در بوطیقای ارسطو، هنر و ادبیّات، محاکات و تقلیدی از واقعیّت تلقّی می شد و تمام اجزای اثر ادبی، بازنمودی عینی در عالم واقع داشت و عناصر شکل دهندة داستان، همان هایی بود که هر روزه با آنها در تعامل هستیم. با تئوری پردازی های فردینان و سوسور و رومن یاکوبسن و شکل گیری رهیافت های جدید ـ مانند ساختارگرایی ـ بوطیقایی پدید آمد که ادبیّات را نه تقلید از واقعیّت، بلکه برساختن دنیایی متفاوت با عالم واقع معرّفی م...

همان گونه که از سوسور به بعد بر جای مانده است، معنای واحدها به شکل جوهره ای و ایجابی در خود واحدها نمی باشد، بلکه معنا اساساً جنبه ای افتراقی دارد. از این منظر همة بها به «ارتباط» داده می شود تا به تک تک واحدها یا واژه ها به شکلی مجزا. همین مسئله دربارة سوژه («من»/ «ما») و هویت او نیز صدق می کند: سوژه نیز با «تفاوت»، خود را تعریف می کند و برای نائل آمدن به هویتی مشخص به دیگری («او») نیاز دارد. ب...

در دهه های اخیر، زبان به عنوان هسته اصلی فرهنگ و مؤلفه کلیدی مؤثر در شکل دهی هویت مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران علوم انسانی و اجتماعی قرار گرفته است. در این میان، نقش زبان خارجی بر هویت مورد تأکید بوده است. بر این مبنا، رویکردهای نظری مختلف چون دیدگاه ورف و ساپیر، سوسور، برگر ، لوکمان، باختین و دیگران بر نقش زبان بر هویت تأکید  کرده اند. با توجه به این امر، هدف اساسی این مطالعه، چگونگی پیون...

جنبش فکری ساخت گرایی و نظریه ادبی متأثر از آن، از زبان شناسی و به ویژه آموزش های زبان شناس سوئیسی فردینان دوسوسور تأثیر به سزایی گرفته است. سوسور زبان را در دو سطح زبان (لانگ) یعنی آن نظام زیرساختی که ناظر بر کارکرد زبان است و گفتار (پارول) یعنی زبان آن گونه که در واقع و در عمل به کار گرفته می شود، تقسیم کرد. نظام زبان بر هر پاره گفتار واقعی مقدم است. زبان یک نظام هم زبان و کلی دلالت گر است که ...

برابر باور رایج درمیان مسلمانان؛ قرآن‌کریم، سخن خدا(= کلام الله)، و بازگوکننده‌ی حقایقی است، که خداوند آنها را در چهارچوب واژگانی که متنی به‌نام قرآن را پدید می‌آورند، بر پیامبر اسلام(ص) فروفرستاده‌است. با پیشرفت دانش بشری در حوزه‌های فلسفه‌ی-زبان و زبان‌شناسی، نیز پدیدآمدن برخی‌زمینه‌های عملی و نظری در جهان معاصر اسلام، انگاره‌های متفاوتی دراین‌باره رخ نموده-اند. قرائت نبوی از جهان، عنوان رشته...

مقاله حاضر تلاشی است، در پی­گیری برخی از مفاهیم بدیع دانش زبان­شناسی نوین در آراء حکیم ناصر خسرو قبادیانی بلخی که از رهگذر بازخوانی یکی از آثار منثور وی با عنوان جامع­الحکمتین حاصل آمده است. ابتدا ضمن واکاوی فصل «اندر نطق و کلام و قول» و برخی فصلهای دیگر کتاب، دیدگاههای ناصر خسرو را در باب زبان یک به یک معرفی کرده­ایم و آنگاه با مقایسه تطبیقی آراء یاد شده با نظریه­های نوین زبان­شناسی و بحث دربا...

چکیده این گفتار با نگرشی فرهنگ باور به جامعه و سطوح گوناگون آن، با تأکید بر نقش ارتباطی موسیقی مردم پسند میان عوامل و سطوح گوناگون دخیل در الزامات فرهنگ توده و بازار مصرف، به نشان هشناسی ابعاد رسان های این موسیقی در دیدگاه فرهنگ باور می پردازد. بدین ترتیب، با ارائ هی طرحی ساده شده از یک الگوی غالب رسانه ای، پس از تعاریف مقدماتی از چهار چوب نظری فرهنگ باور و ذکر ویژگی های موسیقی مرد مپسند د...

فلسفه در قرن بیستم )و ب هتبع آن فلسفه سیاسی(، به طرز شگفت آوری درگیر مسئله زبان بوده است. ظهورفلسف ههای تحلیلی، مکاتب هرمنوتیک، زبان شناسی ساختاری )فردینان دو سوسور( و تأکیدی که برخی از فیلسوفان وجودی چون هایدگر بر «زبانیت» هستی داشته اند از یکسو و نقدهای پساساختار گرایانه دریدا و لیوتارد با تمرکز بر مفاهیم زبانی، جهان فلسفه در قرن بیستم را ی کسر زبان آلوده ساخته اند. با این وجود، در «رهای یبخش...

فلسفه ی کنش متقابل سنت و تجدد و بازتاب آن در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و هنری همواره زمینه هایی را برای حضور هنر گذشته در هنر معاصر ایران فراهم کرده است. گستردگی، پیچیدگی و اهمیت موضوع به گونه ای است که تنها در یک پژوهش نمی توان به تمام ابعاد این موضوع پرداخت. به همین دلیل در این پژوهش با استفاده از روش نشانه شناسی و بر اساس نظریات سوسور و بارت، به بررسی مفاهیم عناصر تصویری مسجد شیخ لطف الله به ...

نشانه شناسی دانشی است که در قرن بیستم بر پایه نظریات زبان شناسی فردینان دو سوسور و چارلز ساندرس پیرس شکل گرفت. از دهه ی 1950 به این سو نشانه شناسی همچون روش پژوهش، به ویژه در دو قلمرو شناخت دلالت ها و ادراک ساز و کار ارتباط ها به کار رفته است. رولان بارت، نظریه پرداز فرانسوی نشانه شناسی را جهت تحلیل پدیده های فرهنگی مورد توجه قرار داد و با تمایز بین دلالت صریح و دلالت ضمنی، به عنوان لایه های مخ...