مسئلة سنتی استقرا یکی از صور بسیار مشهور شکاکیت به شمار می‌رود و تا به حال فلاسفة بسیاری برای حل یا منحل‌ساختن آن کوشیده‌اند؛ برونی‌گرایی یکی از رهیافت‌هایی است که به باور برخی معرفت‌شناسان می‌تواند در حل مسئلة سنتی استقرا به کار آید. مهم‌ترین نظریة مطرح‌شده در زمینة برون‌گرایی، نظریة اعتمادگرایی فرایندی است. اعتمادگرایی فرایندی به واسطة تأکید بر خطاپذیری باور‌ها، و برگرفتن معیارهای فروتنانه و ...

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است، هموست که می تواند حقیقت قران رابه صورت کامل معرفی کند. معصومان، یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزاوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی وغایی جهان است. بر این اساس جهان تجلی عینی خداست، همان طورکه معرفت خدا تجلی علمی خداست. غایت تجلی خدا ذات اوست. از دیدگاه ...

آنچه در این نوشتار مورد بحث است تعیین برتری یا تقدم عقل بر قلب یا عقلانیت بر عشق نیست بلکه یافتن پاسخ این مسئله است که به راستی سهم عقل و معرفت عقلانی در دریافت شهودات عرفانی تا چه اندازه است؟ و از نظرگاه ابن عربی افق شناسایی معرفت عقلانی تا کجاست؟ آیا از آنجایی که عرفان ساحت مقدس کشف و شهود باطنی است دیگر مجالی برای جولان کمیت عقل هم باقی می ماند؟ و، مهم تر از همه، اینکه نقاط اشتراک یا افتراق ...

مقاله حاضر درآمدی برمقایسه دو دیدگاه درونگرایی و برونگرایی در مساله معرفت خداوند از نظر ویلیام آلستون (-1921م)است. وی یکی از برجسته ترین فیلسوفان معاصر در فلسفه دین و معرفت شناسی است.آلستون در مقاله« معرفت خدا» که در کتاب «ایمان ، عقل وشکاکیت»به چاپ رسیده است، امکانات معرفت خدارا که در اثر پیشرفتهای اخیر در معرفت شناسی مطرح شده و تحت عنوان«برونگرایی»شناخته می شود، مورد بررسی قرارداده است.تاکید ...

این مقاله با محوریت موضوع موانع معرفت حقیقی از دیدگاه فیلسوف مسلمان علامه طباطبایی(ره) تدوین شده است و به بررسی و تبیین نظر ایشان در باره معرفت حقیقی و عوامل بازدارنده آن می­پردازد. در نظر علامه، معرفت نسبت به اسماء و صفات الهی، معرفت حقیقی، و مایه سعادت و کمالِ آدمی است. در نظام معرفت شناختی علامه، حقیقت علم، امری وجودی  است که ­ از عالم بالا بر قلب (نفس) انسان افاضه شده است و انسان به میزان اس...

رازی با تحلیل واژگان مرتبط با مفهوم معرفت از جمله شعور، ادراک، فقه، فهم و ... که از متون دینی استخراج کرده است، نتایجی معرفت‌شناختی را در اختیار ما قرار می‌دهد. از جمله نتایج به‌دست‌آمده آن بوده که کسب معرفت برای انسان امری ممکن است و در عین حال انسان محدودیت‌های معرفتی دارد؛ معرفت امری مشکک است؛ افراد بر اساس استعداد خویش در یکی از مراتب معرفت قرار می‌گیرند و این‌گونه نیست که تمام باورهای انسا...

چکیده: مطالعات روابط بین الملل از منظر معرفت شناسی تحت تسلط دو سنت معرفت شناختی است. معرفت شناسی اثباتی و معرفت شناسی فرااثباتی اینکه هدف از پژوهش، و مطالعه روابط بین الملل چیست؟ پرسشی است که در این مقاله مورد بحث قرار می گیرد. با این فرض که هدف تحت تأثیر موضع معرفت شناختی است که پژوهشگر اتخاذ می کند. در مطالعات روابط بین الملل اگر پژوهشگر در چارچوب معرفت شناسی اثباتی قرار گیرد هدف او مهار پیش...

بخش اول از نخستین خطبۀ نهج البلاغه، بیانی برهانی در توصیف و تبیین مراتب دین، معرفت، اخلاص و توحید باری تعالی است. امیر‌المومنین علیه السلام در عبارت «کمال معرفته التصدیق به» از این خطبه، به بیان رابطۀ معرفت باری تعالی با تصدیق او می پردازد. پژوهش جاری در صدد است تا با روی آورد تحلیلی - منطقی و ابزارهای مخلتف آن، چگونگی ارتباط و انسجام «معرفت باری تعالی» با «تصدیق او» در گزارۀ مذکور از نهج البل...

بی‌تردید معرفت و خردورزی همراه و همزاد آدمی، بلکه هویت و حقیقت اوست. آدمی از روز نخست به دنبال شناخت جهان و انسان و مبدأ و معاد برآمد و به واکاوی دستگاه فاهمه و ذهن خود نیز پرداخت و تا حدودی به راز و رمز معرفت پی برد. هر چند برای دانش معرفت‌شناسی پیشینۀ دیرینی در تاریخ دانش به عنوان شاخه‌ای مستقل از فلسفه دیده نمی‌شود؛ اما امروزه معرفت‌شناسی یا نظریه معرفت به عنوان شاخه‌ای مستقل از فلسفه رواج د...

دکارت در رأس فیلسوفانی است که مسأله شناخت را با روشی نظام مند دنبال می‌کند و تمام سعی خود را به کار می‌بندد تا از روشهای پیشنهادیش  تمام شناخت ها را  استنتاج نموده  و بدینوسیله  به معرفت یقینی دست یابد. او مقدماتی را برای رسیدن به معرفت، ضروری می‌داند، اول اصول معرفت، دوم روش و سوم شک، البته شکی که ابزاری برای یقین است. از سویی سهروردی  فلسفه صرفاً استدلالی و عقلی مشائیان را مورد انتقاد قرار می ...