آیا هر چه خود دارای ابتداء است می تواند منشأ ابتداء برای غیر خود واقع شود ؟ مبادی عالیه و علل متوسطه چه نقشی در هستی ایفاء می کنند؟ تفاوت ابداء با ابتداء و خلق لا من شیء با خلق من لا شیء چیست؟ آیا عیان ثابته و صور علمیه مغایر با تفرد و توحد ازلی خداوند است؟ آیا عقل – صادر اول – همان کل اشیاء است؟ اینها برخی از مسائلی است که در این مقاله درباره آنها بحث شده است.

جامعه اسلامی یا جامعه ایمانی ؟     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه   خلاصه   ایمان اصل و اساس بنیادین در دین اسلام است و عمل صالح از آن برمی‌خیزد. آیات قرآن کریم نیز بر این نکته تأکید دارد که نقش ایمان بسیار ممتاز بوده و منشأ نتایج مثبت بعدی است. با توجه به این نکته، نتایج مختلف و متعددی در رابطه با وظایف حکومت حاصل می‌گردد، از جمل...

چکیده در این مقاله ضمن تشریح مکتب نجف و مکتب قم در مقام دو مکتب مهم و تأثیرگذار در تاریخ حوزه‌های علمیه، مبانی اندیشة سیاسی آیت‌الله طالقانی به‌تفصیل بررسی و در نهایت نتیجه‌گیری می‌شود که وی حد واسط این دو مکتب به حساب می‌آید. مکتب نجف از کهن‌ترین مکاتب حوزه‌های علمیه است و از دیرباز به منزلة جریانی شناخته می‌شود که به دنبال تعمیم ولایت فقها در عصر غیبت در حوزة سیاست نبوده است. آخوند خراسانی را...

فصل­نامه تحلیلی­ـ ­انتقادی حوزه « مجله حوزه، شماره7 و پیاپی182» ویژه حوزه­های دینی، با عنوان« نماد روشن­فکری حوزوی» با صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، و مدیرمسئولی دکتر عباس صالحی و سردبیری حجۀالاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه و با محتوای: مقالات، پرونده، گفت­وگو و ... منتشر شد.      در این شماره که با سخن سردبیر: « کرونا و حوزویان» آغاز می­­شود. 

اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) مبنای تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران می باشد و حفظ و انتقال درست و به موقع آن اندیشه، موجب بقا و استمرار حاکمیّت نظامِ بر آمده از آن می شود؛ بنابراین، « بررسی میزان آشنایی نسل سوم انقلاب اسلامی ایران با اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)» حایز اهمیّت است؛ چون مرحله آشنایی، مقدمه و پایه مرحله التزام و رفتار است؛ پس لازم است بدانیم، نسل سوم انقلاب اسلامی که فرزندان نسل دوم انقلا...

در این رساله مقدمتا فضیلت علما از نطر قرآن و ائمه (ع) ذکر شده و همچنین نقش و وظایف علما در عصر غیبت و نیز حق علما بر مردم به طور مختصر بیان شده است. موضوع استقلال پاکستان را بحث کرده بدین صورت که مسلمانان هندوستان از لحاظ مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با مشکلات جدی درگیر بودند که برای حل آنها بالاخره تصمیم به تشکیل یک کشور مستقل مسلمان گرفتند. علمای تشیع پاکستان بعد از تأسیس پاکستان و در حال...

یکی از مهمترین موضوع های قرن نوزدهم و بیستم که در دنیا رخ داده افزایش جمعیت با توجه به بالا رفتن سطح بهداشت جهان است. این افزایش امروزه در کشورهای توسعه یافته کنترل شده است، اما برای کشورهای در حال توسعه به عنوان مشکلی اساسی مطرح شده که پژوهش حاضر در پی بررسی مقایسه ای نگرش دو گروه مدرسان حوزه و دبیران مرد نسبت به برنامه­های تنظیم خانواده است. این مطالعه با روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه و با نم...

قبض فقه و بسط علم     حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   انسان مسلمان که براساس آیین اسلام به زندگی خود سامان می دهد، نمی تواند نسبت به دست آوردهای دانش بشری بی تفاوت بوده و یا آنها را نادیده انگارد. از این رو برای او اهمیت دارد که بداند چه پرسشهایی را باید به کمک علم پاسخ دهد. برای این مرزبندی به عوامل متعددی را باید در ن...

تقابل افراط گرایی و عدالت خواهی (تأملی در سیره علوی) حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1 1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه خلاصه برای داشتن درکی درست از افراط گرائی می توان سیره امیرالمؤمنین (ع) را به عنوان شاخص عدالت محوری مورد بررسی قرار داد. در پایان دوره خلیفه سوم، بسیاری از مسلمانان بر علیه او قیام کردند و فضای تند سیاسی، عده ای را به افراط گرایی سوق داد و با استق...