وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب در دوران استعمارکلاسیک (قدیم)، احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدید بود که همراه خود چالش های فکری دراز دامن را در عرصه های گوناگون برای یافتن راه حل و جبران عقب ماندگی ها، در بین متفکران و نخبگان سیاسی جوامع اسلامی درپی آورد. در مصر این جدال فکری و مناقشه ذهنی ناشی از مقایسه فروتری خود با فراتری رقیب، برای نخستین بار در اندیشه محمدعلی پاشا مجال بروز یافت. با...

تحقق هر انقلاب سیاسی در دنیای معاصر به معنای عبور مردم از ارزش های مسلط بر نظام حاکم و تحقق مطالبات و خواسته های عمومی در عرصه های فردی و اجتماعی است. انقلاب 25 ژانویه مردم مصر با اهداف آزادیخواهانه و اسلام گرایانه طاغوت مصر را سرنگون نمود و در مسیر استقرار حکومتی بر پایه قسط و عدل الهی و مسلط نمودن ارزش های انسانی پیشرفت. آنچه برای ماندگار شدن این خواسته ها ضروری به نظر می رسید قرار گرفتن اندی...

تحولات سیاسی و اجتماعی اخیر خاورمیانه، به ویژه جامعه مصر به دلیل ظرفیت بالای پژوهشی و نظری آن از جذابیت ویژه ای برخوردار است. در رویدادهای سال 2011 مصر، انسداد سیاسی موجود در این کشور باعث شد تا نیروهای مخالف دولت از میان اشکال مختلف اعتراض اجتماعی، نوعی از مبارزه را در پیش گیرند که در برابر سرکوب دولت آسیب پذیری کمتری داشته باشد. آصف بیات این نوع کنش ورزی و اعتراض را «غیرجنبش­های اجتماعی» می ن...

ارتش مصر به عنوان نهادی قدرتمند، همواره نقش مهمی در صحنه سیاسی مصر ایفا کرده و امروزه که در رأس حکومت قرار گرفته، با چالش های مهمی مواجه است. حکومت نظامی مصر از یک سو، مسئولیت اصلی تأمین امنیت را بر عهده دارد و از سوی دیگر، برای تغییرات ضروری و پالایش نظامِ به ارث رسیده از دوران مبارک با فشارهای داخلی مواجه است. با مشاهده تحولات اخیر مصر و پافشاری نظامیان بر قواعد سنتی، عدم پذیرش قواعد مدرن و خا...

فتح مصر در سال 358 قمری به رهبری المعزلدین اللَّه چهارمین امام خلیفه فاطمی و با همت و تلاش جوهر صقلی سردار وفادار وی به بار نشست. به دنبال انتقال مرکز خلافت فاطمیان از مغرب به مصر و تأسیس نهادهای علمی و مذهبی جهت ترویج کیش اسماعیلیه این مذهب در مصر رسمیت یافت و مدت 209 سال سایه‏های اقتدار سیاسی و مذهبی خلافت فاطمیان بر مصر و مناطق تحت سلطه گسترانیده شد. دیرپایی و استمرار خلافت فاطمیان و تثبیت ارک...

سرزمین مصر به‌سبب موقعیت جغرافیایی استراتژیک، همواره نقش تأثیرگذاری در اقتصاد دنیای پیشامدرن داشته است. در دوره اسلامی مصر علاوه بر این‌که مسیر عبور کاروان‌های تجاری بود، گذرگاه اصلی کاروان‌های حج از مناطق شمال آفریقا نیز به‌شمار می‌رفت. فتح قاهره توسط سلطان سلیم اول در 923 ه‍/ 1517 م به‌رغم برخی آسیب‌ها بر پیکر اقتصاد مصر، فرصت‌های جدیدی به‌ویژه در حوزه تجارت خارجی، فراروی مصر نهاد. پیشران و م...

با انقلاب 25 ژانویه 2011 در مصر و سرنگونی رژیم دیکتاتوری نظامیان، ملت مصر توانستند واجد شخصیت نسبی شهروندی شوند. شخصیتی که تا بیش از این با اعلام وضعیت اضطراری و مجازات های سخت و اقدامات پلیسی به کلی تضییع شده بود. این شخصیت و هویت با قانون اساسی 2012 احیاء و برای ملت مصر به رسمیت شناخته شد چنانکه از مبانی انقلاب مردم مصر نیز باید به تلاش برای اعتراض به نقض سیستماتیک حقوق و آزادی های شهروندی اش...

تاریخ مصر به دلایلی چند، این کشور را همواره مهد چالش‌ها و کانون رویدادهای تاریخ‌ساز کرده است. رویدادهای تاریخی مصر را به کانون جریان‌های نظری و عملی تبدیل کرده است. تشکیل خلافت نیرومند فاطمی، فعالیت و حیات شیعیان، فرهنگ تشیع، تاریخ معاصر حضور شیعیان در مصر، وضعیت کنونی شیعیان مصر، شخصیت‌های همسو با تشیع، و سازمان‌های شیعی در این مقاله بررسی شده‌اند تا به این پرسش اصلی مقاله پاسخ داده شود: شمار ...

مقاله حاضر به این سؤال پاسخ میدهد که چرا با وجود مزی تهای غذایی ماهی نسب ت به سایرگوشـ تهـا، مصـرف مـاهی درمیان خانوارهای ایرانی پایین اس ت؟ مطالعه رفتار مصرف ماهی بر روی 758خانوار نمونه ساکن در شهر مشهد کـه بـه روشـیکاملاً تصادفی انتخاب شدهاند نشان میدهد: اولاً سرانه ماهیانه مصرف ماهی در خانوارهای سـاکن مشـهد، بسـیار پـایین )130گرم در ماه( اس ت و درصد قابل توجهی از خانوارها ) 51/4درصد( نیز ماهی ...

اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گسترده جمال عبدالناصر در مصر که در زمان انورسادات و مبارک نیز پیگیری شد، خصوصاً در زمینه بهداشت و درمان و توسعه آموزش همگانی، باعث افزایش جمعیت جوان و رشد قشر تحصیلکرده دانشگاهی و طبقه متوسط جدید در این کشور شد. از این رو پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به این سوال است که طبقه متوسط جدید چه نقشی در انقلاب 2011 مصر داشته است؟ فرض این پژوهش بر آن است که طبقه متوسط جدید ...