به گواه متون و نگاره های بازمانده از عصر تیموری، اوج شکوفایی هنر موسیقی و نگارگری در این دوره بویژه در خراسان و دربار سلطان حسین بایقرا (875-911 ق.) و عصر وزارت امیر علیشیر نوایی بوده است. علاقه وافر سلطان حسین و حمایت های گسترده از هنرمندانِ این دو حوزه از یک سو، دربار را به محفلی پررونق جهت هنرنمایی موسیقی دانان و نگارگران درآورد و از دیگر سو، امکان رشد و ترویج سبک های فاخر این دوران را فراهم ...

حسبه نهادی نظارتی و محتسب ضامن اجرای نظم عمومی جامعه اسلامی براساس قوانین دینی و عرفی بود. در این نوشتار، با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی، عملکرد محتسبان دوره تیموری مورد بررسی قرار می‌گیرد. تیموریان با داعیه شریعت محوری، باعث رونق بازار محتسبان شدند، به طوری که در یک شهر، دو محتسب هم‌‌زمان فعالیت می‌‌کردند. اما این رونق ظاهری، با تصویر آرمانی محتسب، فاصله‌‌ای بسیار دا...

در نگاهی تحلیلی به تاریخ سیاسی ایران رابطه دین و سیاست همواره موضوعی مهم تلقی می‏گردد. با حاکمیت مغولان بر ایران و با توجه به خواستگاه فکری آنان و تحولات مذهبی این عصر، این رابطه دچار فراز و نشیب‏هایی شد. اگرچه آنان سرانجام مسلمان شدند، اما نوع تعامل مغولان با نهادهای دینی و نمایندگان آن، تفاوت هایی با سایر دوره های تاریخ ایران داشت. در عهد حکومت تیموریان با حاکمیت اندیشه سیاسی، نسبتاً متأثر است...

باخرز در گذشته از جمله مناطق آباد و پر رونق خراسان (رضوی) بود که در مسیر هرات قرار داشت و خاستگاه نام آورانی چون سیف الدین باخرزی، تاج الدین باخرزی، ابوالمفاخر باخرزی، علی بن الحسن باخرزی، ابوالحسن باخرزی و خواجه علاءالدین علی صانعی باخرزی از صاحب منصبان دستگاه حکومتی سلطان حسین میرزا بایقرا بود. یکی از روستاهای تابعه باخرز در گذشته، رزه بود که اکنون نام آن به مشهد ریزه تغییر یافته است و از توا...

دوره تیموری از اعصار مهم ادب فارسی است. در این دوره سلطان حسین بایقرا و وزیر هنردوست و ادب پرورش، امیر علیشیر نوایی، شهر هرات را به مأمنی برای خیل عظیم شعرا، ادبا و هنرمندان بدل می­کنند. در نتیجه شعر و ادب، نگارگری و خوش نویسی در این مقطع تاریخی رو به ترقّی می گذارد. از برخورداران این خوان گسترده فضل و احسان، می­توان از قاضی نظام الدین هروی نام برد که از اعلام برجسته عصر تیموری و در شمار ستایندگ...

این پژوهش به بررسی تأثیر شاگردان کمال الدین بهزاد بر زیباشناسی نگارگری دومکتب بخارا ومشهد در دوره صفویه قرن دهم هجری می پردازد. شاگردان کمال الدین بهزاد که در کارگاه های کتاب آرایی دربار سلطان حسین بایقرا در هرات مشغول به کار بودند پس از تصرف هرات به دست صفویان برخی از شاگردان کمال الدین بهزاد به بخارا وبرخی به تبریز مهاجرت کردند وپس ازروی گردانی شاه تهماسب از پشتیبانی هنرمندان ، تعداد نگارگران...

با مرگ ابوسعید گورکانی، سلطان حسین بایقرا پس از 12 سال تلاش موفق شد در 10 رمضان 873 ق هرات را به تصرف درآورد؛ در شرایطی که بازماندگان ابوسعید حاضر به دفاع از خراسان نبودند و هرآن خطر هجوم اوزون‎حسن به خراسان وجود داشت. او با نیروی اندکی قدرت را در هرات به‎دست‎گرفت؛ نیرویی که به‎تنهایی قادر نبود بقای حکومتش را تضمین کند. در این شرایط، یکی از نخستین اقدامات او در هرات، تصمیم به تغییر خطبه به نام ...

غیاث الدین بن همام الدین معروف به «خواندمیر»، مورّخ، منشی، شاعر، و نویسندۀ عصر تیموری، نوۀ دختری «میرخواند»، مؤلف کتاب روضه الصفا، است. نامه نامی ترسّل منشیانه ای است زیبا و خواندنی با نثری آمیخته به نظم، شامل دیباچه، نُه فصل، و هر فصل شامل چندین بخش که در نسخ موجود با نام سطر و لفظ تقسیم گردید. خواندمیر این نامه ها را در چهل و شش یا چهل و هفت  سالگی، یعنی 925 یا 927 قمری، زمانی که مقیم هرات بود، ...

یکی از مسائل بسیارمهم درهر بخش از تاریخ، منابع مختلفی است که در تاریخ­نگاری هر دوره مورد استفاده قرار می­گیرند و یا به نوبه خود از منابع تاریخ­نگاری آن دوران محسوب می­شوند. در دوران سلجوقیان حاکمیت «اندیشه ایرانشهری» برذهن مورخان ایرانی، اولین تحول را در اندیشه آنان به جای گذارد. در دوران  حکومت مغول- ایلخانی، مورخان به نگارش تواریخ جهانی پرداختند و دومین تحول مهم در اندیشة این قشر ایجاد گردید....

بی‌بی منجّمه سمنانی، بانوی نامدار و ستاره شناس ایرانی در قرن ششم از اهالی نیشابور، دختر کمال‌  الدّین سمنانی رئیس فرقة شافعیّة نیشابور و منجّم‌باشی سلطان محمّد خوارزمشاه بود. او به دلیل مهارت در علم نجوم، در دربار سلطان جلال الدّین خوارزمشاه و علاءالدّین کیقباد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد. بیجة منجّمه، از زنان شاعر، منجّم و ادیب اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجرى است. وی به ماه کرمان شهرت داشت. معاص...