عصر سامانی است ولی از جهت ویژگی ها و مختصات س...

از عهد سامانی قصیده های زیادی به یادگار مانده است. این قصیده ها ازلحاظ قالب سخن، فصاحت و بلاغت و غنای کلام، معنا سازی و تمثیل آفرینی، مخصوصاً ازنظر انعکاس مسائل سیاسی و اجتماعی، در مقایسه با قصیده های سده های بعد امتیاز بیشتری دارند. این مقاله به دنبال تحلیل متن شناسی قصیده های عهد سامانی است که براساس نسخه های قدیمی و برقرار کردن صحت و اصالت آن ها بنیاد می یابد. از همین رو، قصیدۀ «شکایت از پیری...

منابع آب و خاک کشور محدود می باشد و استفاده بهینه از منابع آب در بخش کشاورزی مستلزم تعیین هرچه دقیق تر میزان آب مصرفی توسط گیاهان مختلف در شرایط متفاوت می باشد. این امر در کشت های گلخانه ای به لحاظ توسعه سریع آنها بیش از پیش ضروری می باشد. در این راستا، به منظور تعیین تبخیر- تعرق و ضریب گیاهی (kc) خیار گلخانه ای، دو عدد میکرولایسیمتر برای کشت خیار و چمن در گلخانه تعبیه شد. میزان تبخیر- تعرق این...