با تکیه بر جامعیّت قرآن و ارتباط تفسیرى بین آیات آن و احاطه کامل عترت بر معارف قرآن، شیوه تفسیر قرآن به قرآن در سیره تفسیرى معصومان(ع) مورد مطالعه قرار گرفته است.  پیامبر به کنش تفسیر آیات قرآن به صورت متقابل اشاره داشت. در سخنان اهل‌بیت(ع) نیز براى تفسیر قرآن به قرآن چهار اصل مهم شناخته شده است که عبارتند از: جامعیت و مرجعیت قرآن، بهره‌گیرى دانش‌هاى جنبى قرآن، شناخت ظاهر و باطن قرآن و نگرش سی...

بررسی معنای »ظهر« و »بطن« و چگونگی استفاده از »ظاهر« و »باطن« قرآن است. روایاتی که آیات قرآن را دارای ظاهر و باطن می خواند در متون روایی و تفسیری شیعه و اهل سنت وجود دارد. اصطلاح ظهر و بطن در روایات، معانی گوناگونی یافته است. شماری از روایات ظهر قرآن را همان امر و نهی و احکام حلال و حرام معرفی می کند و باطن قرآن را فهم می خواند. تعدادی دیگر »ظهر« را »تنزیل« قرآن و »بطن« را »تأویل« قرآن می شناسا...

 بخشى از تلاشهاى استاد مطهرى در راه تبیین و تفسیر قرآن گزارش شده است.  شهید مطهرى دست‌یابى به ادراک معانى و تفسیر قرآن را، از راه تأمل و تدبر در آیات آن ممکن مى‌شمارد و قرآن را مانند طبیعت، کتابى مى‌داند که براى یک زمان نازل نشده تا همه اسرار و رموز آن در همان زمان کشف شود. استاد در مورد شیوه درست فهم و تفسیر قرآن بر روش تفسیر قرآن با قرآن تأکید مى‌کند و خرد و اندیشه آدمى را زبان گویاى قرآن و ...

این نوشتار حاوی گزارش و نقد برخى از دیدگاه‌هاى محمّد شحرور در کتاب «الکتاب و القرآن، قراءة معاصرة» در موضوع زن است. دکتر محمد شحرور - قرآن پژوه نو اندیش سورى - بر پایه داده‌هاى جدید علوم انسانى و علوم تجربى، نتیجه مطالعات خود را در کتاب یاد شده ارائه داده است. که بیش از ده‌ها کتاب و مقاله از سوى دانشمندان عرب در نقد این کتاب چاپ و منتشر شده است. نویسنده، پس از برشمردن اصول تفسیرى دکتر شحرور در س...

 بررسى و نقد چهار کتاب »اسباب النزول« واحدى، »لباب النقول« سیوطى، »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة و »اسباب النزول«، سیدّ محمد باقر حجّتى است.  تتبع کامل، نگارش اسباب نزول به صورت مستقل و دورى از تعصبات مذهبى از امتیازات و بى توجهى به شمارى از اسباب نزول، بیان برخى نظریات شخصى به عنوان سبب نزول، نداشتن سند و عدم ذکر منبع، آوردن روایات متناقض براى یک آیه، بى توجهى به نقد روایات اسباب نزول و ذکر ...

از جمله رهیافت هاى عمده در بیان رابطه عقل و دین، دیدگاهى است که به «عقلگرایىِ حداکثرى» مشهور گشته است. تجلّى عقلگرایى حداکثرى الهیات طبیعى و عقل محور بوده است، و مفروض الهیات طبیعى این است که معقولیت معتقداتِ وحیانى، شرط مقبولیت آنها را فراهم آورد. تفسیرى از معقولیت که همواره مدنظر الهى دانان طبیعى بوده، با عنوان مبناگرایى یا بنیادگرایى سنّتى قلمداد شده که مطابق با آن گزاره هاى عقلانى یا پایه هستند...

بررسی شرح هایی که بر متون گوناگون تألیف شده است و مقایسه رویکرد و روش آن ها، نشان می دهد که آن ها از سبک و سیاق ثابت و یکسانی که مبنایی مشخص و تعریف شده داشته باشد، پیروی نمی کنند. برای شرح متن اتخاذ روشی علمی متناسب با ماهیت آن، لازم و ضروری است؛ بنابراین برای رسیدن به چنین روشی، شارح باید با درنظر گرفتن نوع متن، سطح مخاطبان و هدف خود از شرح نویسی، روشی را برگزیند که با ویژگی های هر متن بیشتری...

از نشانه هاى اهتمام ملاصدرا به قرآن، تفاسیر او بر برخى سوره ها و آیات و نیز آثار دیگرى به نام هاى «اسرار آلایات» و «مفاتیح الغیب» است. همچنین استناد وى به آیات الهى در بسیارى از مباحث فلسفى و عرفانى اش مشهود است و از علائم توجه خاص او به حدیث نیز، شرح بر اصول کافى و استناد به روایات در بسیارى از موضوعات تفسیرى و فلسفى مى باشد. در این مقاله سعى نگارنده بر این است که بیان و بررسى روایاتى مبادرت و...

 نویسنده روش تفسیرى امام خمینى را داراى سه عنصر تدبّر عقلى، شهود عرفانى و نقلى - روایى مى‌داند. در بخش تدبّر عقلى حدیث "من فسّر القرآن برأیه" از دیدگاه امام تحلیل مى‌شود و به مناسبت آن مسأله وضع الفاظ براى معانى مورد بحث قرار مى‌گیرد. در بخش شهود عرفانى به شرح سه دلیل حجیت و اعتبار روش عرفانى در تفسیر مى‌پردازد و از امور زیر نام مى‌برد: 1. قرآن، از لحاظ اصل و حقیقت، تجلیگاه بودن براى خداوند - که پ...

 استاد در این گفتمان به مزایاى شخصیتى علامه و روش تفسیرى ایشان و کاستى‌هاى روش تفسیر قرآن به قرآن اشاره دارد.  از نظر استاد ویژگى‌ها و مزایاى المیزان از شخصیت نویسنده و سبک به کار رفته در آن ریشه مى‌گیرد. تبحر علامه در علوم عقلى و نقلى و توجه جدى ایشان به واژه‌شناسى، زمینه‌هاى تاریخى، مباحث اجتماعى، اخلاقى، اعتقادى، و...، تفکیک مباحث تفسیرى از مباحث موضوعى، طرح مباحث عقلى و بررسى مسایل روایى، ...