در حرکت  اندیشه به اثر (آفرینش) و بالعکس از اثر به اندیشه (شناخت)، چرخه‌ای ایجاد می‌شود که تمدن ظهور می‌کند. در طول تاریخ ایران، اندیشه دینی – اسطوره‌ای به عنوان اندیشه کل با راهبری سایر اندیشه‌ها یعنی اندیشه فلسفی، عرفانی و سیاسی، خلق صورت‌های یک تمدن را سبب می‌شده است. پژوهش حاضر سعی بر این دارد با تکیه بر رویکرد تحلیلی- توصیفی دوره ساسانیان، روح زمان دوره را بر اساس کنش بین اندیشه های مذکور ...

نمونه­های اندکی از هنر نقاشی دیواری از دوره‌های اشکانی و ساسانی برجای ‌مانده است و در این میان تعداد نمونه‌های موجود در ایران امروزی بسیار کمتر است اما همین نمونه­های انگشت‌شمار، نقشی مهم و اساسی را در بازنگری و تحلیل تاریخ تکوین هنر نقاشی دوران پیش از اسلام ایران ایفا می­کند. این دیوارنگاره‌ها در دو دوره و دو منطقه‌ی متفاوت در ایران و در یک نوع سبک و شیوه‌ی نقاشی نزدیک به یکدیگر دیده می‌شوند. ...

استان ایلام در غرب سرزمین ایران با مساحتی در حدود 20 هزار کیلومتر مربع در مرز بین رشته کوه های زاگرس و دشت های پست کشور عراق قرار گرفته، مطابق یافته های باستان شناسان دارای تاریخی کهن به قدمت تاریخ تمدن بشری و حتی پیش از آن می باشد. اوج درخشش استان ایلام در تارک تاریخ طولانی سرزمین ایران بدون شک مربوط به دوره ساسانیان است که از خود آثاری بسیار در این استان به جای گذاشته اند، دلیل این مسئله را م...

با رسمیت‌یافتن دین زرتشت در عصر ساسانی، آتشگاه‌ها به‌عنوان جلوه بارز تشریفات و آداب دینی، در جامعه نمایان شدند. چهارطاقی‌ها نیز نقش اصلی را در معماری مذهبی ساسانیان ایفا کردند. از این نظر، مطالعه این اماکن برای دریافتی درست از وضعیت مذهب زرتشت در این دوره، بسیار اهمیت دارد. اماکن مذهبی معمولاً مجموعه‌ای عظیم را دربر می‌گرفت و چهارطاق هسته اصلی آن به‌شمار می‌رفت که تمام اجزای ساختمانی این مجموعه...

استفاده از سبک­های یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملت­هاست. یکی از نمونه­های این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ای...

شهر گور یا فیروزآباد یکی از مهم‌ترین شهرهای دورة ساسانی است که به دستور بنیانگذار این سلسله، اردشیر بابکان، ساخته شده است. به‌رغم انجام پژوهش‌های بسیار درباره این شهر و ساختار فضایی- کالبدی آن، هویت برخی از آثار معماری آن همچنان در هاله­ای از ابهام قراردارد. یکی از این آثار، بنای موسوم به «تخت­نشین» است که دربارۀ کاربری و زمان ساخت آن اظهارنظرهای مختلفی شده است. برخی آن را مقبره‌ای متعلق به دور...

حضور اسلام در کشورهای تازه مسلمان، همانند افقی روشن و تابناک، باعث تحولی شگرف در این سرزمین ها شد. هر فرهنگی، اسلام را با ویژگی های خود تلفیق کرد و تشخص همان منطقه را به آن داد. ایران نیز آن را با شرایط خاص خود پذیرا شد. ایرانیان در معماری، اسلام را بر پایه های ساسانی مستقر ساختند سپس با تمدن قدرتمند و پیشینه ای بالا، اسلام را پذیرا و در نهایت به آن ویژگی ایرانی را افزودند. به زودی سراسر سرزمین...

یزد به عنوان مکانی کویری و دور از دسترس مراکز قدرت، در دوران اسلامی به خصوص بعد از حمله ی مغول-ها به ایران پناهگاهی برای حفظ کیش زرتشتی بوده است. زمانی که آتش بسیاری از آتشکده ها در شهرهای مختلف را خاموش کردند، موبدان زرتشتی آتش مقدس را با خود برداشته و رهسپار روستاهای دورافتاده ی یزد شدند. در طی سال های بعد تعداد دیگری از زرتشتیان، از سایر شهرهای ایران به یزد آمدند و یزد به مرکز مذهبی این اقلی...

باغ رحیم آباد در انتهای خیابان مدرس شهرستان بیرجند واقع شده است و قدمت آن به دورۀ قاجاریه می رسد. آنچه بیش از همه در تزیینات معماری دورۀ قاجاریه حائز اهمیت است کاشی کاری، آیینه کاری و گچ بری است، و از این میان عناصر تزیینی آیینه کاری و گچ بری در باغ رحیم آباد شاخص است. از ویژگی های مهم این بنا نقوش بسیار زیبایی چون سردیس های حیوانی، گلدان های گل و نقوش اسلیمی و ختایی است.انجام نشده است.قاله و ....

چهار طاقی از شکل های ارزشمند معماری ایران در دوران پیش از اسلام و بعد از آن بوده که در ساخت بنا های مذهبی و جز آن به کار رفته است. بنابر شواهد موجود باستان شناسی، این نوع معماری در پیش از اسلام به ویژه از دورة ماد در نقشة آتشکده ها مشاهده شده است. پس از مدتی این شکل از معماری کاربرد عام تری یافت و در بنا ی کاخ ها نیز به کار رفت. طرح چهارطاقی در دوران اسلامی نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ هرچند در ...