پیامبر گرامی اسلام با عنوان منادی "من عرف نقسه فقد عرف ربه" در طول تاریخ یک هزار و چهارصد ساله، مورد توجه عرفا و اندیشمندان اسلامی وغیر اسلامی قرار گرفته است و هر کس در حد وسع خویش از این منبع عظیم فیض و کمال، استفاده نموده است و این اندیشه و عرفان همواره در آثار ادبی انعکاس یافته است. تصویری که در آثار منظوم و منثور فارسی از سیمای پیامبر (ص) عرضه می شود نه فقط متضمن تعظیم و تقدیس فوق العاده ...

بسیاری از صوفیان بزرگ از همان سده‌های نخستین، همواره درحفظ سرحدات بلاد اسلامی در برابر هجوم دشنمان شرکت داشته‌اند. در دوره‌های تیموری و صفوی، صوفیان به‌ عنوان مهم‌ترین قدرت در برابر بی‌عدالتی اجتماعی، عزلت و گوشه‌نشینی را رها و به‌ طور مستقیم در امور سیاسی دخالت کردند. در قرون اخیر که اروپاییان استعمارگر برای اشغال کشورهای اسلامی به‌ ویژه سرزمین‌های شمال آفریقا حمله کردند، بسیاری از رهبران مقاو...

یکی از پرسش‌های عارفان مسلمان جایگاه تصوف در شریعت اسلام است. ایشان از آغاز شکل‌گیری تصوف بخش‌هایی از کتاب‌های خود را به بازشناسی پیوند میان شریعت و طریقت و اثبات اینکه خاستگاه طریقت و آموزه‌های صوفیانه، قرآن و روایات است اختصاص دادند. نقطه اشتراک بسیاری از این صوفیان این باور بود که شریعت پوسته و ظاهر دین است، درحالی‌که طریقت مغز و باطن آن است. احمد سرهندی، نیز به این مسئله پرداخته است. او بر ...

بسیاری از محققان از جمله مشایخ صوفیه در طول تاریخ، تعاریف متعددی از عرفان و تصوف ارائه کرده‌اند. نخستین تعریف از آنِ معروف کرخی (وفات: 200 هـ. ق) می‌باشد. نیکلسون در پیدایش و سیر تصوف 78 تعریف از تصوف، ذکر کرده است که البته این تعاریف تنها از سه کتابِ (تذکره الاولیاء، رساله قشیریه و نفحات الانس) برگرفته شده‌اند و هیچ کدام آن طور که باید جامع و مانع نیستند. به نظر می‌رسد در این میان، دکتر شفیعی کد...

سلسله نقشبندیه منسوب به خواجه بهاء الدین محمد نقشبند بخارایى ( ٧١٧ - ٧٩١هـ) طریقتی معتدلانه و شریعت محور است. این طریقت در قرن نهم هجری/ پانزدهم میلادی توسط عثمانی‌ها به بوسنی راه یافت. عینی دده و شمسی دده، از مشایخ پرآوازه این سلسله، در حقیقت اولین نمایندگان طریقت نقشبندیه در بوسنی بودند. رفتارهای شایسته پیروان این طریقت که بیشتر از روشن‌فکران جامعه بودند، موجب گسترش این سلسله در سطوح مختلف جا...

چکیده: مقامات حریری و مقامات حمیدی، در شمار کتابهای بسیار مهم در زبان عربی و فارسی هستند. این دو کتاب از نظر گون? ادبی از نوع مقامه به شمار می آیند و در کنار شباهتهایی که به هم دارند، تفاوتهای چشمگیری نیز دارند و این امر ناشی از ذوق نویسندگان کشور باستانی ما ایران و تفاوت بارز آن با ذوق نویسندگان عرب است. زیرا از لحاظ جنبه های معنوی، ایرانی آثاری را دوست دارد که در دل و جان اثر کند. ایرانی ...

از قرن دوم هجری صوفیه با وارد کردن مفهوم «محبت» در سخنان خود، نسبت جدیدی میان خود و خداوند تعریف کردند، این تعریف اگرچه در ابتدا با مخالفت های از جانب فقها و متکلمین روبرو شد اما به تدریج جای خود را در گفتمان صوفیه پیدا کرد، تا این که در نهایت در آغاز قرن ششم مفهوم «عشق» نیز به طور رسمی وارد اقوال و آثار ایشان شد. تلاش صوفیه در این چهارقرن برای تعریف و توضیح این مفهوم، تصوف را وارد مرحلة جدیدی ...

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی یکی از اصطلاحات مالی دورۀ صفویه، بر اساس محتوای اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس، و سنجش ارزش های اطلاعاتی این اسناد است. تاکنون، دربارۀ «وظیفه» دردورۀ صفویه تحقیق مستقلی صورت نگرفته است و این پژوهش در نظر دارد به عنوان اولین پژوهش مدون در این زمینه، با استفاده از اطلاعات اسناد آستان قدس، دربارۀ پرداخت های مالی به افراد مختلف، فقط به پرداخت وظیفه به موالید و مشایخ ...

در فایل اصل مقاله موجود است.

کرامات منقول در کتب صوفیه در ادوار مختلف تاریخی، به علل گوناگون با تحولات روایی، لفظی و معنایی همراه بوده است؛ چنانکه در دوره های اولیه دارای تعبیراتی ساده و محتوایی نسبتاً باورپذیر است، ولیکن با گذر زمان و به موازات تغییر شرایط سیاسی و اجتماعی، این کرامات نیز از سادگی و حقیقت مانندی به اغراق و محال گویی می گراید. این گرایش در قرن ششم به اوج خود می رسد؛ به گونه ای که گاه، جای هیچ توجیهی در آن با...