چکیده جمال الدین محمد بن محمد مصری، معروف به ابن نباته مصری، شاعر و نویسنده ی قرن هفتم هجری از جمله شاعرانی است که در عصر مملوکی می زیست؛ از این رو شعرش از خصوصیت و ویژگی های آن دوره برخوردار است. او در دیوانش بیش از هر چیز به مدح پرداخته است و مدح دولتمردان در شعر او بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، این انتخاب ریشه در فقر و فلاکتی داشته که شاعر با آن دست به گریبان بوده است. این پژوهش به بررسی...

نزول قرآن به شکل تدریجی و در طول قریب به دو دهه و به مناسبت های ناهمگون انجام پذیرفته است. این واقعیت، می تواند موهِم نوعی ناهماهنگی و عدم تناسب در آیات قرآنی باشد. مسأله ای که برخی مستشرقان را به ویژه در سده ی اخیر به خود مشغول نموده و رزمگاه دفاع مفسّران مسلمان از تناسب و انسجام آیات قرآن را فراآورده است. با این حال، دانش تناسب در قرآن از سده های نخستین هجری، مورد توجه مفسّران و دانشوران علوم قر...

به تازگی سه کتاب از سوی پژوهشگاه قرآن و حدیث (پژوهشکده تفسیر) منتشر شده است که موضوع مشترک آن ها انسا نشناسی قرآنی است؛ هرچند هر یک از این سه کتاب به یک جنبه از این موضوع م یپردازد: یکی انسا نشناسی به طور خاص، دیگری اخلاق فردی و اجتماعی و دیگری روابط اجتماعی از نگاه قرآن؛ بنابراین م یتوان گفت با سه تفسیر موضوعی جدید در حوزه انسا نشناسی قرآنی مواجه ایم. در این مقاله، پس از مروری بر محتوای این سه...

در اشعار بابا افضل، سایۀ پررنگ الفاظ و معانی قرآن کریم به وضوح دیده می شود؛ ،« کُلُّ منْ علَیها فَا نٍ » و نیز عباراتی قرآنی مانند ،« ربنا ظلمنا » ،« أطعنا » ،« سمعنا » واژههایی چون و...، رباعیات وی را در اوج اعتلا قرار داده است . همچنین «لا قُوهَ إِلاَّ باللَّه » ،«کُلُّ شَیء هالک» « تغییرناپذیری زمان مرگ » ،« شقّ القمر » ،« هبوط انسان » ،« بار امانت » مضامین بینظیر قرآنی چون و... به رباعیات او حیات و جاودانگی ب...

در معماری اسلامی و خصوصاً مساجد توجه اصلی به روح نمازگزار و عالم وحدانیت است؛ بدین سبب کتیبه های قرآنی بیشترین سطوح تزئینی را به خود اختصاص داده است. در این بین، محراب به لحاظ جایگاه آن در معماری مساجد همواره یکی از عناصر پرتزئین معماری بوده است که شامل کتیبه هایی از آیات و مضامین قرآنی است. کتیبه های تزئینی مساجد منبع مهمی برای بررسی دیدگاه ها و تفکرات مذهبی ملهم از آیات قرآنی هستند. این مقاله ...

«اقتباس» یکی از اَشکال به کار گیری و تبلور آیات قرآن کریم در کلام معصومان(ع)می باشد. مقاله حاضر با هدف بررسی گونه های اقتباس و انگیزه به کارگیری آن در کلام امام رضا(ع) به رشته تحریر درآمده است. با توجّه به اینکه قرآن کریم منزلت و مکانتی خاص نزد مسلمانان دارد و بهترین منبع و سرچشمه ای است که ائمّه(ع) مضامین عالی و بلند خود را از آن می گیرند، امام رضا(ع) نیز در حدیث امامت به طور فراوان از آیات قرآن ...

غیروحیانی بودن الفاظ قرآن کریم نظریه¬ای است که برخی روشنفکران معاصر و در رأس آنها، نصر حامد ابوزید، بدان پرداخته¬اند. نظریه حامد ابوزید در این باره با استناد به آیات 193 و 194 سوره شعراء، مساله تعدد قرائات، حدیث نزول قرآن بر هفت حرف، داستان عبدالله ابن ابی¬سرح و نظریه کلام نفسی ساخته و پرداخته شده ¬است. در مطالعه پیش رو ضمن اشاره به سابقه تاریخی این دیدگاه، کوشیده¬ایم با استنتاجات تفسیری و کلام...

قریب به اتفاق پژوهشگران در خصوص پاسخگویی به مسئله اطلاق یا نسبیت اخلاق به تفسیر و توجیه آیات موهم نسبیت اخلاق پرداخته اند (بعد سلبی اطلاق اخلاق) و بررسی بعد ایجابی اطلاق اخلاق با نگاه قرآنی جایی در تحقیقات آنها نداشته است. افزون بر این، پژوهشگران از اهمیت نتایج مترتب بر تحلیل برخی مسائل اساسی فلسفه اخلاق از دیدگاه قرآنی در جهت حل مسئله نسبیت اخلاق غفلت ورزیده اند. این دو مسئله انگیزه نگارش مقال...

سابقه و هدف: در کتاب قرآن کریم اشاراتی به اثرات بعضی رنگ ها مانند رنگ زرد در ایجاد شادی و نشاط در انسان شده است. در علوم جدید نیز درک رنگ و رنگ درمانی یک واقعیت روانشناختی فیزیولوژیک شناخته شده است و از تابش الکترومغناطیسی طیف مرئی (رنگ ها) در درمان بیماری ها استفاده می‏شود. مطالعه حاضربا هدف بررسی اثر رنگ برآدمی و رنگ درمانی از دیدگاه آیات و روایات، طب سنّتی وطب نوین در جهت تایید علمی بودن این ...

قرائتی از سوره عصر که مغایر با قرائت های معتبر قرآن کریم می باشد به امیر مؤمنان (ع) نسبت داده شده است، از آن جهت که این قرائت در بردارنده اضافه هائی بر سوره عصر است، پذیرش آن به معنای حذف بخش هائی از قرآن کریم است، بررسی اسناد دو روایتی که این قرائت را به امام (ع) نسبت می دهد، بیانگر این است که این روایات از جمله اخبار آحاد است و جز توسط یک راوی مجهول الحال نقل نشده است، ابو اسحاق سبیعی تنها کس...