در نوشتار حاضر، به واکاوی پیوندهای موجود میان اندیشه عرفانی و جنبه‌های زیباشناسانه متون عرفانی پرداخته شده است. به عبارت دیگر، این مقاله در پی معرفی بسترهای فکری‌ای است که از متون عرفانی آثاری هنری ساخته‌اند. اهمیت این بسترها را باید در دخالت آگاهانه یا ناآگاهانه آنها در فرآیند آفرینش متون پیگیری کرد، چنانکه حتی متونی همچون مقالات، تذکره‌ها، نامه‌ها و متون تعلیمی صوفیه را نیز به آثاری شاعرانه ت...

نثر فنّی از انواع نثر آراسته و تزیینی در زبان فارسی است که اغلب نویسندگان این نثر بی آن که از رابط? معنوی کلام بکاهند، جلوه های شاعران? خاصی را در آن ایجاد کرده اند. وجود این جلوه های شاعرانه موجب ایجاد سبک های نوشتاری خاصی گردیده، اسباب شهرت و ماندگاری بیشتر آن ها را فراهم ساخته است. در این پژوهش به بررسی جلوه های شاعرانه و عناصر بیانی نثرهای فنی تاریخی از قرن شش هجری تا پایان قرن هشت پرداخته م...

هر گونه بررسی علمی دربارۀ روند تحولات شعر ایران نیازمند توجه به پیشینۀ باستانی آن، از جمله آثاری است که از دورۀ میانه بازمانده است. در میان این آثار، یادگار زریران به دلیل احتوا بر ویژگی های شاعرانه و حماسی منحصربه فرد خود شایستۀ توجه ویژه ای است. یادگار زریران منظومه ای شاعرانه به زبان فارسی میانه و بازماندۀ ارزشمندی از میراث پارتی است که گوشه ای از هنر شاعری ایرانیان را در دورۀ میانه آشکار می...

زبان کارکردهای گوناگونی دارد و کارکرد آن با توجه به شگرد و مقاصد ‏گوینده متفاوت خواهد بود. زبان نوشتاری روزنامه با یک اثر علمی ـ تخصصی ‏دیگرگونه است. هم چنین زبان شاعرانه، بی شک با عناصری که در یک نوشته ی ‏ارجاعی مستقیم به کار می رود، یکسان نخواهد بود؛ حتّی، زبان شاعران یا ‏نویسندگان در یک موضوع واحد نیز تفاوت هایی خواهد داشت. این تفاوت ها در ‏استخدام واژگان و ترکیب و هم نشین سازی آن ها، خود را ...

سخن نیرومند و موثّر تنها تصویری نیست، چه بسا جملات حکیمانه و نغز بسیارند که بر جان ما فرمان می¬رانند؛ بعضاً فرو رفتن در ایماژها مانع از دید کلّی¬ست. از آن¬جا که وصیت¬نامه آخرین نوشته¬های زندگی این نویسندگان است و پیش از خواندن شاید تصوّر سرد و آهنگ مرگ از آن داشته باشیم ولی عملاً این¬گونه نیست. فضای متن، خاموش و تاریک به نظر نمی¬رسد. رجزنگاری و شعارگونگی در ذات متن است. شورکلمات و حرارت واژه ها بس...

سید علی صالحی، شناخته ‌شده‌ترین نماینده‌ی شعر گفتار است که در زبان محاوره، ظرفیت و قابلیت‌های تازه و شاعرانه‌ای را جُست‌و‌جو کرده‌است. شناختِ مناسبی که وی از زبان محاوره دارد و توفیقی که در بهره‌مندی خلاقانه از آن یافته، منجر به ارائه‌ی گونه‌ی تازه و متفاوتی از شعرِ نو شده که خواص گفتاری را به عنوان اصلی‌ترین مختصه‌ی خود، حفظ می کند. صالحی زبان عامیانه را به بستری برای کُنش‌های شاعرانه تبدیل کرده؛ ...

چکیده از قرن هجدهم میلادی تاکنون مثنوی شریف مولانا جلال الدین بلخی بارها به زبان­های مختلف اروپایی به­ویژه زبان انگلیسی، ترجمه شده است. روند ترجمۀ مثنوی در کنار سایر سروده­های مولانا در دو دهۀ اخیر شتاب بیشتری به خود گرفته، چنان­که هم از لحاظ کمیت و کیفیت و هم از جهت طیف وسیع علاقه‌مندان و شیفتگان مولانا در اقصی نقاط جهان، جایگاهی منحصر به ­فرد یافته است. این ترجمه‌ها البته در یک سطح نیستند. ن...

تشبیه یکی از پایه‌های اساسی علم بیان است که به عنوان هستة اصلی، محوری و مرکزی اغلب خیال‌های شاعرانه، زبان خبر را به زبان هنر و ادب مبدّل می‌سازد. خلّاق‌المعانی ثانی -کلیم کاشانی- شاعر قرن یازدهم و از نمایندگان مشهور سبک هندی است که با استفاده از عنصر تشبیه، تصاویری مخیّل و بکر خلق کرده است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، تشبیهات دیوان کلیم از نظر ارکان، ساختمان و شکل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اس...

چکیده بلاغت از بحث­های ارزشمند علمی است که به بررسی جنبه­های زیباشناسی یک اثر ادبی می­پردازد. در این راستا بسامد، نوآوری و کیفیت عناصر زیباشناسی اثر می­تواند در امتیازدهی و کسب اعتبار مؤثر باشد. هم‌چنین نوع کاربرد عناصر بلاغی می­تواند به عنوان عنصر سبک ساز بررسی گردد؛ به این معنا که در هر دوره و بر اساس پختگی و ناپختگی سبک، شکل­های خاصی از بلاغت با بسامد بالا به کار برده ...

تشبیه در خیال آفرینی و آراستگی متن تاریخ وصّاف نقش مهمی را ایفا می کند. وصّاف الحضره، در این اثر سعی دارد تا با بهره گیری از عناصر بیانی؛ بخصوص تشبیه، منطق نثری این کتاب را به نثر شاعرانه نزدیک تر نماید. نبود نسخه ای منقّح از تاریخ وصّاف و نثر مصنوع و متکلّف آن، همواره موجب گردیده تا این کتاب ارزشمند، کمتر مورد اقبال و بررسی قرار گیرد. این پژوهش برآن است تا ضمن آشنا ساختن مخاطبان با ساختار تشبیه در ...