کانت، حوزة عقل نظری را ناتوان از اثبات خودمختاری و آزادی انسان می­داند، و می­کوشد از طریق عقل عملی یا اخلاق، آن را به عنوان اصل موضوع اثبات ­نماید. وی اعتقاد دارد که اگر آزادی و خودمختاری بخواهد صفت چیزی باشد، باید صفت اراده باشد. او ارادة آزاد را با ارادة خودمختار هم­سان می­داند؛ یعنی اراده هنگامی آزاد است که علت ایجاد آثار و اعمالی باشد، در حالی که خود معلول امر دیگری نباشد. او از معنای سلبی ...

با گذر اروپا از قرون وسطی و پیدایش موج افکار دگراندیشانه‌ای مانند خردگرایی و اومانیسم و تأثیرات انقلاب صنعتی در جوامع غربی، اندیشه حق تعیین سرنوشت و اداره امور جامعه سیاسی توسط خود مردم به الگوی بی‌بدیل دمکراسی منتهی شد. ازاین‌رو شکل‌گیری زندگی شهری و افزایش چشمگیر جمعیت، نحوه اعمال حاکمیت مردم را در مرکز توجهات قرار داد.          مهم‌ترین نهادی که برای اداره کشور با اتکا به آرای عمومی مورد توج...

اهمیت مسأله «مشروعیت» از آن روست که ثبات و بقای نظام سیاسی، به تحقق مشروعیتِ آن وابسته است و لذا هر حکومتی می کوشد پایه¬های «مشروعیت» خویش را مستحکم کند و حتی حکومت¬های جائر و غاصب نیز تلاش می¬کنند تا به شکلی، حاکمیت خود را با نوعی از «مشروعیت» و لو کاذب بیآرایند. بدین¬رو، مبنای «مشروعیت» حکومت دینی، همواره از مباحث محوری و پر چالش میان متفکران دینی و سیاسی بوده است. نوشتار حاضر، با استفاده از ب...

نوشتار حاضر،عهده دار وانمایی ریشه های نگاه غرب مبنی بر ترادف مشروعیت حکومت با پذیرش و رای اکثریت است که مقبول اندیشوران سیاسی و حقوقی غرب و الگویی بی بدیل برای نظامهای سیاسی تلقی گردیده است تا با نظر انتقادی به مفهوم لغوی دموکراسی،مراد مشترک در رویکردهای گوناگون به این واژه تبیین،فراز و نشیب های تاریخی ایده حاکمیت اراده مردم در مغرب زمین،بازیابی و عوامل توجه همه جانبه به آن،در سده های اخیر بررس...

نوشتار حاضر درصدد بررسی تطبیقی اندیشه‌های سیاسی دو فقیه برجسته شیعه علامه نائینی و امام خمینی+ در قالب چارچوب نظریه بحران توماس اسپریگنز می‌باشد. در این پژوهش بیان شد که عمده‌ترین وجوه اشتراک نظریات سیاسی ایشان در نوع تفسیر از منشاء قدرت سیاسی، دفاع از کیان اسلامی و اعتقاد به نقش مردم در تحقق نظام سیاسی و اراده مردمی‌ در تحقق آرمان‌های الهی و وجوه افتراق نیز در موضوعاتی همچون مبنای مشروعیت، ماه...

یکی از مسئله های مهم و مرتبط با اراده الهی، عمومیت اراده است. صدرالمتألهین اراده خداوند را فراگیر می داند و عینیت صفات با ذات، قاعده «بسیط الحقیقه» و تبیین ویژه وی از علیت، مبانی این دیدگاه او به شمار می روند. یکی از مهم ترین چالش های این نظریه، ناسازگاری آن با برخی آیات و روایات و نیز اختیار داشتن انسان است. ملاصدرا در پاسخ به این اشکالات، گاه براساس نظر مشهور مشی کرده است؛ اما با تأمل بیشتر م...

اندیشه ی دموکراسی و حق مشارکت همه ی افراد در حکومت کشور خود به روشنی در ماده ی 21 اعلامیه جهانی حقوق بشر 1948 انعکاس یافته است به ویژه ماده 21 مبنی بر اینکه اراده ی مردم باید مبنای اقتدار حکومت باشد به عنوان نص صریح اصل دموکراسی مبتنی بر رای مردم است.از طرفی یکی از سرسخت ترین دوگانگی ها در نظام مدرن ،ابعاد حقوق داخلی و خارجی حکومت هاست. دولت ها مدعی اند عضو جامعه بالنسبه منظم اند و از منافع آن ...

صفت اراده خداوند یکی از مباحث بسیار دشوار و پیچیده در فلسفه و کلام اسلامی است. فلاسفه مسلمان معمولاً اراده الهی را به علم، حبّ و مانند آن ارجاع داده‌اند. در این مقاله نظریه شیخ اشراق درباره اراده خداوند بررسی شده است. مطالب شیخ اشراق درباره اراده الهی در بادی امر ناهماهنگ به نظر می‌آید. ایشان در موارد زیادی بر نفی اراده از واجب تعالی استدلال کرده و در مواردی نیز آن را پذیرفته است. از مجموع مطالب ...

چکیده رشد و تعالی انسان، یکی از مهمترین دغدغه های فیلسوفان از قرون قبل از میلاد تا کنون بوده است. ژان ژاک روسو نیز از بزرگ ترین متفکرانی است که انسان را در دو محور طبیعت و جامعه مطالعه کرده و هدفش از این مطالعه، شناخت انسان بوده است. انسان مورد نظر روسو، موجودی فعّال است که تابع هیچ کسی نیست به جز اراده ی خودش، و از طریق اراده ی کلی، با کلّ جامعه متّحد شده است، بدون اینکه آزادی و استقلال خود را...

چکیده قرآن کریم به عنوان کتابی که دارای منشا وحیانی است آموزه­های معرفت شناختی ارزشمندی را درباره کرامت، جایگاه و کلیت مبدا و معاد و زندگی انسان معرفی می­کند که می­تواند مبین انسان شناسی قرآنی باشد. در این زمینه در قرآن ضمن تفکیک محتوایی دو نوع کرامت ذاتی و اکتسابی، بر شایستگی در داشتن نوع اول و امکان کسب نوع دوم تاکید می­گردد. قرآن انسان را به واسطه داشتن روح الهی، شایسته خلافت الهی خدا در زم...