دومین آیۀ قرآن کریم - الحمدُ للهِ رَبِّ العالَمین - از آیاتی است که مسلمانانِ عصر حاضر کمتر در معنایش تردید می‌کنند. معمولاً احساس می‌شود که از همان دوران پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم بر همین معنایی حمل می‌شده است که در اغلب تفاسیر و ترجمه‌های معاصران می‌توان دید: «ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است». می‌خواهیم در این مطالعه با مرور روند شکل‌گیری چنین فهمی از آیه، سبب تفسیر اجزاء مختل...

هدیکچ هزورما هراگن علاطا یریوصت یاه ناسر ردناسآ یاتسار و طیسب ،روزیلایتاک کیی ناونع هب و میهافم لاقتنا یزاسهتفای شرتسگ دناهک یروط هب ؛ ملیف زا یرایسب همانرب ،یشزومآ یاه زا یدییدج لیسن و تینرتنیا ،ینویزیولت یاه هرایگن ترویص هییب هرییغ و ینوییزیولت تایفیلبت یایه علاییطا یییم رهایظ کریحتم نایسر .دنویش ،هنافییساتم ایماهراگن یاه علاطا هعلاطم دروم ،ناریا رد لاح هب ات کرحتم ناسر هتفرگن رارق یلمع ای یم...

در حوزه اندیشه دینی ادله متعددی برای اثبات ضرورت دین ارائه شده است. این مقاله به بازگفت منطقی و بررسی این ادله از دیدگاه حکیمان شیعه - ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا - می‌پردازد. این حکیمان پنج برهان بر ضرورت دین اقامه کرده‌اندکه عبارتند از: مدنیت، سعادت، هدایت، معرفت و عنایت. در میان این برهان‌ها، برهان مدنیت مورد اتفاق همه است و با باور به مدنی‌بالطبع‌بودن انسان، او را نیازمند اجتماع و سپس قانون...

چکیده اسطوره، به عنوان گونه¬ای نگاه به جهان، ریشه در اعماق ذهنِ بشر و دورۀ پرستش رب¬النوع¬ها دارد. شکل‌گیری این نوع نگاه به مرورِ زمان و با گذشت سالیان دراز صورت می‌گیرد. به همین علّت اساطیر با فرهنگ اقوام گره می‌خورند. این ارتباط و گره‌خوردگی باعث می‌شود که اسطوره در طول تاریخ دائماً بازتولید شود. یکی از اصلی‌ترین جایگاه‌های این بازتولید آثار ادبی و هنری است. در این آثار، بازتولید گاه آگاهان...

مسئله مشروعیتِ نظام‌های سیاسی از دیرباز، از اساسی‌ترین و پرمناقشه‌ترین مباحث فلسفه سیاسی در بین صاحب‌نظران بوده است. مقاله پیش رو با شیوه اسنادی ـ تحلیلی، تبیینی از مشروعیت حکومت دینی در «اندیشه توحیدی» امام خمینی است که با الهام از اصل توحید و به‌تبع آیات قرآن کریم، هندسه معرفتی و سیره عملی و علمی خویش را بنیان نهاده، حق قانون‌گذاری و حاکمیت را انحصاراً از آنِ باری‌تعالی می‌داند تا احدی بدون استن...

عقول در حکمت متعالیه در دو سلسله طولی و عرضی قرار دارند و همگی جواهری ممکن، ازلی، ابدی، عاقل و کلی می باشند. این جواهر مجرد که وجودشان در حکمت متعالیه کاملا پذیرفته شده است، نقش وجودشناختی خاصی در نظام فلسفی حکمت متعالیه دارند و بدون وجود آن ها، وجود عالم و ربط آن به ذات واحد و بسیط حق تعالی ناممکن خواهد بود. در این بین نقش عقول عرضیه که هر یک از آن ها، کار تدبیر یکی از انواع مادی را بر عهده دا...

هتسب .دنراد یزاف یاهفارگ رد یدربراک مه و یروئت رظن زا مه ?مهم شقن یدنبمه و نامک م?هافم .دوش?م صخشم یزاف فارگ ک? رد اهر?سم ن?رتیوق و یوق یاهر?سم ن?ب هطبار اهنامک تردق هب نا?ب اهنامک تردق ساسا رب نآ ممتم و یزاف فارگ ک? ن?ب یدنبمه یارب یاهطباض هماننا?اپ ن?ا رد دنتسه یزاف رود دوخ هک یزاف یاهفارگ سوئر دادعت هبعجار م?نک?م ثحب ت?اهن رد و .دوش?م .دنتس?ن یزاف رود اهنآ ممتم ?لو m نامک ،یزاف فارگ رد ...

به رغم آن که شیخ اشراق به سبب باور به ارباب انواع یا عقول عرضی، فیلسوفی افلاطونی در جهان اسلام محسوب می شود، مقایسه نظریه مثل در اندیشه افلاطون با نظریه رب النوع ها در حکمت اشراق حکایت از آن دارد که، در عین برخی شباهت های کلی، تفاوت هایی نیز میان این دو فیلسوف در خصوص مبادی عالی اشیا وجود دارد. در جستار حاضر ضمن تبیین مقصود این دو فیلسوف از مثل و ارباب انواع به مقایسه این دو نظر پرداخته ایم و ب...

بررسی دیدگاه صدرالمتألهین پیرامون شیوه ها و مراحل تأثیرگزاری بی واسطه نفوس انسانی بر اجسام مادی غیر بدنشان از جمله مسائلی است که به علت قلت منابع موجود در این زمینه تاکنون مغفول مانده است. از منظر وی نفوس انسانی از سه طریق بر اجسام مادی تأثیرگذارند: اول: نفوس مجرد عقلی سبب ایجاد تغییر و تحول در جسم مادی می شوند؛ دوم: نفوس مجرد عقلی جسم مادی را انشاء و ایجاد می کنند؛ سوم: نفوس فاقد تجرد عقلی با ...