پارادایم پژوهشی علوم سیاسی در ایران مبتنی بر عاریت گرفتن تئوریهایی بوده است که بعضاً قابل تطبیق با شرایط و مسائل بومی ایران نبوده... از این تئوریهای مزبور نتوانسته اند در تبیین مسائل ویژه ایران کار گشا باشند. این مقاله درصدد است تا به ریشه یابی این امر بپردازد. برای انجام این کار چهار مقوله تئوریها‘مسائل (پرسشها)‘ روش و شاخص را مورد بحث قرارداده ایم تا بتوان گرایشهای بومی را درعلوم سیاسی ایرانی ...

دو گروه از متألهین مسلمان به طور مبسوط درباره ولایت بحث کردهاند: نخست، عرفا و فلاسف های که در ساحت عرفان نظری اندیشهورزی کردهاند؛ دوم، فقیهان و متکلمین که از موضع فقهی کلامی به موضوع ولایت پرداخت هاند. لیکن به نظر میآید التفات هر دو گروه به مفهوم قرآنی ولایت، آنگونه که انتظار میرود نیست. از آنجا که برداشت عرفانی و فقهی کلامی از مفهوم قرآنی ولایت ممکن است مانعی برای فهم مفهوم سیاسی ولایت در قرآن...

چکیده رهیافت نهادی به عنوان یکی از مکتب‌هایی که در آن نظریه و روش وجود دارد به ارایه‌ی گزاره‌هایی در مورد علل و نتایج نهادهای سیاسی می‌پردازد، و به ارزش‌های سیاسی لیبرال ـ دموکراسی اعتقاد دارد. نهادگرایان تصمیم افراد را در ساختار نهادها تحلیل می‌کنند و در تحلیل‌های خود برای «نهاد» اولویت قائل می‌شوند. ویژگی‌های اصلی نهادگرایی قدیم عبارتند از: قانون‌گرایی، ساختارگرایی، کل‌گرایی و تحلیل هنجاری. ...

روش های تحقیق کمی و کیفی در بسیاری از موارد تفاوت های چشمگیری با هم دارند، اما در بسیاری از موارد دیگر همدیگر را تکمیل می کنند. به دنبال افزایش انتقادات از روش های کمی و کیفی، امروزه شاهد افزایش تمایل به کارگیری روش های تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی به طور عام و علوم سیاسی به طور خاص هستیم. بسیاری از طرفداران تکثرگرایی در تلاش برای پر کردن شکاف بین روش های کمی و کیفی از روش های ترکیبی بهره می گ...

نظریه پردازان علوم سیاسی و اجتماعی برای تقویت و تداوم نظامهای سیاسی راه حلهای متفاوتی را ارائه می دهند که اتخاذ آنها با توجه به نوع نظام ها، شرایط خاص سیاسی و اجتماعی، تحولات تاریخی، بافت فرهنگی و اجتماعی و... می تواند به تثبیت و تحکیم پایه های حاکمیت بینجامد. در مقابل، اگر اتخاذ این راه حل ها بدون توجه به شرایط مزبور انجام شود، می تواند آثار مخربی به دنبال داشته باشد و تداوم حکومت ها را با دشو...

سابقۀ آموزش عالی در ایران به اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی باز می‌گردد. اما جهش کمّی در آموزش عالی از اوایل دهه 1370 آغاز گردید و در طول سه دهه گذشته تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها به ویژه در علوم انسانی به صورت بی رویه افزایش یافت. این دسته از علوم از جمله علم سیاست علی‌رغم رشد کمّی همچنان با برخی ضعف‌ها و آسیب‌های جدی مواجه‌اند: بومی نبودن محتوای آموزش‌ها، عدم تطابق محتوای دروس با تحول...

این نوشتار به بررسی نسبت بین دو حوزه مهم اندیشه سیاسی اسلام، یعنی کلام سیاسی و فلسفه سیاسی می پردازد. بر خلاف تصور برخی که فلسفه سیاسی اسلام را به کلام سیاسی تقلیل می دهند، این دو حوزه از هم مستقل و متمایز بوده و به رغم برخی تشابهات، به لحاظ روش، موضوع و مسائل متفاوت هستند. فلسفه سیاسی در دوره اسلامی رشته علمی متمایزی را در خانواده علوم فلسفی تشکیل می داده است، اما مباحث کلام سیاسی در درون مباح...

دانشگاه امام صادق (ع) به عنوان یک دانشگاه غیردولتی در سال 1361 و با هدف تلفیق میان شاخه های مشخصی از علوم انسانی با معارف و علوم اسلامی تأسیس شد. در این مقاله تجربة نوین دانشگاه امام صادق (ع) در طراحی و تأسیس نسل جدیدی از رویکرد آکادمیک در مطالعات میان رشته ای در نظام آموزش عالی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد. مقاله ضمن ارزیابی عملکرد دانشگاه در نیل به اهداف اعلامی و مطلوبش در گسترش مرزهای عل...

کتاب «الملّه» از مجموعه آثار ابونصر فارابی است که ترجمه آن در شماره ششم فصلنامه علوم سیاسی چاپ شده و مورد استقبال اندیشمندان و محققان فرهیخته قرار گرفته‏است. از این رو با تقاضای خوانندگان گرامی، متن عربی آن تقدیم می‏گردد. آنچه بر اهمیت این کتاب می‏افزاید چارچوب نظری برای مکتب سیاسی اسلام و طرح بحث زعامت سیاسی فقیه می‏باشد. در واقع این کتاب مبنای نظری دیگر مباحث سیاسی فارابی از جمله «آراء اهل مدی...

گرچه اهمیت علم ریاضی بر متقدمین علم سیاست‘ چون افلاطون و ارسطو شناخته شده بود‘ لیکن دوعامل مهم‘ کاربردآماردر علوم سیاسی را درنیمه دوم قرن بیستم توسعه داد. اول مشروعیت یافتن روش رفتارگرایی به عنوان روش علمی درعلوم انسانی و دوم مقبولیت یافتن نظریات کینز و کینزین ها در رابطه با لزوم دخالت دولت دراقتصاد یکی از اصول روش رفتارگرایی ‘استفاده ازتکنیکها ومتدهای مقداری جهت بررسی رویدادهای اجتماعی است. گر...