بنابر مستندات موجود، معماران در گذشته، علاوه بر دانش معماری، واقف به احکام نجوم نیز بوده اند؛ و در طرح ریزی بناها و شهرهای باستانی، غالباً با منجّمین همکاری داشته اند. نمونه های متنوعی از ملاحظات خورشیدی، هنگام ساختِ آتشکده ها، کاخ ها و شهرهای مدوّر در عهد ساسانی گزارش شده است؛ بدین صورت که امکان تشخیص زمان تغییر فصول در آن ها فراهم می آمده است. فقدان آگاهی های لازم برای تشخیص خصیصه های نجومیِ ابنیه...

نقش رستم مرودشت با هشت نقش­برجستة ساسانی، از مکان هایی است که مجموعة کاملی از یادمان های دورۀ ساسانی را شامل می شود. هفت نقش از هشت نقش­برجستة موجود، با توجه به سلامتی نسبی بارها بررسی شده اند. پنجمین نقش این مجموعه با توجه به صدمات وارده تاکنون به طور کامل بررسی و معرفی نشده است. این اثر پادشاهی ساسانی را نشان می دهد که تمام­رخ و از روبه­رو تصویر شده است. این شیوة نمایش بر روی سایر نقوش ساسانی...

نوارهای سلطنتی به عنوان یکی از مهم‎ترین عناصر نمادین برای تعیین جایگاه پادشاهان و درباریان، در هنر دوره‎های سلطنتی ایران کاربردی ویژه داشته‎است. این مقاله در پی آن است که با بررسی نوارهای سلطنتی، از زمان مادها تا پایان دورۀ ساسانی، سیر تکامل این نوارها را توضیح دهد. برای نیل به این هدف، نقش‎های نواردار از زمان مادها تا پایان دورۀ ساسانی مورد مطالعه قرارگرفت و سیری منطقی و تکاملی در آن مشاهده شد...

انسان از آغاز شهر نشینی همواره سعی نموده کیفیت زندگی در محیط زیست خود را بهبود بخشد. این تلاشها در طیف وسیعی گسترده شده است. از نظریات تخیلی و خیال پردازانه «آرمانشهرها» توسط فلاسفه‘ دانشمندان و هنرمندان در سر تا سر تاریخ‘ تا فعالیتها و اقدامات عملی و یا عملکرد گرایانه دهه ها ی اخیر توسط متخصصین مختلف (نظیر پزشکان ‘ متخصصین محیط زیست‘ برنامه ریزان و غیره) ‘ لیکن انقلاب صنعتی‘ زمینه ای را بوجود ...

اردشیر بنیان­گذار حکومت ساسانی، ساختار اداری نوینی برای حکومت ایجاد کرد. شاهان ساسانی به مانند اسلاف پارسی‌شان، سکه نقره و طلا ضرب می­کردند. طلا در حکم واحد پولی دوم، در کنار و کمک‌کار نقره بود. گزارش­ها از حجم عظیم طلای ساسانی که به خزانه می­رسید، خبر می­دهند. طلا برای هزینه­های نظامی و جنگ­ها، دستمزدها، باج­ها، به عنوان یادبودهای فرهنگی و یا به صورت زیورآلات... مورد استفاده بود. به گواهی مناب...

شهر اصفهان با وجود اینکه به لحاظ تاریخی یک از شهرهای کهن ایران است اما تا کنون از نظر باستانشناسی مور بی توجهی قرارگرفته به همین دلیل ، اطلاعات موجود در مورد سابقه و تاریخ آن بسیار محدود است.درهمین خصوص ،برنامه کاوش میدان عتیق با هدف دستیابی به مستندات باستانشاسی و به منظور روشن کردن برخی ابهامات موجود بر تاریخ این شهر به انجام رسید.در طی این برنامه کاوش که در مرکز بافت تاریخی اصفهان و پیرامون ...

خراسان از لحاظ موقعیت تجاری سالیان متمادی پل ارتباطی شرق و غرب به‌شمار می‌رفت. این منطقه از طریق راه‌های تجاری به مناطقی مانند هند و چین و اروپای شرقی و تبّت وصل می‌شد. از طرف دیگر وجود بازارهای پر رونق در شهرهای مختلف مانند بلخ، مرو و نیشابور به موقعیت تجاری آنجا رونق داده بود. این مقاله درصدد بررسی اوضاع اقتصادی خراسان و رابطه آن با کنش‌های سیاسی منطقه از سدۀ اول تا برآمدن نخستین دولت محلی می‌...

دوره بندی تاریخ ساسانی (224 تا 651 م) از نکات مهم، در بررسی سیر تحول و دگردیسی این سلسلۀ مهم تاریخ ایران است. در این دوره بندی، به مبانی مشروعیت دولت ساسانی و جهان بینی مسلط در هر دوره از تاریخ آن توجه شده است. گفتار حاضر بر آن است تا با بررسی مبانی مشروعیت در پادشاهی ساسانی، به این پرسش پاسخ دهد که تاریخ سلسلۀ ساسانی به چه دوره هایی تقسیم می شود و این دوره بندی بر چه اساسی صورت گرفته است. در ا...

این مقاله با توجه به آثار مکتوب و تصویری باقی‌مانده از هنر ساسانی و سغدی که در زمان امپراتوری ساسانی در دوره‌هایی زیرمجموعه این پادشاهی بوده است ـ به ‌‌بررسی تأثیرات‌ هنر ‌ساسانی بر دیوارنگاره‌های سغدی می‌پردازد؛ جامعه‌ آماری مورد بررسی 3 نمونه از نقش -برجسته‌ها و نقاشی‌ دیواری‌های ساسانی و 6 نمونه از نقاشی‌ دیواری‌های سغدی می باشد. روش‌تحقیق، توصیف و تحلیل نگاره‌ها‌ست و هدف بازشناسی تأثیرات‌ ن...