اگرچه آگاهی اندکی از وضعیت فراگیری دانش در ایران پیش از اسلام در دست می­باشد، با ورود اسلام به ایران، دانش­اندوزی که این بار با دین پیوندی مستحکم داشت، در این سرزمین به شکوفایی می­رسد. بر اساس سنت وعظ و خطابه پیامبر(ص) به یارانش، نخستین مکانی که در سده ­ های نخستین اسلامی به منظور آموزش مورد استفاده قرار می­گرفت، مسجد بود. با اینکه در دوره ­ های بعد، مدارس مستقل به وجود آمدند، به دلیل آموزش دین...

کتیبه ها چون تاجی مرصع بر پیشانی بناهای تاریخی می درخشند و از نظر تاریخی هویت و شناسنامه یک بنای تاریخی به شمار می روند. از این رو در پژوهش حاضر به شعر و جایگاه آن در کتیبه های غیر منقول شهر اصفهان پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش اول تبیین شعر و جایگاه آن بر روی کتیبه بناهای تاریخی شهر اصفهان و معرفی سرایندگان اشعار این کتیبه ها بر اساس نام و نشانی که از آنان بر روی کتیبه ها آمده است و دوم تولی...

معماری پایدار ایرانی اسلامی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده اند در معماری بناهای فاخر ماندگار خویش معانی و مفاهیم اصولی را با توجه به اندیشه های اسلامی متبلور نمایند. مجریان ساخت و طراحان معماری مساجد ایرانی چه در گذشته و چه در زمان حال همواره سعی داشته اند که در کنار ساختار سازه ای و کالبد ظاهری آن مساجد به عنوان یک مکان اجتماعی و برآورنده نیازهای روزمره گروه های اجتماعی، ب...

معماری مساجد در هنر اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد. ترجمان اندیشه ها و اعتقادات هنرمندانی است که زندگی خویش را برای رسیدن به یگانگی و وحدت صرف کرده اند. مسجد شیخ لطف الله از بناهای با ارزش و زیبای معماری ایرانی ـ اسلامی دورة صفوی است که به دست معمار نامدار آن دوران، «محمدرضا اصفهانی» و به فرمان شاه عباس اول، در مجموعه میدان نقش جهان اصفهان ساخته شد. اهمیت این بنا، در معماری و تزیینات کاشیکاری آن ا...

آب همیشه به مصداق آیۀ «و جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی» (الانبیاء آیۀ  )۳۰مهم  ترین عامل زندگانی انسان ها و طبیعت است. به همین جهت پدیده سقایی و سقایت و عرضۀ آب خنک در مسیر راه های کاروانی و بافت های قدیمی شهرهای کویری و مساجد و بقاع متبرکه و حتی حمام ها در فرهنگ اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وقف آب و آب  انبارها و برکه ها و یخچال ها و سنگاب هایی که آب شرب و گوارای مسجد و بقاع متبرکه ...

چکیده      با توجه به مرمت­های سالیان اخیر مسجد جامع گز و متعاقب آن زدودن برخی الحاقات دوره معاصر که در نتیجه آن فضاها، تزیینات و اشکال جدیدی از بنا هویدا گردید، اطلاعات تازه­ای از گاه­نگاری و مراحل توسعه این بنا مشخص گردید؛ بر همین اساس پژوهش حاضر که به روشی توصیفی- تطبیقی – تحلیلی بر پایه بررسی­های میدانی و بهره­گیری از مطالب متون انجام شده، بر آن است تا منظر تازه­ای از گاه­نگاری، مراحل توس...

در قرون اولیه اسلامی در ایران، علی‌رغم تبدیل برخی از نیایشگاه‌های ادیان باستانی ایرانی به مسجد، هم چون مسجد جامع بروجرد، نیریز، یزدخواست و...، شیوه غالب بنای مساجد، با بهره‌گیری از الگویی که پیامبر گرامی اسلام در ساخت نخستین مسجد به کار برده، شبستانیِ ستون‌دار بوده است (شیوه خراسانی). در قرن پنجم هجری (دوره سلجوقی)، شاهد تغییر کالبدی برخی مساجد شبستانی (هم چون مسجد جامع اصفهان ) به مساجدی با ...

مسجد- مدرسه حکیم بنایی چهار ایوانی با مساحتی بیش از هشت هزار متر مربع است که به عنوان سومین مسجد بزرگ و جامع شهر اصفهان شناخته می شود. این بنا افزون بر کارکردش به عنوان یک مسجد، کاربری دیگری نیز داشته که اکنون پنهان و ناشناخته بوده و کمتر بازدید کننده ایست که آن را فراتر از یک مسجد بداند. کارکرد آموزشی و مدرسه بودن آن با توجه به اینکه امروزه مورد استفاده نمی باشد، کمتر توجه کسی را به خود جلب می...

فضای شهری بعنوان بستر حیات جمعی شهروندان ظرفی است که تنها با برخورداری از کیفیات فضایی مطلوب می تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای انسانی باشد. عناصر مستقر در فضا بعنوان بخش مهمی از عناصر سازنده ی آن مطرح بوده، پوشش گیاهی با توجه به ویژگی های منحصر به فرد آن (چه از لحاظ ساختار فیزیکی و چه از لحاظ ساختار زیبایی شناختی) بعنوان یکی از مهمترین این عناصر به شمار می آید. به طور کلی پوشش گیاهی به لحاظ موقع...

بنای نیمه مخروبه ی مسجد جامع هفتشویه ، متعلق به دوره ی سلجوقی ، در حاشیه ی شرقی شهر اصفهان واقع شده است . این بنا تنها اثر تاریخی است که ، هم قدمت روستای هفتشویه را نشان می دهد و هم گویای قدمت و آبادانی روستاهای همجوار است . محراب ایلخانی این مسجد به سبب ارتفاع زیاد و تزیینات گچ بری متنوع و پرکار هم ردیف محراب های شاخصِ دوره ی ایلخانی قراردارد . تخریب گنبدخانه ی مسجد و قرارگیری محراب در شرایط ...