قاضی ابوبکرباقلانی ( د 403 ق در بغداد) سهم بسزایی در شکل گیری کلام اشاعره داشت. او نه تنها در علم کلام، بلکه در اصول فقه و علوم قرآن نیز صاحب تألیف و نظر بود. در این مقاله ما فقط از زاویة علم کلام به او نگریسته و اندیشه های کلامی وی را بررسی کرده ایم. دستگاه کلامی باقلانی به طور کلی همچون یک سازة هندسی طراحی شده است. به عبارت دیگر مسائلی را که او طرح می کند دارای ترتیب منطقی و استنتاجی است و قض...

یکی از مباحث مهم در تاریخ کلام و فلسفه در فرهنگ اسلامی و غرب این بوده که آیا عقل  قادر به پاسخگویی به تمام مسائل و معارف بشری است یا نه؟ ملاصدرا میراث دار حکمت مشاء و اشراق، و عرفان اسلامی، و بنیانگذار حکمت متعالیه عقل را سلاح قدرتمندی برای باز کردن گره های بسیاری از مجهولات معرفت بشری و الهی می داند. اما از محددیت آن نیز غافل نبوده است. هر چند بیشتر محققان بر این باورند که ملا صدرا عقل و ایما...

آموزش نوعی سرمایه گذاری برای فعالیت اجتماعی و اشتغال نیروی کار محسوب می شود. در نظام آموزشی ایران تأمین و پرورش نیروی انسانیِ مورد نیاز جامعه (اعم از زن و مرد) با هدایت دانش آموزان به رشته های مهارتی و نظری در دوره ی متوسطه صورت می پذیرد. هدف این پژوهش؛ تحلیل ترکیب جنسیتیِ دانشآموزانِ مدارس متوسطه در شاخه های نظری و مهارتی و نقش آن در پذیرش دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه ها است. این پ‍‍ژوهش با تک...

عقل در معتزله با تعابیری چون علم، منع، فکر، نظر، راه رسیدن به علم و درک واجبات تعریف شده است. ایشان اولین گروه از اهل سنت بودند که از عقل نظری در شناخت دین بهره گرفتند و از طریق عقل عملی بر حسن و قبح افعال استدلال و فعل قبیح را از خدا رد و به انجام تکلیف استدلال کردند. در مدرسۀ امامیۀ بغداد، شیخ مفید و سید مرتضی ، عقل را بر قوه ای اطلاق کرده اندکه اقتضای تمییز دارد و شیخ طوسی عقل را مجموعۀ علوم...

از آن جا که اخلاق یکی از اقسام حکمت عملی است، دیدگاه فیلسوفان اسلامی در تفسیر عقل نظری و عقل عملی اهمیت به سزایی دارد. این مقاله بر آن است تا تمایز عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری را بررسی کند. برای ریشه یابی نظر وی، در ابتدا آرای فیلسوفانی چون فارابی، ابن سینا، قطب الدین رازی، ملاصدرا و سبزواری در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی مطرح شده است. و پس از اشاره به نظر حائری در این زمینه، ب...

چکیده در این مقاله با رهیافت اصطلاح شناسی و واژه شناسی به بررسی اصطلاحات و واژگانی پرداخته ایم که در تاریخ نظریه پردازی معماری، بر مفهوم عملکرد معماری دلالت داشته یا در شرح آن به کار رفته اند. بر این اساس، در بخش نخست، با رجوع به متون نظری معماری، اصطلاحات دال بر مفهوم عملکرد و نیز واژگان مرتبط با آنها به مثابه واژه و اصطلاح بررسی شده است. در بخش دوم، مبتنی بر یافته های بخش نخست، تعابیر برآمده ...

یکی از پرسشهایی که امروزه برای فیلسوفان تحلیلی مطرح است پرسش از نسبت میان قضایای پیشین (a priori) و پسین (a posteriori) از یک سو و قضایای ضروری (necessary) و ممکن (contingent) از سوی دیگر است تا چندی پیش یک پاسخ نسبتا رایج به این پرسش آن بود که همه قضایای ضروری پیشین اند (و بالعکس) و همه قاضای ممکن پسین اند (و بالعکس) اما در اسلهای اخیر برخی از فیلسوفان معاصر از جمله سول کریپکی با این دیدگاه ...

پژوهش حاضر به بررسی مسئل? اعتمادپذیری یا صداقت در مورد زبان می پردازد. اعتمادپذیری به این معنا است که پیدایش و تداوم یک نظام ارتباطی مستلزم وجود سطحی از اعتماد در میان افراد است. این پژوهش در چارچوب نظری? علامت دهی انجام گرفته است، نظریه ای که تکامل نظام های ارتباطی را مورد مطالعه قرار می دهد. نگارنده در این پژوهش شش سازوکار عمده ای را که در این نظریه برای حفظ اعتمادپذیری و پایداری نظام های ...

مطالعه ی ویژگی های حالت های غیرکلاسیکی و ارائه ی روش هایی برای تولید آن ها از مهم ترین موضوعات پژوهشی در حوزه ی اپتیک کوانتومی هستند. بسیاری از حالت های غیرکلاسیکی با تعمیم حالت همدوس استاندارد، که به عنوان کلاسیکی ترین حالت کوانتومی شناخته می شود، ساخته شده ا ند. در کنار معرفی حالت های غیرکلاسیکی جدید و مطالعه ی ویژگی هایشان، ارائه ی طرح واره های (نظری) فیزیکی برای تولید آن ها نیز بخش وسیعی از...