مکاتب زبانی معاصر چه صورتگرا(formalism) چه نقشگرا(functionalism) و چه شناختی (cognitive) اصولی را در مطالعه زبان پایه ریزی کردند که در نوع خود منحصر به فرد است؛ لیکن به علت یکجانبه نگری و فروگذاری برخی جوانب، نواقصی در نظریاتشان به چشم می‌خورد؛  این در حالی است که قرنها پیش زبانشناسان مسلمان، اصولی برای دستور زبان عربی وضع کردند که هنوز بعد از گذشت 1400سال کمتر کسی توانسته در آن خللی وارد کند؛ ...

چکیده دانش نحو یا همان دستور زبان عربی در سیر تحول و پیشرفت خود، راهی بس طولانی را پشت سر نهاده تا از پس روزگاران کهن ، با تلاش زبان شناسان و دانشمندان بسیار به گونه مدون و امروزین خود به دست ما رسیده است . مهم ترین انگیزه پیدایش و البته تکامل آن را باید پس از ظهوراسلام و در دهه های نخستین قدرت گرفتن و به حکومت رسیدن مسلمانان جست و جو کرد. آن گاه که عرب های مسلمان با افزودن بر گستره ی ن...

بعد أن فرغ علماء النحو من جمع المادة اللغویة التی أرادوا تقعیدها من وسط شبه الجزیرة العربیة، و بعد أن نسقوها و صنفوها تحت عناوین بارزة تستغرق جمیع مناحی الکلام العربی و مرافقه، بعد القیام بکل تلک المراحل المنهجیة اعتقدوا بوجود مرحلة منهجیة أخری أوجبوا علی أنفسهم إنجازها و القیام بها، و هذه المرحلة هی عملیة التعلیل؛ فذکروا لکل ظاهرة من ظواهر اللغة، ولکل مسألة من مسائل النحو و الصرف علة لتساعد عل...

مکاتب زبانی معاصر چه صورتگرا(formalism) چه نقشگرا(functionalism) و چه شناختی (cognitive) اصولی را در مطالعه زبان پایه ریزی کردند که در نوع خود منحصر به فرد است؛ لیکن به علت یکجانبه نگری و فروگذاری برخی جوانب، نواقصی در نظریاتشان به چشم می‌خورد؛  این در حالی است که قرنها پیش زبانشناسان مسلمان، اصولی برای دستور زبان عربی وضع کردند که هنوز بعد از گذشت 1400سال کمتر کسی توانسته در آن خللی وارد کند؛ ...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف ترین و معتبرترین کتاب ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به ذات همان است که امروزیان از...

در هر زبانی، تدوین قواعد زبان پس از گفتار ، امری اجتناب ناپذیر شد و زبان عربی نیز از این قاعده مستثنی نبود. پس از پایگذاری علم نحو ، اندیشمندان بسیاری به تکمیل، توضیح و تألیف در این زمینه اقدام کردند از جمله سیبویه کتابی در مسایل نحو نوشت .  به دلیل اهمیت این کتاب دستور نویسان و اندیشمندان بسیاری از جمله ابو سعید سیرافی - نحوی برجستة سدة 4 ق – به شرح آن پرداختند. وی علاوه برتوضیح و تفسیر گستردة...

در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبان‌شناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروف‌ترین و معتبرترین کتاب‌ها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود به‌ذات همان است که امروزیان از...

تتناول هذه الدراسه مبحث التبریر النحوی لدی علماء اللغه العربیه والاختلاف بینه وبین واقعه وبین الوصف الإعرابی، حیث نعرّج علی التقدیرات النحویه عند سیبویه وذلک لتقریب المعنی من ذهن المخاطب، حیث یبدو أنّ کثیراً من النحاه یخلطون بین الإعراب والوصف الإعرابی من جهه والتبریر النحوی من جهه أخری. وذلک جرّاء ما وصلوا إلیه من تبریرات من أجل الخروج من مأزق التعارض مع القواعد الإعرابیه. وممّا یدلّل علی ذلک وجود م...

تتناول هذه الدراسة مبحث التبریر النحوی لدى علماء اللغة العربیة والاختلاف بینه وبین واقعه وبین الوصف الإعرابی، حیث نعرّج على التقدیرات النحویة عند سیبویه وذلک لتقریب المعنى من ذهن المخاطب، حیث یبدو أنّ کثیراً من النحاة یخلطون بین الإعراب والوصف الإعرابی من جهة والتبریر النحوی من جهة أخرى. وذلک جرّاء ما وصلوا إلیه من تبریرات من أجل الخروج من مأزق التعارض مع القواعد الإعرابیة. وممّا یدلّل على ذلک وجود م...