علم معانی به‌عنوان یکی از شاخه‌های بلاغت یا ریطوریقا در ادب اسلامی، شباهت و ارتباط بسیار زیادی با دانش زبان‌شناسی و سه شاخه اصلی آن یعنی واج شناسی، نحو و معنی‌شناسی و به‌تبع آن نظریه‌های نقد ادبی نوین دارد. هلیدی یکی از پژوهشگران برجسته مکتب زبان‌شناسی انگلستان است که دیدگاه‌هایش در «دستور نقش‌گرا»، مشبابهت‌های فراوانی با مباحث «خبر»، «انشا» و «اغراض ثانوی کلام» در علم معانی دارد. مقاله حاضر با...

روایت به اَشکال مختلف و بی شمار در همة اعصار و مکان ها و جوامع حضور دارد. روایت با تاریخ بشر آغاز می شود و در هیچ کجا ملّت بی روایتی وجود نداشته است. روایت درست مانند زندگی است؛ چرا که انسان تحت تأثیر منطق روایی داستان است و در نتیجه ساختار روایات همچون زندگی مختلف آدمیان از گستره ای وسیع برخوردار است. آنچه موجب تمایز اَشکال روایت می شود، شیوة به کارگیری عناصر روایی شامل پی رنگ، راوی و... در یک دا...

دستور نقش­ گرای نظام­ مند هلیدی دستوری است که در قالب زبان­ شناسی نقش­ گرا تدوین شده است. حوزة سبک­ شناسی متون ادبی از حوزه­ هایی است که این دستور می­ تواند در آن اعمال شود. این پژوهش با هدف تحلیل سبک­ شناسی واژگانی به بررسی افعال در داستان هفت­ خوان رستم شاهنامه می­ پردازد. نتایج حاکی از آن است که بر اساس فرایندهای مادی، رابطه­ ای، ذهنی، رفتاری، بیانی و وجودی مطرح در فرانقش تجربی زبان، ویژگی س...

ساختارگرایی یکی از رایج­ترین و دیرپاترین مکتب­های روایت شناسی است. این دیدگاه به پیروی از زبانشناسی پایه ریزی شد؛و در پی تدوین دستور زبان داستان بود تا بتواند ساختار روایت­های پایه(هسته) را توضیح دهد. بر اساس نظر گریماس(a.j.greimas) هر داستان از تعدادی پی­رفت و هر پی­رفت از تعدادی الگوی کنش تشکیل شده است. مرزبان­نامه یکی از آثار تمثیلی زبان فارسی است که سعدالدین وراوینی در اوایل قرن هفتم آن را ...

از موضوعاتی که امروزه در ادبیات سیاسی جهان به طور مکرر از آن سخن گفته می شود، قضیه «هولوکاست» است. بر اساس این داستان، یهودیان مدعی هستند که در جریان جنگ جهانی دوم، شش میلیون یهودی به دستور شخص هیتلر و با نیات نژاد پرستانه و یهود ستیزانه نابود شده اند.امروزه باگذشت حدود هفت دهه از آن جنگ خانمانسوز، در سایه همت و شجاعت تعدادی اندک از محققان در غرب که معروف به « مورخان تجدید نظر طلب»هستند، دروغ ب...

از موضوعاتی که امروزه در ادبیات سیاسی جهان به طور مکرر از آن سخن گفته می شود، قضیه «هولوکاست» است. بر اساس این داستان، یهودیان مدعی هستند که در جریان جنگ جهانی دوم، شش میلیون یهودی به دستور شخص هیتلر و با نیات نژاد پرستانه و یهود ستیزانه نابود شده اند.امروزه باگذشت حدود هفت دهه از آن جنگ خانمانسوز، در سایه همت و شجاعت تعدادی اندک از محققان در غرب که معروف به « مورخان تجدید نظر طلب»هستند، ...

بی گمان هر نویسنده با شگرد روایی و دستور زبان خاصّ خود، داستانی با فرم جدید پدید می آورد؛ در این راه گاه از الگوهای روایی کلاسیک، مدرن و پسامدرن استفاده می کند وگاه نیز با هنجارشکنی، شیوه ی نوینی را در دنیای داستان ایجاد می کند. عبّاس معروفی، با شگرد روایی خاصّ خود و با پیروی از الگوی روایی مدرنی دست به نگارش رمان پیکر فرهاد زده، او برخی از مؤلّفه های پست مدرنیسم را نیز در داستان خود مورد توجّه قرار...

الگوی روایی ژنت یکی از مؤثرترین نظریه‌ها در روایت‌شناسی است. در بخشی از این نظریه ژرارد ژنت زمان داستان را در سه مبحث عمدۀ نظم، تداوم و بسامد بررسی می‌کند. او نشان می‌دهد که هریک از مؤلفه‌هایی که در این سه مبحث تعریف می‌شود یکی از سه حالت شتاب: مثبت، منفی و یا ثابت را به روایت داستان می‌دهد. خسرو و شیرین نظامی گنجوی یکی از شاهکارهای بی‌نظیر در قلمرو ادبیات داستانی است. این اثر ماندگار ادب فارسی...

روایت شناسی شاخه ای از نشانه شناسی است که با هر نوع روایت، اعم از ادبی یا غیرادبی، کلامی یا دیداری داستانی یا غیرداستانی، سروکار دارد و به دنبال آن است که واحدهای کمینه روایت و به اصطلاح «دستور پیرنگ» را مشخص کند. یکی از نکات مهم در بررسی روایت تفسیر رمزگان متنی است که بر اساس آن می توان به بسیاری از معانی پوشیده پی برد. مولوی در مثنوی نکات عرفانی را در قالب روایت هایی بیان می کند. اگرچه در اول...