ارداویراف نامه یکی از متون پهلوی ساسانی است که شرح معراج موبدی به نام ارداویراف به بهشت و دوزخ در آن نگاشته شده است. هرچند این اثر دارای درون مایه ای دینی است ، اما بسیاری از ساختار های اقتصادی نظام ساسانی را می توان در آن یافت . این تحقیق به شیوه اسنادی کتاب خانه ای بر پایه تحلیل محتوا انجام شده است و در پی یافتن رد پای ساختارهای اقتصادی نظام ساسانی در ارداویراف نامه است و هدف آن اعتبارسنجی ای...

تاریخ ادبیات هر ملت تاریخ واقعی آن ملت را منعکس می‌کند. با این همه، این مسئله مطرح است که چرا دولت ایران در عهد باستان به منزله یکی از دو ابرقدرت بزرگ جهانی زمانه مطرح بوده اما سنت ادبی‌اش، هم‌وزن این سنت سیاسی نبوده است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که: آیا اوستا در مقام مهم‌ترین متن ادبی ایران باستان محصول عهد ساسانی است یا کتابت آن را باید متعلق به دوره حیات زرتشت دانست؟ در پاسخ به این پرسش،...

تلاش حاکمان ساسانی برای استقرار حکومت، ایجاد تحوّلی عمده در نظام حکومتی پیشین و پایه‌ریزی نظمی نوین بود. بانیان این حکومت، میراث حکومت اشکانی و حکومت‌های پیش از آن را پیش ‌رو داشتند؛ آنان از یک سو با معنای شاهنشاهی که مرده‌ریگی از اشکانیان و حکومت‌های پیش از آن بود و از سوی دیگر با اندیشه‌های دینی زرتشتی که میراث دودمان‌های برجای مانده در پارسِ پس از هخامنشیان بود آشنایی داشتند. کار اصلی فرمانروا...

با رسمیت‌یافتن دین زرتشت در عصر ساسانی، آتشگاه‌ها به‌عنوان جلوه بارز تشریفات و آداب دینی، در جامعه نمایان شدند. چهارطاقی‌ها نیز نقش اصلی را در معماری مذهبی ساسانیان ایفا کردند. از این نظر، مطالعه این اماکن برای دریافتی درست از وضعیت مذهب زرتشت در این دوره، بسیار اهمیت دارد. اماکن مذهبی معمولاً مجموعه‌ای عظیم را دربر می‌گرفت و چهارطاق هسته اصلی آن به‌شمار می‌رفت که تمام اجزای ساختمانی این مجموعه...

خوراک از مهمترین مولفه‌های سبک زندگی مردم هر سرزمین به حساب می‌آید که از عناصر مختلفی متاثر می‌شود. دین و پزشکی از مهمترین این عوامل به شمار می‌آمده‌اند. دین زرتشت که به ویژه پس از رسمیت یافتن، نفوذ بسیاری در حوزه‌های مختلف زندگی ایرانیان یافت، وارد قلمرو طب و طب‌خوراک هم شد و مهمترین مولفه‌ی شکل‌دهنده آن شد. انحصار آموزش پزشکی توسط نهاد دینی سبب شد بسیاری آموزه‌های پزشکی جنبه دینی یابد. توصیه‌...

این مقاله تحلیلی از حرکت اجتماعی ـ فرهنگی در خلال دو قرن اول اسلام ارائه می دهد .به دلایلی تغییرات اندکی در ابتدای ظهور اسلام در ایران اتفاق افتاد و به طور طبیعی، سلطةراه و روش و رسوم قبلی، مدت زیادی ادامه یافت . در برخی موارد، شخصیت های والامقام واشراف و دهقانان از زرتشت بریدند و به اسلام روی آوردند که این امر راه را برای تغییردین اقشار پایین جامعه و تغییراتی در ساختار اجتماعی ایران فراهم آورد

آموزۀ پیمان و میثاق در دین زرتشت و یهود اساس رابطۀ خدا با انسان بوده و پشتوانه‌ای ماورایی برای پیوندهای میان انسان‌ها با یکدیگر تلقی شده و در حفظ نظم اخلاقى و اجتماعى نقشی تعیین‌کننده داشته است. در این پژوهش به مفهوم پیمان و میثاق و چگونگی بازتاب این آموزه در این دو دین پرداخته شده است. این پژوهش بر دین زرتشت و یهود، کهن‌ترین ادیان بزرگ آسیای غربی، تمرکز دارد که به نظر می‌رسد باوجود تفاوت‌های چ...

بشر، از دیرباز در جست­وجوی سرچشمة حیات خویش و مبدأ آفرینش جهان بوده و با تعمق در عالم هستی، سعی در گشودن راز دهر داشته است. پس از ظهور زرتشت در ایران و پیدایش آیین مزدایی، هم­واره «اهورامزدا» و «اهریمن» به عنوان دو مبدأ برای کاینات و آفرینندة خیر و شر تلقی می­شدند. لیکن شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می­دهد پیش از اعتقاد به ثنویّت در میان ایرانیان، اندیشة یکتاپرستی (بر مبنای اصالت زمان) نیز ذه...

در بازخوانش آموزه ها و باورهای دینی زرتشت پیامبر، امکان بازنمایی گونه ای گفتار نظم اخلاقی درساحت شهریاری فراهم می آید که، سرآیند پدیداری آن را می توان در نگره‌‌یزدان شناختی و حکمت اخلاقی این نخستین حکیم متاله ایرانی باز جست. چه اینکه درآموزش های اللهیات زرتشت، چارچوبی بایست سویه برای به سامان آوردن نسبی دال های سیاسی و اجتماعی بر پایه تالیف نسبت های انضباطی متافیزیک آمریت سیاسی چهره می نماید، ک...

ادب پارسی و وسعت قلمرو آن ایجاب می کند که پژوهشی جامع الاطراف در این زمینه صورت پذیرد. ره توشه ما در این سفر، سبویی از شبنم اشتیاق است و دفتری از گل برگ های اوراق. بر سمند خیال می نشینیم و بر فراز دره های ماه و سال پرواز می کنیم، تا صخره های ابهام را بکاویم و در این قلمرو گسترده، در حد توان خویش گامی برنهیم.