پیوند زبان شناسی با تحلیل و بررسی متون به ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به هم تنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی از جمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، به طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی به سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، صرفا سطح آوایی در تعدادی از عوامل آوایی چون سجع، ج...

اعجاز پشتوانۀ دفاعی پیامبران در برابر تشکیکات احتمالی است. قوام معجزه به تحدی و هماوردطلبی است. قرآن معجزۀ پیغمبر اسلام6 است و تحدی به قرآن به طور صریح در قرآن وارد شده است. قرآن مجموعۀ کلام الهی مرکب از 114 سوره است که هماوردطلبی های آن نیز به شکل های گوناگون آمده است. گاه اهل تردید را به آوردن مانند قرآن و گاه ده سوره و در پاره ای موارد یک سوره فراخوانده است. مشهور در توجیه راز فراوانی و گونا...

کلام خداوند که حق، نور، بیان، مبین، بینه و حکیم نامیده شده با حجت ها، منطق فصیح و دلالت های آشکار عقلی و حسی خود در غایت احکام، متضمن والاترین اسرار، معانی و معارف، و دارای درست ترین و گران بهاترین سخنان و اهدافی است که دین برای تحقیق مصالح بندگان به دنبال تحقق آن اهداف است. اگر نگاهی اجمالی به آیات قرآن بیفکنیم به موارد تعلیلی بسیاری برمی خوریم، و متوجه می شویم که خداوند برای همه ی اقوال و اف...

سوره نصر در دیدگاه اندیشمندان علوم قرآنی به آخرین سوره‌ی قرآن مشهور است. روایات فراوان مبنی بر آخر مانزل بودن این سوره و نزول آن در آستانه‌ی رحلت پیامبر(ص) نیز مؤیدِ این دیدگاه مشهور است. از دیگرسو مورخان نزول سوره نصر را پس از فتح مکه گزارش کرده‌اند که این دیدگاه نیز با روایات فراوانی که از نزول سوره نصر در فتح مکه یا دو سال پیش از رحلت پیامبر(ص) خبر می‌دهند، تقویت می‌گردد. مؤیدات هریک از دو دی...

پیش از این سوره اعراف را بر اساس مفاهیمی که ارائه می ‏کند به سه بخش تقسیم کردیم. چارچوب نظریِ بحث و تجارب پیامبران پیشین مباحثی بودند که در قسمت گذشته سوره اعراف مورد بررسی قرار گرفتند. اکنون به بخش سوم سوره اعراف یعنی تجربه قریشیان در مکه خواهیم پرداخت. توجه و التفات آیات این سوره به قریش به صورت مجموعه آیاتی متمرکز و منسجم صورت نگرفته، بلکه این التفات در سراسر سوره و ضمن تجارب پیامبران پیشین...

در این رساله ، قرآن ، احادیث وتدبر در احوالات دست پروردگار اهل بیت (ع) به عنوان منابع و راههای شناخت اهل بیت (ع) معرفی شده اند. در بخش دوم این پژوهش آیات ناظر بر شخصیت اهل بیت (ع) به ترتیب از اولین سوره قرآن تا سوره مبارکه کوثر ( به روش تفسیر قرآن به قرآن ) طرح و مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده توقیفی و اجتهادی بودن چینش آیات در سوره­های قرآن از دیرینه­ترین اختلاف‌های پژوهشگران علوم قرآنی است. حال آنکه با واکاوی دقیق در دلایل قرآنی، روایی و عقلی اثبات می­شود که همه آیات قرآن به صورت توقیفی تنظیم شده­اند. هرچند قائلان به اجتهادی بودن چینش آیات، تنظیم تعداد اندکی از آیات را حاصل اجتهاد صحابه می‌دانند؛ با این حال برخی آیات قرآن را مؤید این اجتهاد ذکر می­کنند. از نظر آنها، سوره ممت...

ساختارشناسی سوره ها شیوه‌ای برای دستیابی به غرض سوره و فهم مفاهیم آیات است و شبهه‌ی پراکندگی و گسیختگی آیات را باطل می‌کند. سوره «طه» یکی از سوره‌های مکّی است که در اوج سختی‌ها و مشقّت‌های پیامبر (صلی الله علیه و آله) در امر تبلیغ  دین و اشتیاق فراوان او برای هدایت مشرکان نازل شده است؛ لذا مهرورزی ربّ، نسبت به پیامبرش در سراسر سوره هویداست. گرچه گزارش­هایی از سیاق آیات سوره طه درکتب معتبر وجود دار...

براساس روایات ترتیب نزول تاریخ‌گذاری سوره حج به سال پنجم هجری خواهد رسید. لیکن بسیاری از مفسران برخلاف روایات مذکور، به‌سبب وجود آیات اذن قتال در این سوره، قائل به نزول آن در سال اول هجری شده‌اند. در عین حال سیاق مکی سوره حج موجب شده تا اغلب مفسران این سوره را آمیزه‌ای از آیات مکی و مدنی، بدون تعیین زمان دقیق نزول بدانند. مستندات مفسران در نزول مدنی سوره حج بر اقوال متقدمان، برخی روایات شأن نزو...

 بررسى و نقد نظریات مختلف درباره علل تفاوت »متحدّى به« در آیات قرآن است. قرآن کریم، در پنج سوره مکى و مدنى، منکران رسالت و حقانیت قرآن را به آوردن مانندى براى این کتاب وحیانى، تحدّى کرده است. به رغم وحدت سیاق، گاهى به مجموعه قرآن، زمانى به ده سوره، یک سوره و یا حتى به کلامى چون قرآن، تحدّى صورت پذیرفته است. حکمت نهفته در این سیر نزولى آیات تحدّى چیست؟ نویسنده، پس از تبیین مفهوم تحدى و ذکر آیات تحدى...