شعر وادب فارسی درطی عمر خود، اندوخته ی شگفت آوری از معانی و مفاهیم گوناگون را در خود نهفته است که از آن جمله مفاهیم عرفانی چون: نیایش و مناجات است که در اکثر آثار نظم و نثر فارسی به آن توجّه شده است. نیایش یکی از روحانی ترین لحظات زندگی هر مومن است. در همه ی ادیان آسمانی متناسب با تلقّی و درک مومنان از دین، شیوه ها و شکل هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران هم به واسطه ی داشتن روح ...

شکار مهمّ ترین عامل برای بقای حیات انسان نخستین بود، امّا با گذر زمان و تحوّل در زندگی بشر اغراض دیگری نظیر تفریح و سرگرمی با آن توأم شد. آنچه از آثار ادبی فارسی در این زمینه بر می آید، بیانگر این نکته است که شکار نزد ایرانیان متمدّن همواره از آیین های تفریحی، تفنّنی و ورزشی بوده و به طبقه ی شاهان، بزرگان، درباریان و پهلوانان اختصاص داشته است، حال آن که در نزد سایر اقوام تا مدّت ها از ضرورت های ادا...

جام یکی از مضامین اصلی و پرکاربرد شعر فارسی به شمار می آید. استقبال زیاد از این مضمون باعث ایجاد جریان جدیدی در حوزه ی ادبیات شد جریانی تحت عنوان خمریه سرایی که شاعران بس بنامی در شکل گیری و انسجام آن دست داشتند. استفاده از جام و ترکیبات آن تنها در همین حوزه باقی نماند بلکه مفهوم دیگر آن که همان جام جم، جام جهان نما و جام جهان بین است راه را برای ورود این مضمون در ادبیات عرفانی هموار نمود و باع...

این رساله در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول درخصوص معرفی جایگاه رفیع عبادت و نماز در اسلام، معنای نماز، بیان کلیاتی از اصول عرفان و نگاهی به اندیشه های عرفانی دوازده تن از شاعران بزرگ قرن پنجم تا هشتم است و فصل دوم به بررسی عناوینی همچون اسرار وجوب نماز، جایگاه نماز در ارکان شریعت، مقدمات، آداب، حکمت، آثار و فضائل، اسرار، شروط قبولی، اسباب دست یابی به حقیقت نماز، آفات نماز و بیان همراهان نماز و ...

چکیده ندارد.

نظامی یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی است، که شاخص ترین و ارزشمندترین اثرش از نظر کاربرد رمز، بعد از مخزن الأسرار-که یک اثرکاملاً رمزی است-، هفت پیکر می باشد. او توانسته است، داستان های زیبایی را از جوهر خیال و حقیقت برگیرد و در قالب شعر، تندیس های الوان هفت پیکر را جان بخشد. این مسئله نه تنها بیانگر هنرمندی و طبع لطیف و ذوق سرشار این شاعر است، بلکه از بینش عرفانی و جهان شمول ...

رثای امام حسین (ع) و عاشورا، بخش قابل توجّهی از ادبیّات عربی و فارسی را به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر قصیدة «الدّم الثّائر» از وائلی و «نی‌نامه» از امین‌پور، سعی در بررسی جایگاه شخصیّت امام حسین (ع) و دلالت‌ها و معانی پنهان در متن این دو شعر دارد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و کتابخانه‌ای است که پس از جمع‌آوری داده‌ها، به تحلیل و بررسی آن‌ها و تطبیق بازتاب رثای امام حسین (ع) در شعر ...

این مقاله تلاش دارد شعر و معماری را به عنوان دو وجه از صورت­های هنر؛ از دریچۀ عرفان به هم نزدیک سازد. سؤال این است که مفاهیم عرفانی در معماری ایران تا چه میزان با شعر فارسی مطابقت دارد. هدف تحقیق، تعیین شگردهایی است که این دو هنر برای انتقال مفاهیم عارفانه به کار می­گیرد. جهت تدقیق موضوع، اشعار فردوسی که به دلیل تصویرسازی، ارتباط بیشتری با معماری دارد، تحلیل خواهد شد. مقاله با روش تحلیل تطبیقی ...

در این پژوهش تلاش شده است که تشابهات و تفاوت‌های رویکرد سنایی و حافظ در زندگی، شعر و نگرش صوفیانه بررسی شود؛ در اصل «تصوف» متغیر مستقل، و نحوه مواجهه سنایی و حافظ با آن متغیر وابسته این تحقیق را تشکیل می‌دهد. روح عرفان و معنویت برخاسته از تجربه‌های معنوی در زندگی و آثار هر دو شاعر متجلی است اما گواه صادقی بر انتساب هیچ یک به فرقه‌ها و سلسله‌های رسمی صوفیه یاف...

سید قطب، ادیب، شاعر و اندیشمندِ معاصر مصری، از جمله شاعران رمانتیکی است که در شعر خود، متأثر از اندیشه­های عرفانی است. توجّه بسیار وی به کشف و شهود روحانی، و نیز مطالعه اشعار و آثار عرفانی، به ویژه غزلیات حافظ، سبب گردیده تا مضامین و اصطلاحات عرفانی در شعر او نمودی پررنگ داشته باشد. بسیاری از رموز عرفانی مانند حیرت، غربت، وحدت وجود، مناجات عارفانه با شب، طیف، سماع، جمع و تفرقه و پرنده روح و ... ب...