مقاله­ی حاضر بر آن است تا با تکیه بر کاوش‌های انجام شده در گورستان‌های حـوزه­ی تمدنی جنوب­ شرق ایران، به ­بررسی شیوه‌ها و جهات تدفین در طول هزاره­ی چهارم و سوم قبل از میلاد بپردازد. درخصوص آئین تدفین مردگان در محوطه‌های باستانی جنوب ­شرقی ایران به­دلیل محدودیت پراکندگی­ گورستان­های حفاری شده و عدم انتشار گزارش کاوش برخی از این قبور، اظهارنظر قطعی امکان‌پذیر نیست، اما با توجه­ به کاوش‌های شهداد،...

برپایة اسناد باستان‏شناختی و انسان‏شناختی برخی از جوامع باستانی با ساختار مادرمحور اداره می‏شده‏اند. در میان تمدن‏های باستانی ایران، شهر سوخته به‏سبب انتشار مداوم نتایج کاوش‏های درازمدت و علمی مورد مطالعاتی مناسبی برای بررسی جایگاه اجتماعی زنان به‏شمار می‏رود. این نوشتار، پژوهشی تاریخی است که از دیدگاه ماهیت توصیفی‌ـ تحلیلی و از دیدگاه هدف بنیادی نظری به‏شمار می‏رود و داده‏های کیفی و کمی آن به ...

سرزمین گسترده ی آسیای مرکزی دارای ویژگی های خاص جغرافیایی است که باعث بروز نوع خاصی از معیشت در کنار ساکنان آن شده است. از مجموع متون کلاسیک چنین بر می آید که فلات ها و کوه پایه های آسیای مرکزی در سده های باستان، مامن کوچ روهایی بوده که از طریق پرورش احشام و کشاورزی، روزگار می گذراندند. فلات های وسیع این ناحیه همواره به سبب نقش کوچ روهای باستانی در پرورش احشام و هم چنین تأثیری که در مقاطع مهمی ...

منابع تاریخی سده­های نخستین اسلامی از «کِلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقة کوهستانی و هم­مرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کرده­اند. این شهر در اواسط سدة سوم به عنوان مرکز سیاسی قیام مردم طبرستان به رهبری حسن­ بن ­زید­ علوی علیه طاهریان جلوه­گر می­شود. با وجود اهمیت کلار در سده­های اولیة اسلامی،    باستان­شناسانی که بقایای تپة باستانی کِلار در کلاردشت ر...

یافتن وجوه مشترک میان اسطوره های اقوام هم ریشه، امری بدیهی است. این مقاله اسطورۀ آرش را از ادبیات باستانی ایران با فیلوکتتس از ادبیات باستانی یونان مقایسه می کند. براساس این اسطوره ها، قهرمان هر دو داستان با پرتاب تیری، به دو جنگ فرسایشی نسبتاً طولانی مدت در برابر دشمنانشان پایان می بخشند؛ بدین معنی تا زمانی که تیر و کمان آرش به کار نمی افتد، جنگ و گریز بی فرجام دوازده سالۀ ایران و توران به سردا...

یکی از مهمترین دلایل شکل‌گیری شهرها در بستر تاریخی آنها، عوامل جغرافیایی آنهاست. شهر تاریخی تُرشیز با استناد به منابع تاریخی، از جمله شهرهای مهم دوران اسلامی در خراسان است که با تغییر در مکانش، چشم انداز فرهنگی ولایت ترشیز را با تغییر همراه کرد، تغییر مکانی که باعث جابجایی شهر از بخش غربی به بخش شرقی آن شد. محدوده فرهنگی ترشیز شامل شهرستان های بردسکن، خلیل آباد وکاشمر در جنوب غربی خراسان رضوی اس...

شرق ایران در این مقاله بین دو منطقة شمال شرق (تقریباً معادل با استان خراسان رضوی) و جنوب شرق (تقریباً برابر با    استان­های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان) تعریف می­شود که تقریباً با استان خراسان جنوبی هم­خوانی دارد. با وجود آنکه دو سنگ­نگارة دارای کتیبة پهلوی در لاخ­مزار و کال جنگال در این منطقه قراردارد که اهمیت این منطقه را در دوران تاریخی اشکانی و ساسانی نشان می­دهد، منابع تاریخی آن دوران،...

تپه‌های سیلک کاشان از نخستین استقرارگاه‌های دائمی انسان (روستانشینی) در فلات ایران محسوب می‌شود که آثاری از هزارۀ هفتم (دورۀ نوسنگی) پیش از میلاد تا عصر آهن 3 (دورۀ ماد) را در خود جای داده و بدین‌ سبب ارزش و جایگاه فرهنگی و مطالعاتی ویژه‌ای دارد. محوطۀ باستانی سیلک در طول یک قرن اخیر آسیب‌های فراوانی را متحمل شده است. پدیدۀ مخرب گسترش و توسعۀ کالبدی شهرها همیشه گریبان‌گیر محوطه‌های باستانی از ق...

مورّخین و جغرافی‌نویسان سده‌های اوّلیّه و میانی اسلامی در نوشته‌های خود از مکانی به نام «ویمه» یا «دیمه» یاد می‌کنند که ظاهراً از شهرهای مهم و آباد در قرون اوّلیّه و میانیِ اسلامی به شمار می‌رفته و از حیث شهرت و آبادانی، نام آن در کنار نام شهرهای بزرگ و مهمّ آن زمان مانند دماوند، خوار و شلنبه ذکر شده و از نظر وسعت از برخی از این شهرها بزرگتر به شمار آمده است. حدود جغرافیاییِ این شهر بنابر اشارات مورّخین،...

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.