از دهه 1990 به این سو، شاهد پیدایش و گسترش حوزه عمومی فراملی در فضای سایبری و ماهواره ای و بسیج افکار عمومی در سطح جهانی هستیم. از سال 2000 میلادی به این سو، در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز نوعی حوزه عمومی در فضای سایبری و ماهواره ای شکل گرفته و در حال گسترش است. در این نوشتار، با روش تبیین علی- تحلیلی، نگارنده در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این پرسش است که چرا شبکه ماهواره ای الجزیره در شکل ...

تحولات دولت های عربی که از سال 2010 در تونس آغاز شد و دومینووار به کشورهای دیگر از جمله مصر و لیبی رسید، باعث واکنش دولت های مختلف شد که یکی از آنها ترکیه است. ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه حضور خود را در جهان عرب و خاورمیانه پررنگ کرده است و بیداری اسلامی نیز فرصتی در اختیار سیاست گزاران این دولت قرار داد تا با حضور فعال در جریان این تحولات، اهداف خود را جدی تر از قبل در منطقه پیگیری کنند. ...

ایران هراسی پدیده‌ای چند بعدی است که در پیوندی عمیق با موضوعات سیاسی و امنیتی قرار گرفته  است. با این وجود نمی‌توان با تقلیل آن به این ابعاد از ریشه‌های تاریخی، فرهنگی و حتی سیاسی و بین‌المللی آن غافل شد. این امر بیش از هر جای دیگر، در مورد جریان ایران هراسانه‌ای که در جهان عرب در حال وقوع است، صادق است. از این جهت  پژوهش حاضر با تکیه بر این پرسش که ریشه‌های ایران هراسی در افکار عمومی جهان عرب ...

این مقاله به بررسی نخستین پژواک اندیشه‌ها و نظرات مربوط به دفاع از برابری زن و مرد در جهان عرب، پس از نهضت می‌پردازد. پیشرفت‌های علمی در جهان غرب در قرن نوزدهم و رسیدن امواج دانش جدید به جهان عرب و همچنین شرایط اجتماعی و عقب‌ماندگی‌های موجود در کشورهای عربی به تسریع انتشار و افزایش مطالبات اجتماعی زنان در میان این کشورها کمک شایانی کرد. تأثیر این امواج ابتدا در میان اندیشمندان عرب و سپس در میان...

مقاله حاضر به پژوهش در پاسخ بدین پرسش می­پردازد که ماهیت تغییرات جهان عرب در 2011 را در قالب کدام نظریه می­توان فهم و تبیین کرد و مهمتر از آن اینکه، آهنگ آتی تغییرات مزبور را چگونه می­توان برآورد نمود؟ فرضیه­ای که در صدد آزمون آن هستیم، بدین قرار است که شش نظریه دولت درمانده، خیزش علیه تحقیر، نفوذ فراگیر، موج چهارم دموکراسی، تعدیل آمریکاستیزی و بازگشت به هویت اسلامی، هر کدام وجه مهمی از تغییرات...

چکیده سرنگونی چند دولت عربی در سال 2011 و تداوم اعتراضات در سوریه و یمن و احتمال گسترش آن به چند کشور دیگر، موجب به هم خوردن مرزبندی‌های قدرت‌ و هویت در خاورمیانه شده است. پرسش این است که تحولات جهان عرب چه تأثیری بر گفتمان‌های جهان عرب دارد و چه نوع صورت‌بندی از هویت و قدرت در منطقه خاورمیانه در حال شکل‌گیری است؟ برای پاسخ، چالش‌های اساسی جهان عرب، بازیگران مؤثر بر آن و گفتمان‌های موجود در ...

دموکراسی مفهومی گسترده و دارای اهمیتی فزاینده در مطالعات حوزه علوم سیاسی است این بحث بخصوص در کشورهای عربی، به دلایل متعدد از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این تحقیق عنوان " بررسی موانع دموکراسی در کشورهای عربی (مطالعه موردی:یمن)" سعی شده است با بررسی و مطالعه نظریات اصلی و نوین دموکراسی در جهان، تجزیه و تحلیل شواهد و مدارک در قالب یک چارچوب نظری ترکیبی انجام گیرد. چارچوب نظری ارائه شده به شناخ...

تجاوز ارتش عراق علیه ایران تحت تأثیر انگیزه های مختلفی قرار داشت. در این مقاله محرک های اقتصادی این تهاجم مورد بررسی واقع شده است. در آستانه آغاز جنگ، دولت عراق از طریق تهاجم به ایران در صدد بود ضمن تأمین منابع جدید برای رونقدهی به اقتصاد ملی، دسترسی ایران را به منابع استراتژیک خویش باز دارد. در صورت تحقق این سناریو، ضمن اینکه فضا برای تثبیت رهبری منطقه ای عراق تا حدی تسهیل می شد، موقعیت و اعتب...

رقابت موجود بین قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای در تحولات جهان عرب بر سر چه منافع و ارزش‏هایی است؟ این مهم‏ترین پرسشی است که مقاله حاضر با هدف پاسخ‏گویی به آن نوشته شده است. در ارتباط با این سوال، موارد و دلایل متعددی مطرح شده، عده‏ای جدال موجود بین قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای در خاورمیانه را برای ایجاد رژیم‏های دلخواه و یا به تعبیری در ایجاد ساختارهای سیاسی و اقتصادی همراه، دلیل این تحولات...

چکیده       امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت از گذشته خویش کرده است. از نظر محتوایی نیز شعر معاصر عرب چهرة جدیدی به خود گرفته است؛ علاوه بر توصیفات طبیعی و عاشقانه س...