قدرت‌یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل‌سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث‌گرایانِ سنی‌مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل‌گراییِ شیعی و سنت‌گراییِ اهل‌تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش‌هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل‌تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعا...

سرآغاز قرن دهم هجری تاریخ تحولات ایران با دوره روی کار آمدن صفویان مقارن است؛ به نحوی که ایران رفته­رفته جای خود را با صورت و سیرت خاصی در تاسیس دولت  و نظام‌سازی سیاسی متجلی می‌سازد. همکاری محقق کرکی و روزبهان خنجی دو فقیه بزرگ  ایرانی این قرن  با دولت­های شیعی (صفوی) و سنی (عثمانی و ازبک) از لحاظ فکری نقش  به‌سزایی در لایه‌بندی‌های اندیشه سیاسی آن دوره  دارد. سوال اصلی در این پژوهش نیز بر اسا...

این پژوهش با موضوع مقایسه گفتمان های مشروطه مشروعه شیخ فضل الله نوری و ولایت فقیه امام خمینی (ره)، در پی مقایسه میان ماهیت، دال ها و شکل مفصل بندی هر یک از دو گفتمان سیاسی فوق است. بنابراین با بررسی نظری، تحلیل گفتمانی لاکلا و موفه، روش پژوهش را بر مبنای تحلیل و تفسیر و بررسی دال های گفتمانی قرار داده است. در این روش به بررسی دال های اسلام شیعی پرداخته است و در مقایسه میان گفتمان سیاسی دو فقیه ...

دلیل نگارش مقاله حاضر توجیه گفتمانی الزامات سیاسی جدیدی مانند تحدید قدرت سیاسی، تأسیس مجلس شورای ملی، تدوین قانون اساسی، توجه به آزادیهای اساسی و برابری مدنی است که در فقه سیاسی دوره مشروطیت ظهور یافت. مقاله حاضر در صدد آن است که احتجاجات فقهی ـ حقوقی ورود مدرنیته سیاسی به ایران در دوره قاجار را در چارچوب نظریه «کنش ارتباطی هابرماس» تفسیر کند. برای نیل به این هدف مقاله حاضر تلاش دارد تا با کارب...

پیدایش مفهوم قانون را در عصر مشروطه باید حاصل تلاش متفکرانی دانست که سال ها پیش از تاریخ رسمی وقوع انقلاب مشروطه (1324ق. / 1285 ش.) به تبیین این مفهوم همت گماشتند. بنابراین، آگاهی یافتن از بستر ذهنی و عینی و نخستین بحث ها و واکاوی ها درباره چیستی قانون در این خصوص بسیار چشم گشاست. نوشتار حاضر به سیر اندیشه          تحول خواهی در نظام حاکم پیش از مشروطه تا انقلاب مشروطه، که در واقع سیر پیدایش و ...

تاریخ اجتماعی ایران یعنی شرح حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری، فرهنگی و... ایرانیان است، که به صورت علمی کمتر مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است و نویسندگان و صاحب نظران در راه مدون نمودن تاریخ زندگی اکثریت مردم سرز مین ایران عملاً قدم موثری برنداشته اند. علیرغم آن که سرزمین ما از یک سابقه بسیار طولانی برخوردار است با این حال به اوضاع توده های اجتماعی و مردم عادی کمتر توجهی صورت گرف...

پیدایش مفهوم قانون را در عصر مشروطه باید حاصل تلاش متفکرانی دانست که سال ها پیش از تاریخ رسمی وقوع انقلاب مشروطه (1324ق. / 1285 ش.) به تبیین این مفهوم همت گماشتند. بنابراین، آگاهی یافتن از بستر ذهنی و عینی و نخستین بحث­ها و واکاوی­ها دربارة چیستی قانون در این خصوص بسیار چشم­گشاست. نوشتار حاضر به سیر اندیشة          تحول­خواهی در نظام حاکم پیش از مشروطه تا انقلاب مشروطه، که در واقع سیر پیدایش و ...

از منظر نگارنده، تحمیل مفهوم ژئوپلیتیک بر مقوله معرفتی و عقیدتی شیعه از ابتکارات و بدعت های کتاب ژئوپلیتیک شیعه، نوشته فرانسوا توال است. وی کوشیده است مفاهیم قدیمی تر اسلام ایرانی و اسلام عربی را در دایره ای محدود تر بر شیعه گری ایرانی و شیعه گری عربی تطبیق دهد. هدف اصلی او در این کتاب آن است تا ژئوپلیتیک شیعه را با هارتلند (مرکزیت) ایران ترسیم کند. نویسنده برای رسیدن بدین مقصود، بسیاری از واقع...

شکل گیری نهاد وزارت در جهان اسلام ، به قرن دوم هجری و آغاز خلافت عباسیان بر می گردد . علت این امر گسترش قلمرو خلافت عباسی و مشکلات ناشی از اداره جوامع تازه فتح شده بود . در شکل گیری این نهاد نقش این ایرانیان و حضور سنت های عصر ساسانی به خوبی دیده می شود . ورود ترکان به جهان اسلام ، که همزمان با خلافت معتصم بود ، ضمن پیچیده تر کردن اوضاع نقش وزرا را برجسته تر کرد . چراکه فاتحان جدید در بهترین ...