در مقاله ی حاضر با مقدمه ای از تعاریف اصطلاحیِ تمثیل، حکایت تمثیلی، فابل و پارابل از نظر ادیبان به نقد کهن الگویی حکایتی عارفانه و اخلاقی از دیدگاه سه شاعر بزرگ سنایی، مولوی و نیمایوشیج پرداخته ایم و باز نموده ایم که در این حکایت زنگی در مواجهه با حقیقت واقعی خود و سایه ای که آن را خوش نمی دارد از راهنمای پیر فرزانه (آینه) می گریزد و به معرفت و شناخت صحیح دست نمی یابد.الگوی روان شناسانه – اساطیر...

شیوه پردازش نمادها و شخصیّت ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره گیری از مفاهیم روان شناسی و اسطوره ای نمایان گردند. در این راستا مفاهیم روان شناسی داستان «رومیان و چینیان» در ارتباط با نظریه های ناخودآگاه فردی فروید، ناخودآگاه جمعی و کهن الگوی خویشتن...

ادبیات، حاصل روان ناخودآگاه فردی و جمعی است که به‌وسیلة روان خودآگاه فردی و اجتماعی (قرار‌دادهای فرهنگی) کنترل می‌شود. بنابراین می‌توان با جستجو در اثر ادبی به زوایای روانی فرد و اجتماع دسترسی پیدا کرد. مسألة اساسی پژوهش حاضر این است که نمود‌های رشد و تباهی که اریک فروم مطرح کرده است، چگونه می‌تواند در زبان نمادین شعر نمود پیدا کند. بنابراین پرسش، هدف مقاله یافتن نمود‌های رشد (عشق به زندگی، عشق...

روان ناخودآگاه جمعی انسان‌ها متشکل از کهن‌الگوهایی است که از طریق انتخاب‌ها، آئین‌ها و رفتار آنها در قالبی نمادین بازتاب می‌شود. یکی از رسانه‌هایی که می‌تواند با بازتاب این نمادها عرصۀ تبلور کهن‌الگوهای روان ناخودآگاه باشد، معماری و از مهم‌ترین کهن‌الگوها، کهن‌الگوی مادر است. بیانمسئله: مادر برای جنس مذکر بار نمادین بیشتری دارد. براساس آرای یونگ، مادر برا...

ژاک لاکان (j. lacan, 1901-1981)، روان کاو معاصر فرانسوی، در گسترش مفاهیم نظریة زیگموند فروید (s. freud) سهمی بسزا دارد. او دیدگاه های فروید را در باب ناخودآگاه پذیرفت و آن را گسترش داد و گفت ضمیر ناخودآگاه ساختی زبان مانند دارد. این سخن لاکان، که تحت تأثیر نظریات زبان شناسی فردینان دوسوسور (f. de saussure) نیز هست، راهی نوین در پژوهش های روان کاوی باز کرد. او روند رشد یک کودک را از بدو تولد تا ...

ژاک لاکان (j. lacan, 1901-1981)، روان کاو معاصر فرانسوی، در گسترش مفاهیم نظریه زیگموند فروید (s. freud) سهمی بسزا دارد. او دیدگاه های فروید را در باب ناخودآگاه پذیرفت و آن را گسترش داد و گفت ضمیر ناخودآگاه ساختی زبان مانند دارد. این سخن لاکان، که تحت تأثیر نظریات زبان شناسی فردینان دوسوسور (f. de saussure) نیز هست، راهی نوین در پژوهش های روان کاوی باز کرد. او روند رشد یک کودک را از بدو تولد تا ...

در شیوه ی نقد روان کاوانه، به شرایط روانی هنرمند با توجه به مدارک موجود از قبیل مصاحبه ها، نامه ها و آثارش آگاه می شویم؛لذا می توان با مطالعه ی آثار ماغوط به تحلیل خلقیات او پرداخت. محمد الماغوط به عنوان شاعر، دارای خصوصیات اخلاقی چون حزن و اندوه، اضطراب، کناره گیری از اجتماع، نوشیدن شراب و سیگار کشیدن است. این خلقیات ریشه در کودکی ماغوط، ستیزه های تنانی-روانی(psycho-physical conflict) هم چون ...

در این پژوهش بر آنیم تا کهن الگوهای آنیما و آنیموس را در داستان اصلی و برخی داستان های فرعی هزار و یک شب مورد بررسی قرار دهیم. در داستان اصلی هزار و یک شب آنیما در قالب فرافکنی بر زنانی که شهریار با آنان روبه رو می شود، در سطحی غریزی و بدوی رخ می نماید و در مقابل، شهرزاد با الهام از روان مردانه ی خود (آنیموس)، چاره جویی می کند و به قصد خودآگاه نمودن محتویات ناخودآگاه روان شهریار به قصّه گویی می ...

شاهنامه فردوسی از ارزنده ترین آثار ادبی ایران و جهان است که از دیدگاه های مختلف قابل نقد و بررسی است. این اثر ارزشمند و افتخارآمیز را می توان از جهت زبان و ادبیات، جامعه شناسی، اسطوره شناسی، داستان پردازی و سایر زمینه ها تحلیل کرد. یکی از زمینه های به نسبت جدید که می تواند بستر پژوهش در شاهنامه باشد و آثار و نتایج مفیدی به دست دهد، روان کاوی و روان شناسی است. از روان کاوان و روان شناسان برجسته ...

نماد، از شگردهای تصویرپردازی است که نشانگر استعداد واژگان در انعکاس تصاویر ذهنی است. نماد ادبی، به دلیل همراه بودن با تداعی های پیچیده ی ذهن و تصاویر دیریاب، در شعر کودک و نوجوان کاربرد کمتری دارد؛ با وجود این، نماد روان شناختی که حاصل برخورد عاطفی کودک با دنیای درونی و بیرونی است، به جهت ملموس بودن و سهولت درک آن، در شعر کودک و نوجوان بازتاب دارد. این نوع نماد، نه تنها در کوشش طبیعی کودک برای ...