در برخی قضایا و در برخی زبان ها (مانند زبان فارسی)، افزون بر موضوع و محمول، واژه ای (مانند «است») وجود دارد که «ربط» یا «رابط» نام دارد. بسیاری از فلاسفۀ اسلامی، حقیقتِ «ربط» را مرتبه ای از مراتب «وجود» می دانند و از این رو از آن به «وجود رابط» تعبیر می کنند.  این نظریه مبتنی بر مبانی و مقدماتِ خاصی است که مهم ترین آن ها این است که: «رابط» در عالم خارج وجود دارد.در بین فلاسفۀ اسلامی متفکرانی هستن...

برای منطق دو نظام قدیم و جدید می‌شناسیم که از نظر برخی، در تضاد با یکدیگر قرار دارند. در این مقاله، می‌خواهیم ببینیم که آیا منطق قدیم در برابر منطق جدید، واقعاً یک منطق است و قواعد یکسانی را معرفی می‌کند یا خیر؟ در تعداد قواعد معتبر و بیان دقیق آنها در منطق محمولات قدیم، اختلاف نظر‌های بسیاری مشاهده می‌شود. برای نمونه، تقریر‌های گوناگون از قاعدة فرعیّه و قاعدة نقض محمول و نیز دو تعریف مشهور برای ...

در این مقاله به بررسی پاسخ‌های مختلف به این پرسش پرداخته‌ایم که آیا مفهوم «وجود» در قضایای هلیه بسیطه، مانند «خدا هست»، محمول است. روشن شدن این مسئله می‌تواند اعتبار یا عدم اعتبار براهین وجودشناختی و حتی جهان‌شناختی را روشن کند.در بخش اول، مقاله آرا، ادله و نتایج مسئله از دیدگاه فیلسوفان غربی مطرح و بررسی شده است و بخش دوم، به بررسی آرا، ادله و نتایج مسئله به صورت مقایسه‌ای بین فیلسوفان غربی و ...

منطق دانان مسلمان برای توجیه استدلالهای ساده ای ( مانند قیاس مساوات ) دچار گرفتاریهایی شده اند که این گرفتاریها از التزام آنها به قیاس حملی نشات گرفته است ناتوانی منطق قدیم در این زمینه از ناحیه نسبت به ماهی نسبت نیست یعنی اینگونه نیست که منطق قدیم به این دلیل از اثبات استدلالهای حاوی نسبت ناتوان باشد که دارای نسبت هستند بلکه مشکل اصلی منطق قدیم همان اتکا به تحلیل موضوع محمولی گزاره و عطف توجه ...

دانش علمشناسی یا فلسفه علم فیلسوفان مسلمان، مشتمل بر قواعدی پیشینی و لازم الاجراست که علوم حقیقی ـ برهانی، باید ساختار منطقی خود را از آنها اخذ کنند. بر اساس این قواعد، هر علمی باید موضوعی داشته باشد، در تبیینها از اصول و قواعد برهان تبعیت کند، قلمرو خویش را فقط در مرزهای تعیین شده گسترش دهد و پژوهشهایش فقط به عوارض ذاتیه موضوع معطوف باشد. در فلسفه اولی نکته اخیر مراعات نشده و فیلسوفان به کرات ...

نخستین پیکرۀ نقش های معنایی زبان فارسی که حدود 30.000 جمله از زبان فارسی معاصررا شامل می شود، به صورت دستی برچسب گذاری شده است. این پیکره بر اساس مفهوم نقش هایمعنایی فیلمور، لایه ای از اطلاعات مربوط به رابطۀمحمول ـ موضوعرا به ساخت نحوی پیکرۀ وابستگی اضافه می کند. دراین مجموعه، افعال، اسم های گزاره ای و صفت های گزاره ای به عنوان محمول های جملهدر نظر گرفته شده و بنا بر نوع رویدادشان، در جمله تعیی...

در این مقاله به بررسی پاسخ های مختلف به این پرسش پرداخته ایم که آیا مفهوم «وجود» در قضایای هلیه بسیطه، مانند «خدا هست»، محمول است. روشن شدن این مسئله می تواند اعتبار یا عدم اعتبار براهین وجودشناختی و حتی جهان شناختی را روشن کند.در بخش اول، مقاله آرا، ادله و نتایج مسئله از دیدگاه فیلسوفان غربی مطرح و بررسی شده است و بخش دوم، به بررسی آرا، ادله و نتایج مسئله به صورت مقایسه ای بین فیلسوفان غربی و ...

ارسطو در ارگانون، حمل را عین ایجاب دانسته است. ما حمل غیر ایجابی نداریم. سلب در ارگانون، سلب حمل است. هنگامی که مفهومی از شیئی سلب می‌شود، ما با یک حمل مواجه نیستیم. این مقاله در پی اثبات این نکته است که این عقیدة ارسطو به پارادوکس‌هایی خواهد انجامید که در متن منطق ارسطویی قابل پاسخ‌گویی نیستند. و در نهایت، نشان خواهیم داد که این عقیدة ارسطو یکسره نابه‌جاست و حمل سلبی، در حکم یک بن‌بست در منطق ...

سببی‌ها جزء جهانی‌های ذهن هستند و همواره در همۀ زبان‌ها خود را نمایان می‌سازند. از میان ابزارهای متعدد موجود در زبان‌ها برای بیان مفهوم سببیّت، ساخت سببی ساخت‌واژی، واژگانی و تحلیلی در تمام زبان‌ها مشترک هستند. البته بسامد و میزان وقوع هر یک از این ساختارها از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. هدف پژوهش حاضر توصیف و تحلیل انواع ساخت‌های سببی در ترکی آذری بر اساس الگوی رده‌شناختی کامری (1989) است و ...

گزاره‌های اخلاقی قرآن را می‌توان در قالب قضایا و جملاتی ارائه کرد که از موضوع و محمول تشکیل یافته‌اند. موضوع این گزاره‌ها، شامل ابعادِ پنج‌گانه وجودی انسان، یعنی بُعد معرفتی، عاطفی، ارادی، رفتاری و منش انسان است که هریک از این ابعاد، می‌توانند روابط چهارگانه‌ای را با خدا، خَلق، خود و خلقت داشته باشند. محمول این گزاره‌ها نیز یکی از مفاهیم و احکام هفت‌گانۀ اخلاقی «خوب» و «بد»، «باید» و «نباید»، «درس...