ارتباط زبان و تفکر موضوع مورد مطالعه از دیدگاه علوم گوناگون است. فلسفة تحلیلی، که زبان، اصلی ترین موضوع آن است، از جمله به چگونگی چنین رابطه ای می پردازد. یکی از بهترین نمایه های مطالعة این رابطه گفتار افرادی است که یا زبانشان دچار مشکل است یا تفکرشان. بنابراین، گفتار هذیانی آن دسته از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، که هیچ مشکل زبانی ندارند و فقط دچار اختلال فکر هستند، از بهترین موارد برای این من...

این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی‌ها و گرایش‌های آن می‌پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق‌یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به جهان اسلام تحولاتی را به خود دیده، و در این روند تاریخی قبض و بسطی در مصا...

موسی‌ رجب‌اف از خادمان بزرگ حزب کمونیست و ملت تاجیک و ازجملة شخصیت‌هایی است که در ساختار حیات اجتماعی تاجیکستان و به خصوص در عرصة علم و فرهنگ آن سهمی بسزا داشته است. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح‌حال استاد، به معرفی و تبیین آثار او پرداخته است. رجب‌اف در طول عمر خود در تشکیلات گوناگون حزب کمونیست و دولت آن‌روز تاجیکان، تاجیکستان شوروی، به‌ویژه در مؤسسه‌های علمی و آموزگاری جمهوری، به‌عنوان...

در تاریخ فلسفة علم، در قرن بیستم، از چهار تحوّل مهم می­توان سخن گفت که هریک دربرگیرندة گفتمان خاصی در عرصة فلسفة علم هستند.گفتمان نخست، پوزیتیویسم و استقراگرایی؛ گفتمان دوم، ابطال‌گرایی کارل پوپر و قواعد ریاضی‌گونة لاکاتوش؛ گفتمان سوم، ساختارگرایی و نسبیت‌گرایی تامس کوهن و گفتمان چهارم، هرمنوتیک. هدف از مقاله حاضر بررسی تاریخچه و ریشه هرمنوتیک و استخراج آن در حوزة تعلیم و تربیت است. در واقع هدف ...

در فلسفة اسلامی،  هر چند مباحث "وجود شناسی" جایگاه بسیار مهمی دارد و بخش اعظمی از مباحث و مسائل را به خود اختصاص داده است، ولی مباحث "معرفت شناسی" به دلایل مختلف، تفصیل چندانی نیافته است. یکی از معدود مسائلی که به تفصیل در فلسفة اسلامی از آن بحث شده است و می توان آن را ذیل بحث "معرفت شناسی" گنجانید، مسألة "وجود ذهنی" است. اما بین محققان تاریخ فلسفه، چنین مشهور است که این بحث از فخر رازی آغاز گش...

هگل در کتاب پدیدارشناسی روح و در فلسفة هنرهای زیبا خود، به مسئلة تراژدی و چگونگی شکل‌گیری آن می‌پردازد. اکثر پژوهندگان غربی مدعی هستند که از زمان ارسطو تاکنون هیچ یک از اندیشمندان اروپایی نتوانسته‌اند تراژدی و کمدی را آن طورکه هگل تبیین کرد مورد تحلیل قرار دهند و تاکنون همواره نکته‌گیری‌های ژرفش، اندیشمندان پس از او را به تأمل واداشته است. نمونة تراژدی یونانی در نظر هگل، آنتیگونه سوفوکلس است. ه...

نشان دادن نقش و جایگاه کلیدی امر به معروف و نهی از منکر در پرتو پدیدۀ مهم ظهور امام زمان (عج) و ایجاد انگیزه در جامعۀ دینی برای پرداختن مجدد به این مهم، دو هدف اصلی پژوهش حاضر است. مهم‌ترین وجه ممیزه پژوهش حاضر از تحقیقات پیشین، ارائه نظریه و مدلی برای قرار دادن امر به معروف و نهی از منکر در یک چارچوب دینی با توجه به برداشتی است که نویسنده از فلسفة دین و فلسفة تاریخ دریافت کرده است.  روش پژوهش...